Viêm xoang sàng là một trong những dạng viêm xoang phổ biến nhưng lại thường bị nhầm lẫn do triệu chứng không điển hình và dễ bị bỏ qua. Nhiều người bệnh phải sống chung với đau nhức đầu kéo dài, mệt mỏi, giảm chất lượng cuộc sống mà không biết mình đang mắc căn bệnh này. Vậy viêm xoang sàng là gì? Làm sao để nhận biết và điều trị dứt điểm? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn góc nhìn chuyên sâu và toàn diện về bệnh lý này.
Tổng Quan Về Xoang Sàng
Vị trí xoang sàng trong hệ thống xoang
Xoang sàng là một hệ thống gồm nhiều khoang rỗng nhỏ nằm giữa hai mắt, phía sau sống mũi. Đây là một phần của hệ thống xoang gồm xoang trán, xoang hàm, xoang bướm và xoang sàng. Trong đó, xoang sàng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa áp suất khí và làm ẩm không khí hít vào.
Vai trò của xoang sàng
- Giữ ẩm và làm ấm không khí trước khi đi vào phổi.
- Giảm trọng lượng của hộp sọ.
- Tạo ra âm vang khi nói.
- Bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn và bụi bẩn nhờ lớp nhầy và hệ thống lông mao.
Khi bị viêm, các hốc xoang sàng bị tắc nghẽn do chất nhầy, dẫn đến nhiễm trùng và gây ra hàng loạt triệu chứng khó chịu cho người bệnh.
Nguyên Nhân Gây Viêm Xoang Sàng
Nhiễm trùng đường hô hấp trên
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm xoang sàng. Các virus hoặc vi khuẩn từ viêm mũi, viêm họng hoặc cúm có thể lan đến xoang sàng, khiến lớp niêm mạc bị viêm và tiết nhiều dịch nhầy.
Dị ứng và môi trường ô nhiễm
Người có cơ địa dị ứng với phấn hoa, bụi mịn, nấm mốc, lông động vật thường có nguy cơ bị viêm xoang cao hơn. Khi niêm mạc mũi sưng viêm do dị ứng, lỗ thông xoang bị tắc và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Các yếu tố nguy cơ khác
- Hút thuốc lá, sống trong môi trường khói bụi hoặc hóa chất độc hại.
- Polyp mũi hoặc lệch vách ngăn mũi làm cản trở lưu thông khí và dịch nhầy.
- Hệ miễn dịch suy yếu do bệnh lý nền như tiểu đường, HIV, ung thư.
- Thói quen ngoáy mũi, không vệ sinh mũi sạch sẽ.
Triệu Chứng Thường Gặp Của Viêm Xoang Sàng
Triệu chứng cấp tính
Viêm xoang sàng cấp tính thường kéo dài dưới 4 tuần và có các biểu hiện điển hình như:
- Đau nhức ở vùng giữa trán, giữa hai mắt, tăng khi cúi người.
- Chảy dịch mũi nhiều, đặc và có thể kèm mủ.
- Ngạt mũi, khó thở bằng mũi.
- Sốt nhẹ, mệt mỏi, giảm khứu giác.
Triệu chứng mãn tính
Khi bệnh kéo dài hơn 12 tuần, được gọi là viêm xoang sàng mạn tính. Triệu chứng thường âm ỉ, ít rõ ràng nhưng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe:
- Đau âm ỉ vùng sau hốc mắt, nhức đầu kéo dài.
- Dịch mũi nhầy đặc, thường chảy xuống họng gây viêm họng mãn.
- Hơi thở có mùi hôi, khô rát cổ họng.
- Khó tập trung, mệt mỏi kéo dài, đặc biệt vào buổi sáng.
Phân Loại Viêm Xoang Sàng
Viêm xoang sàng trước
Gây đau vùng giữa trán và trên sống mũi. Dịch mũi thường chảy ra phía trước mũi, dễ nhận biết hơn.
Viêm xoang sàng sau
Biểu hiện đau sâu phía sau mắt, đau lan ra vùng đỉnh đầu hoặc gáy. Dịch thường chảy xuống họng gây ho, viêm họng kéo dài, dễ bị nhầm với các bệnh lý khác.
Chẩn Đoán Viêm Xoang Sàng
Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng và tiến hành khám mũi họng bằng đèn soi. Tuy nhiên, triệu chứng của viêm xoang sàng khá giống với các loại viêm xoang khác nên cần thêm các kỹ thuật cận lâm sàng.
Chẩn đoán hình ảnh (CT scan, nội soi)
- Chụp CT xoang: Giúp xác định vị trí viêm, mức độ tắc nghẽn, có polyp hay bất thường cấu trúc.
- Nội soi mũi xoang: Quan sát trực tiếp tình trạng niêm mạc, mủ, polyp trong hốc xoang.
Đây là bước quan trọng để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả, đặc biệt trong các trường hợp mãn tính hoặc tái phát nhiều lần.
