Viêm thanh quản mạn tính là tình trạng viêm kéo dài ở thanh quản, gây ra khàn tiếng dai dẳng, khó chịu ở cổ họng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là những người làm nghề sử dụng giọng nói nhiều như giáo viên, ca sĩ, phát thanh viên. Không giống như viêm thanh quản cấp tính – thường khỏi sau vài ngày – tình trạng mạn tính có thể kéo dài trên 3 tuần và tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị đúng cách.
Tại ThuVienBenh.com, bạn sẽ tìm thấy thông tin cập nhật, dễ hiểu và đáng tin cậy về bệnh viêm thanh quản mạn tính, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả nhất.
Viêm thanh quản mạn tính là gì?
Viêm thanh quản mạn tính là tình trạng lớp niêm mạc lót bên trong thanh quản bị viêm kéo dài trên 3 tuần. Đây là khu vực chứa dây thanh âm – bộ phận phát ra âm thanh khi nói. Khi dây thanh bị viêm, sưng hoặc tổn thương lâu ngày, giọng nói sẽ trở nên khàn đặc, yếu ớt hoặc mất tiếng.
Khác với thể cấp tính (thường do virus gây ra và tự khỏi sau vài ngày), viêm thanh quản mạn thường do tiếp xúc lặp đi lặp lại với các yếu tố gây kích thích như khói thuốc, ô nhiễm, hay nói quá nhiều. Tình trạng này nếu không được can thiệp có thể dẫn đến các tổn thương vĩnh viễn ở dây thanh như hạt xơ, polyp hay thậm chí là ung thư thanh quản.
Nguyên nhân gây viêm thanh quản mạn tính
Tác nhân kích thích kéo dài
- Hút thuốc lá: Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Khói thuốc chứa hơn 7.000 chất hóa học có thể gây tổn thương trực tiếp lên niêm mạc thanh quản.
- Ô nhiễm không khí và khói bụi: Người sống hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm có nguy cơ cao mắc viêm thanh quản mạn.
- Rượu bia và thức ăn cay nóng: Có thể gây kích ứng cổ họng và làm trầm trọng thêm tình trạng viêm.
Nhiễm trùng hô hấp tái đi tái lại
Các đợt cảm lạnh, cúm, viêm họng nếu không điều trị dứt điểm có thể khiến tình trạng viêm lan xuống thanh quản và trở nên mạn tính.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Acid từ dạ dày trào lên thực quản và cổ họng có thể làm tổn thương dây thanh nếu xảy ra thường xuyên. Đây là nguyên nhân phổ biến nhưng dễ bị bỏ sót.
Sử dụng quá mức dây thanh
Những người phải nói nhiều trong công việc như giáo viên, MC, luật sư,… dễ bị quá tải dây thanh dẫn đến viêm mạn tính. Việc hét lớn, nói liên tục mà không nghỉ ngơi khiến dây thanh tổn thương không hồi phục.
Nguyên nhân ít gặp
- Dị ứng mạn tính: Tiếp xúc với phấn hoa, nấm mốc, lông động vật,… có thể gây phản ứng viêm ở đường hô hấp trên và lan đến thanh quản.
- Thuốc xịt họng hoặc steroid: Sử dụng kéo dài không đúng chỉ định cũng có thể ảnh hưởng niêm mạc thanh quản.
Triệu chứng viêm thanh quản mạn tính
Khàn tiếng kéo dài
Đây là dấu hiệu nổi bật nhất. Người bệnh thường có giọng nói khàn, yếu, mất độ vang và có thể mất tiếng hoàn toàn trong giai đoạn nặng.
Cảm giác vướng, ngứa hoặc đau rát họng
Thường xuyên cảm thấy cổ họng khó chịu, ngứa ngáy hoặc có dị vật vướng mắc khiến người bệnh phải cố gắng hắng giọng liên tục.
Ho khan kéo dài
Ho không có đờm, xảy ra từng cơn, đặc biệt về đêm hoặc khi nói nhiều. Ho có thể gây mệt mỏi, mất ngủ.
