Viêm vùng chậu (Pelvic Inflammatory Disease – PID) là một bệnh lý phụ khoa nguy hiểm thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Bệnh không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn có thể dẫn đến vô sinh, mang thai ngoài tử cung, hoặc viêm vùng chậu mạn tính nếu không được điều trị kịp thời.
Theo một nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ước tính có hơn 1 triệu phụ nữ trên toàn thế giới mắc viêm vùng chậu mỗi năm, trong đó khoảng 10–15% có nguy cơ mất khả năng sinh sản vĩnh viễn. Vậy nguyên nhân gây bệnh là gì? Làm thế nào để nhận biết sớm? Bài viết dưới đây trên ThuVienBenh.com sẽ giúp bạn hiểu rõ toàn diện về bệnh viêm vùng chậu.
Mô tả tổng quan về viêm vùng chậu
Viêm vùng chậu là gì?
Viêm vùng chậu là tình trạng nhiễm trùng các cơ quan sinh sản nữ như tử cung, vòi trứng, buồng trứng và phúc mạc vùng chậu. Nhiễm trùng thường bắt nguồn từ vi khuẩn lây qua đường tình dục như Chlamydia trachomatis hoặc Neisseria gonorrhoeae lan từ âm đạo, cổ tử cung lên phía trên.
Bệnh có thể diễn tiến cấp tính hoặc âm thầm, không triệu chứng rõ ràng, khiến nhiều người chủ quan không điều trị sớm. Nếu không xử lý kịp thời, nhiễm trùng có thể lan rộng, gây hậu quả nặng nề cho khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể của phụ nữ.
Bệnh xảy ra như thế nào?
- Vi khuẩn xâm nhập từ âm đạo/cổ tử cung.
- Di chuyển ngược dòng lên tử cung và vòi trứng.
- Gây viêm nhiễm lan tỏa tại các cơ quan vùng chậu.
Nguyên nhân gây viêm vùng chậu
Nhiễm khuẩn từ đường sinh dục dưới
Nguyên nhân phổ biến nhất là nhiễm khuẩn qua đường tình dục (STIs), đặc biệt là vi khuẩn Chlamydia và lậu cầu. Những vi khuẩn này có thể tồn tại âm thầm trong cơ thể mà không gây triệu chứng rõ rệt, nhưng lại gây tổn thương nghiêm trọng nếu không phát hiện sớm.
Yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh
Các yếu tố dưới đây làm tăng nguy cơ bị viêm vùng chậu:
- Quan hệ tình dục không an toàn, nhiều bạn tình.
- Lịch sử mắc các bệnh lây qua đường tình dục (STIs).
- Vệ sinh vùng kín kém hoặc thụt rửa âm đạo thường xuyên.
- Đặt dụng cụ tránh thai (IUD) không đúng kỹ thuật.
- Tiền sử sảy thai hoặc nạo phá thai không an toàn.
Thống kê: Theo CDC Hoa Kỳ, phụ nữ dưới 25 tuổi có hoạt động tình dục có nguy cơ mắc PID cao gấp đôi so với nhóm còn lại.
Triệu chứng thường gặp
Triệu chứng cấp tính
Khi bệnh bùng phát cấp tính, bệnh nhân thường có các biểu hiện rõ ràng:
- Đau bụng dưới âm ỉ hoặc dữ dội, tăng khi quan hệ.
- Khí hư bất thường: có mùi hôi, màu vàng/xanh, đặc hoặc loãng.
- Sốt nhẹ đến sốt cao, mệt mỏi, buồn nôn.
- Chảy máu âm đạo bất thường ngoài kỳ kinh.
- Tiểu buốt, tiểu rắt nếu vi khuẩn lan xuống đường tiết niệu.
Triệu chứng mạn tính
Nhiều trường hợp PID không có biểu hiện rõ ràng, người bệnh chỉ phát hiện khi gặp biến chứng như vô sinh. Các dấu hiệu mạn tính có thể bao gồm:
- Đau vùng chậu kéo dài, tái phát từng đợt.