Phương Pháp Điều Trị Viêm Xoang Sàng
Điều trị nội khoa (thuốc, xịt mũi)
Hầu hết các trường hợp viêm xoang sàng cấp tính có thể được điều trị hiệu quả bằng thuốc. Bác sĩ sẽ chỉ định:
- Thuốc kháng sinh: Dùng trong trường hợp viêm do vi khuẩn. Thường kéo dài từ 7-14 ngày.
- Thuốc kháng viêm, giảm đau: Giúp giảm sưng niêm mạc, hạ sốt và giảm cảm giác đau nhức vùng xoang.
- Thuốc xịt co mạch: Làm thông thoáng đường thở, nhưng không nên dùng quá 5-7 ngày để tránh phản tác dụng.
- Thuốc chống dị ứng: Nếu nguyên nhân liên quan đến cơ địa dị ứng.
Cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh kháng thuốc hoặc tái phát.
Điều trị ngoại khoa (nội soi chức năng mũi xoang)
Trong các trường hợp viêm xoang sàng mạn tính hoặc điều trị nội khoa không hiệu quả, phương pháp phẫu thuật nội soi chức năng mũi xoang (FESS) sẽ được chỉ định.
Ưu điểm của kỹ thuật này:
- Loại bỏ tổ chức viêm, polyp và phục hồi sự lưu thông tự nhiên của dịch xoang.
- Ít xâm lấn, ít đau, hồi phục nhanh.
- Được thực hiện an toàn tại các bệnh viện chuyên khoa tai mũi họng.
Điều trị tại nhà và chăm sóc hỗ trợ
Người bệnh có thể kết hợp các biện pháp hỗ trợ tại nhà để tăng hiệu quả điều trị:
- Xông mũi bằng tinh dầu (bạc hà, tràm, khuynh diệp) giúp giảm tắc nghẽn xoang.
- Súc rửa mũi bằng nước muối sinh lý hàng ngày.
- Uống đủ nước, ăn thực phẩm giàu vitamin C để tăng cường đề kháng.
- Tránh khói thuốc, bụi bẩn và các tác nhân dị ứng.
Cách Phòng Ngừa Viêm Xoang Sàng Tái Phát
Giữ vệ sinh mũi họng sạch sẽ
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý ít nhất 1 lần/ngày, đặc biệt sau khi đi ngoài đường về.
- Đeo khẩu trang khi ra đường hoặc khi tiếp xúc với môi trường ô nhiễm.
- Tránh ngoáy mũi, cắt móng tay thường xuyên để hạn chế vi khuẩn xâm nhập.
Tăng cường miễn dịch, tránh dị ứng
- Ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, luyện tập thể thao đều đặn.
- Tránh các dị nguyên như bụi mịn, nấm mốc, phấn hoa, lông thú nuôi.
- Khám sức khỏe định kỳ nếu có tiền sử viêm xoang hoặc dị ứng.
Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?
Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng ngay khi có các dấu hiệu sau:
- Đau nhức đầu kéo dài, không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường.
- Chảy dịch mũi có màu vàng xanh, mùi hôi kèm theo sốt.
- Khó thở, giảm khứu giác hoặc mất khứu giác hoàn toàn.
- Viêm xoang kéo dài trên 12 tuần, tái phát nhiều lần trong năm.
Kết Luận: Chủ Động Phòng Ngừa và Điều Trị Sớm Là Chìa Khóa
Viêm xoang sàng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời bằng các phương pháp phù hợp, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tái phát.
Hãy lắng nghe cơ thể mình, duy trì thói quen sống lành mạnh, giữ vệ sinh mũi họng và đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ khi có dấu hiệu nghi ngờ. Sức khỏe xoang mũi tốt sẽ giúp bạn có hơi thở nhẹ nhàng, tinh thần thoải mái và cuộc sống trọn vẹn hơn.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
Viêm xoang sàng có nguy hiểm không?
Nếu không điều trị kịp thời, viêm xoang sàng có thể gây biến chứng như viêm tai giữa, viêm màng não, áp xe não hoặc viêm tĩnh mạch xoang hang – đặc biệt khi viêm lan ra vùng xoang sàng sau.
Viêm xoang sàng có tự khỏi không?
Trong một số trường hợp nhẹ và nguyên nhân là do virus, bệnh có thể tự khỏi. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài trên 10 ngày, bạn nên đi khám để tránh bệnh chuyển sang mạn tính.
Có nên mổ viêm xoang sàng không?
Phẫu thuật được chỉ định khi điều trị nội khoa không hiệu quả, bệnh tái phát nhiều lần hoặc có biến chứng như polyp, lệch vách ngăn. Phẫu thuật nội soi hiện nay an toàn, ít xâm lấn và thời gian hồi phục nhanh.
Gợi Ý Hành Động (CTA)
Bạn đang gặp vấn đề với xoang mũi? Đừng để viêm xoang sàng ảnh hưởng đến sức khỏe và công việc của bạn. Đặt lịch khám ngay với bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để được tư vấn và điều trị kịp thời!
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Viêm xoang sàng