Khó nuốt nhẹ hoặc cảm giác nuốt vướng
Tình trạng viêm làm cổ họng nhạy cảm, khó chịu khi ăn uống, nhất là đồ cay nóng hoặc đồ chua.
Khó thở (trường hợp nặng)
Nếu thanh quản phù nề nhiều hoặc có polyp, hạt xơ lớn có thể gây chèn ép đường thở, làm người bệnh thở khò khè, hụt hơi khi nói chuyện.
Lưu ý: Nếu các triệu chứng trên kéo dài trên 3 tuần, người bệnh nên đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Viêm thanh quản mạn tính có nguy hiểm không?
Viêm thanh quản mạn tính không chỉ đơn thuần là tình trạng viêm nhẹ mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nếu không được điều trị đúng cách. Một số biến chứng thường gặp bao gồm:
- Hạt xơ dây thanh, polyp thanh quản: Tổn thương mãn tính làm dày hoặc phì đại dây thanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giọng nói.
- Mất giọng vĩnh viễn: Nếu dây thanh bị tổn thương không thể hồi phục, bệnh nhân có thể mất hoàn toàn khả năng nói.
- Nguy cơ ung thư thanh quản: Dù hiếm gặp, nhưng các tổn thương mạn tính lâu ngày có thể phát triển thành biến đổi ác tính.
Đặc biệt, với người làm nghề nói nhiều, tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến nghề nghiệp, tâm lý và chất lượng cuộc sống. Do đó, đừng chủ quan nếu bạn đang bị khàn tiếng kéo dài.
Chẩn đoán viêm thanh quản mạn tính như thế nào?
Để chẩn đoán chính xác viêm thanh quản mạn tính, bác sĩ sẽ thực hiện:
Khai thác bệnh sử
Hỏi về thời gian khàn tiếng, các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, nghề nghiệp, có GERD hay không,…
Nội soi thanh quản
Là phương pháp quan trọng nhất. Bác sĩ dùng ống soi mềm đưa vào họng để quan sát trực tiếp tình trạng viêm, sưng, polyp hoặc hạt dây thanh.
Các xét nghiệm hỗ trợ
- Xét nghiệm dịch họng nếu nghi nhiễm khuẩn.
- Đo pH thực quản 24 giờ nếu nghi ngờ trào ngược dạ dày.
- Test dị ứng nếu có triệu chứng kèm theo hắt hơi, nghẹt mũi.
Phương pháp điều trị viêm thanh quản mạn tính
Điều trị viêm thanh quản mạn tính cần phối hợp nhiều phương pháp, tập trung vào loại bỏ nguyên nhân và phục hồi chức năng thanh quản.
1. Điều trị nguyên nhân nền
- Ngưng hút thuốc, tránh rượu bia: Đây là bước tiên quyết giúp dây thanh có cơ hội hồi phục.
- Điều trị GERD: Sử dụng thuốc ức chế tiết acid (omeprazol, esomeprazol…), thay đổi lối sống ăn uống.
- Tránh tiếp xúc với dị nguyên: Như phấn hoa, lông động vật nếu nguyên nhân do dị ứng.
2. Nghỉ ngơi và chăm sóc giọng nói
- Hạn chế nói nhiều, la hét.
- Uống đủ nước để giữ ẩm thanh quản.
- Tránh môi trường khô, lạnh, điều hòa lâu.
3. Thuốc điều trị
- Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) hoặc corticoid (dạng uống hoặc xịt họng).
- Kháng sinh: Chỉ dùng nếu có bằng chứng nhiễm khuẩn.
- Thuốc ho, thuốc làm loãng dịch nhầy để giảm triệu chứng.
4. Vật lý trị liệu giọng nói
Được chỉ định cho những người bị ảnh hưởng giọng nói lâu dài. Bác sĩ phục hồi chức năng sẽ hướng dẫn các kỹ thuật luyện phát âm và thở đúng cách.