- Khó thụ thai sau 6–12 tháng không dùng biện pháp tránh thai.
- Rối loạn kinh nguyệt, rong kinh hoặc kinh không đều.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh
Vô sinh
Theo thống kê, khoảng 1/8 phụ nữ mắc viêm vùng chậu sẽ gặp vấn đề về khả năng sinh sản. Viêm nhiễm kéo dài gây tắc nghẽn vòi trứng, cản trở trứng gặp tinh trùng, từ đó dẫn đến vô sinh thứ phát.
Thai ngoài tử cung
Viêm dính vòi trứng khiến trứng đã thụ tinh không thể di chuyển vào tử cung mà làm tổ tại vòi trứng, gây nguy cơ vỡ thai ngoài tử cung – tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng.
Viêm vùng chậu mạn tính và đau vùng chậu kéo dài
Nhiều phụ nữ phải sống chung với cơn đau vùng chậu âm ỉ kéo dài hàng tháng, ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt, chất lượng cuộc sống và tâm lý lâu dài.
Hãy tiếp tục theo dõi phần tiếp theo của bài viết để tìm hiểu cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa viêm vùng chậu hiệu quả.
Chẩn đoán viêm vùng chậu
Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng khai thác tiền sử bệnh, triệu chứng lâm sàng và tiến hành khám phụ khoa để kiểm tra các dấu hiệu như:
- Đau khi ấn vùng bụng dưới hoặc tử cung, phần phụ.
- Cổ tử cung bị viêm, chạm vào thấy đau.
- Khí hư bất thường, có mùi hôi, màu sắc lạ.
Xét nghiệm hỗ trợ
Để xác định chính xác tình trạng viêm và loại vi khuẩn gây bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm khí hư: tìm vi khuẩn Chlamydia, lậu.
- Xét nghiệm máu: kiểm tra bạch cầu, tốc độ lắng máu (CRP), chỉ dấu nhiễm trùng.
- Siêu âm vùng chậu: đánh giá sự dày thành vòi trứng, dịch vùng chậu hoặc áp xe phần phụ.
- Nội soi ổ bụng: trong một số trường hợp khó chẩn đoán, giúp quan sát trực tiếp tình trạng viêm vùng chậu.
Chẩn đoán phân biệt
Viêm vùng chậu cần phân biệt với các bệnh lý sau:
- Viêm ruột thừa.
- Viêm đường tiết niệu.
- Lạc nội mạc tử cung.
- U nang buồng trứng xoắn.
Điều trị viêm vùng chậu
Kháng sinh phối hợp
Điều trị viêm vùng chậu chủ yếu bằng kháng sinh phổ rộng phối hợp, nhắm vào cả Chlamydia, lậu cầu và các vi khuẩn kỵ khí. Phác đồ phổ biến gồm:
- Ceftriaxone + Doxycycline ± Metronidazole.
- Thời gian điều trị kéo dài ít nhất 14 ngày.
Người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ phác đồ, không tự ý ngừng thuốc ngay cả khi triệu chứng đã thuyên giảm.
Điều trị nội trú khi nào?
Điều trị nội trú được chỉ định khi:
- Đau bụng dữ dội, sốt cao.
- Không đáp ứng điều trị ngoại trú sau 72 giờ.
- Phát hiện áp xe vùng chậu qua siêu âm.
- Phụ nữ mang thai bị viêm vùng chậu.
Phẫu thuật khi cần thiết
Phẫu thuật dẫn lưu áp xe hoặc cắt bỏ phần phụ có thể cần thiết khi:
- Áp xe buồng trứng lớn (>8cm) hoặc không đáp ứng điều trị kháng sinh.
- Nguy cơ vỡ áp xe gây viêm phúc mạc.
Phòng ngừa viêm vùng chậu
Quan hệ tình dục an toàn
Sử dụng bao cao su đúng cách giúp giảm nguy cơ lây nhiễm các bệnh lây qua đường tình dục – nguyên nhân chính gây PID. Cần tránh quan hệ với nhiều bạn tình và khuyến khích xét nghiệm STI định kỳ cho cả hai.