5. Phẫu thuật
Áp dụng nếu có tổn thương cấu trúc như polyp, hạt xơ thanh quản không đáp ứng điều trị nội khoa. Thủ thuật thường thực hiện qua nội soi với hồi phục nhanh.
Cách phòng ngừa viêm thanh quản mạn tính
- Không hút thuốc lá, tránh hút thuốc thụ động.
- Giữ vệ sinh vùng miệng – họng sạch sẽ.
- Không nói quá to, nói nhiều trong thời gian dài.
- Uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt khi nói nhiều.
- Điều trị sớm các bệnh hô hấp như viêm mũi, viêm xoang.
- Giữ ẩm không khí trong nhà, đặc biệt vào mùa khô lạnh.
Câu chuyện thực tế: Cô giáo suýt mất giọng vì chủ quan
“Tôi là cô giáo tiểu học, bắt đầu khàn tiếng nhẹ sau đợt cảm cúm nhưng nghĩ là do giảng bài nhiều. Sau 3 tháng không hết, tôi đến bệnh viện thì được chẩn đoán viêm thanh quản mạn tính do trào ngược và nói quá sức. May mắn là tôi phát hiện sớm, điều trị tích cực kết hợp nghỉ giọng nên giọng nói đã phục hồi.”
– Chị Lan, 42 tuổi, Hà Nội
Viêm thanh quản mạn tính bao lâu thì khỏi?
Thời gian điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương:
- Trường hợp nhẹ: Có thể cải thiện sau vài tuần nếu tuân thủ điều trị tốt.
- Trường hợp nặng, có tổn thương cấu trúc: Có thể mất vài tháng để hồi phục hoàn toàn, đôi khi cần can thiệp ngoại khoa.
Điều quan trọng là người bệnh cần kiên trì, phối hợp chặt chẽ với bác sĩ và hạn chế tối đa các yếu tố nguy cơ gây kích thích thanh quản.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn nên đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng nếu có các biểu hiện sau:
- Khàn tiếng kéo dài trên 3 tuần không cải thiện.
- Khó thở, nuốt vướng, có cảm giác nghẹn họng.
- Ho ra máu, đau khi nói chuyện hoặc nuốt.
- Có tiền sử GERD, hút thuốc lá lâu năm, hoặc sử dụng giọng nói nhiều trong nghề nghiệp.
Tổng kết
Viêm thanh quản mạn tính là bệnh lý phổ biến nhưng dễ bị chủ quan. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng hướng, hầu hết người bệnh có thể phục hồi hoàn toàn mà không để lại di chứng. Việc thay đổi lối sống, chăm sóc giọng nói và tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ là chìa khóa trong quá trình phục hồi.
ThuVienBenh.com – nơi bạn luôn tìm thấy thông tin y khoa chính xác, dễ hiểu và hữu ích.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm thanh quản mạn tính có lây không?
Không. Viêm thanh quản mạn không do virus nên không lây qua tiếp xúc. Tuy nhiên, nếu có nhiễm trùng kèm theo (như cảm cúm), khả năng lây sẽ phụ thuộc vào tác nhân đó.
2. Bị khàn tiếng hơn 1 tháng có phải viêm thanh quản mạn?
Khả năng rất cao. Khàn tiếng kéo dài trên 3 tuần cần được nội soi thanh quản để xác định nguyên nhân cụ thể.
3. Uống nước muối có trị được viêm thanh quản không?
Không thể điều trị dứt điểm, nhưng súc họng bằng nước muối sinh lý giúp làm dịu niêm mạc họng và hỗ trợ giảm triệu chứng.
4. Viêm thanh quản mạn tính có phải mổ không?
Chỉ cần mổ nếu có tổn thương như polyp, hạt xơ dây thanh không đáp ứng điều trị nội khoa. Phẫu thuật thường là nội soi và khá an toàn.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Viêm thanh quản mạn tính