Khám phụ khoa định kỳ
Phát hiện sớm các nhiễm trùng tiềm ẩn hoặc những tổn thương nhỏ tại cổ tử cung sẽ giúp ngăn ngừa tiến triển thành PID. Phụ nữ nên đi khám phụ khoa định kỳ 6–12 tháng/lần.
Điều trị sớm các bệnh lây qua đường tình dục
Các bệnh như lậu, Chlamydia cần được phát hiện và điều trị sớm, kể cả khi không có triệu chứng. Nếu không, chúng có thể âm thầm phá hủy hệ sinh sản trong nhiều tháng hoặc năm.
Câu chuyện có thật: Một người phụ nữ 29 tuổi và hành trình vượt qua viêm vùng chậu
Bắt đầu bằng những cơn đau bụng dưới mơ hồ
Chị Linh (29 tuổi, TP.HCM) chia sẻ rằng chị thường xuyên bị đau bụng dưới âm ỉ suốt nhiều tháng. Ban đầu, chị nghĩ do stress công việc hay rối loạn tiêu hóa.
Điều trị muộn và hệ quả đau lòng
Chỉ đến khi chị bị sốt cao, mệt mỏi và ra khí hư có mùi hôi, chị mới đi khám. Kết quả: viêm vùng chậu nặng và tắc hoàn toàn cả hai vòi trứng. Dù điều trị tích cực, chị đã mất đi khả năng mang thai tự nhiên.
Thông điệp sức khỏe từ người trong cuộc
“Giá như tôi đi khám sớm hơn. Tôi đã bỏ lỡ cơ hội làm mẹ chỉ vì chủ quan,” chị nghẹn ngào. Câu chuyện của chị là hồi chuông cảnh tỉnh cho hàng triệu phụ nữ.
Kết luận
Viêm vùng chậu không thể xem thường
Viêm vùng chậu là một bệnh lý phụ khoa nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Đừng chủ quan với những triệu chứng nhỏ như khí hư bất thường, đau bụng dưới hay sốt nhẹ kéo dài.
Chăm sóc sức khỏe sinh sản chính là bảo vệ tương lai
Việc chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản không chỉ là trách nhiệm với bản thân mà còn là hành động mang giá trị cho tương lai. Hãy duy trì đời sống tình dục lành mạnh, khám phụ khoa định kỳ và lắng nghe cơ thể mình mỗi ngày.
Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm vùng chậu có chữa khỏi hoàn toàn không?
Có. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, phần lớn các trường hợp có thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, các biến chứng như vô sinh có thể không thể hồi phục nếu tổn thương đã xảy ra.
2. Viêm vùng chậu có lây không?
Viêm vùng chậu bản thân không lây, nhưng các tác nhân gây bệnh như Chlamydia, lậu cầu thì lây qua đường tình dục. Vì vậy, nên điều trị cả bạn tình để tránh tái nhiễm.
3. Đặt vòng tránh thai có gây viêm vùng chậu không?
Đặt vòng có thể làm tăng nguy cơ viêm vùng chậu trong vài tuần đầu nếu có sẵn vi khuẩn lây qua đường tình dục trong âm đạo. Việc kiểm tra STI trước khi đặt vòng là rất quan trọng.
4. Bệnh có nguy hiểm đến tính mạng không?
Trong trường hợp hiếm, viêm vùng chậu có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết, vỡ áp xe vùng chậu hoặc viêm phúc mạc – những biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng nếu không cấp cứu kịp thời.
5. Có nên quan hệ tình dục khi đang điều trị viêm vùng chậu?
Không nên. Quan hệ trong thời gian điều trị có thể làm nặng thêm tình trạng viêm và tăng nguy cơ tái nhiễm. Cần kiêng đến khi điều trị hoàn tất và có xác nhận khỏi bệnh từ bác sĩ.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.