Vai bạn đau âm ỉ, nhất là khi nâng tay lên cao? Đôi khi chỉ cần cởi áo hoặc chải tóc cũng trở thành “thử thách”? Đừng xem nhẹ những biểu hiện này – đó có thể là dấu hiệu của viêm quanh khớp vai, một tình trạng xương khớp phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua cho đến khi bệnh chuyển nặng.
Trong bài viết hôm nay trên ThuVienBenh.com, chúng ta sẽ cùng khám phá toàn diện về viêm quanh khớp vai – từ nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán đến các phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả, được trình bày theo cách dễ hiểu nhất.
Viêm quanh khớp vai là gì?
Cấu trúc khớp vai và vùng quanh khớp vai
Khớp vai là một trong những khớp linh hoạt nhất của cơ thể, cho phép thực hiện nhiều loại chuyển động như nâng, xoay, đưa tay ra trước hay ra sau. Cấu trúc khớp vai bao gồm:
- Xương cánh tay (humerus)
- Xương bả vai (scapula)
- Xương đòn (clavicle)
- Gân, cơ, dây chằng và túi hoạt dịch xung quanh khớp
Viêm quanh khớp vai là tình trạng viêm các cấu trúc phần mềm quanh khớp vai – bao gồm gân, cơ, bao khớp và túi hoạt dịch – nhưng không liên quan đến tổn thương trực tiếp của khớp xương.
Phân biệt viêm khớp vai và viêm quanh khớp vai
| Tiêu chí | Viêm khớp vai | Viêm quanh khớp vai |
|---|---|---|
| Vị trí tổn thương | Trong khớp (xương, sụn khớp) | Phần mềm quanh khớp (gân, cơ, dây chằng) |
| Triệu chứng | Sưng, đau, hạn chế vận động | Đau khi cử động, ít sưng |
| Nguyên nhân | Thoái hóa, viêm khớp dạng thấp | Chấn thương, vận động sai tư thế |
Dấu hiệu nhận biết viêm quanh khớp vai
Đau vai và giới hạn vận động
Triệu chứng phổ biến nhất là đau âm ỉ vùng vai, đặc biệt khi thực hiện các cử động như:
- Nâng tay qua đầu
- Vòng tay ra sau lưng
- Gối đầu lên vai khi ngủ
Cảm giác đau có thể tăng dần, nhất là về đêm, khiến người bệnh khó ngủ và mệt mỏi kéo dài.
Triệu chứng đi kèm thường gặp
- Khó khăn khi mặc áo hoặc chải tóc
- Cứng khớp vào buổi sáng
- Có thể sờ thấy vùng cơ quanh vai bị teo nếu kéo dài
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nên đi khám khi bạn gặp các biểu hiện sau:
- Đau vai kéo dài hơn 1 tuần, không giảm khi nghỉ ngơi
- Đau tăng về đêm hoặc khi vận động
- Giới hạn rõ rệt các động tác của khớp vai
Việc chẩn đoán và điều trị sớm giúp giảm đau nhanh chóng và tránh tổn thương vĩnh viễn cho vùng vai.
Nguyên nhân gây viêm quanh khớp vai
Do chấn thương hoặc vận động sai tư thế
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Những người thường xuyên mang vác nặng, chơi thể thao không khởi động kỹ hoặc làm việc văn phòng sai tư thế dễ mắc phải.
Thoái hóa theo tuổi tác
Ở người lớn tuổi, gân và dây chằng quanh khớp vai dễ bị tổn thương hơn do quá trình thoái hóa tự nhiên. Điều này lý giải vì sao bệnh thường gặp ở người trên 40 tuổi.
Liên quan đến các bệnh lý toàn thân
- Tiểu đường: làm giảm lưu thông máu đến vùng vai, gây viêm
- Bệnh tuyến giáp: làm tăng nguy cơ cứng khớp vai
- Viêm khớp dạng thấp: có thể lan tới vùng quanh khớp vai
Các phương pháp chẩn đoán
Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ đau, khả năng vận động và đánh giá dấu hiệu viêm tại vùng vai. Một số test đơn giản như “test Jobe” hay “test Neer” có thể được áp dụng.
Chụp X-quang, MRI, siêu âm
- X-quang: giúp loại trừ viêm khớp, gãy xương
- MRI: đánh giá chính xác tổn thương gân, dây chằng
- Siêu âm: hỗ trợ phát hiện viêm, tràn dịch quanh khớp
Các xét nghiệm liên quan
Trong một số trường hợp nghi ngờ có liên quan đến bệnh lý toàn thân, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm:
- Định lượng đường huyết (để loại trừ tiểu đường)
- Xét nghiệm chức năng tuyến giáp
- Các chỉ số viêm như CRP, tốc độ máu lắng (ESR)
Cách điều trị viêm quanh khớp vai
Điều trị nội khoa (thuốc, tiêm corticoid)
Đây là phương pháp điều trị đầu tay giúp giảm nhanh các triệu chứng viêm và đau:
- Thuốc giảm đau: Paracetamol, NSAIDs (ibuprofen, diclofenac)
- Thuốc giãn cơ: Giúp giảm co thắt cơ vùng vai
- Tiêm corticoid tại chỗ: Dành cho trường hợp đau dữ dội, giúp giảm viêm hiệu quả nhưng cần được chỉ định đúng cách bởi bác sĩ chuyên khoa
Lưu ý: Sử dụng thuốc cần đúng liều lượng và thời gian theo chỉ định, tránh lạm dụng gây ảnh hưởng đến gan, thận hoặc dạ dày.
Vật lý trị liệu phục hồi chức năng
Phương pháp này giúp cải thiện tầm vận động của vai, tăng cường sức mạnh cơ và ngăn ngừa teo cơ. Các kỹ thuật phổ biến bao gồm:
- Chườm nóng/lạnh
- Siêu âm trị liệu, điện xung giảm đau
- Chiếu laser công suất thấp
- Hướng dẫn các bài tập chủ động hoặc thụ động cho vai
Phẫu thuật (trong trường hợp nặng)
Khi điều trị nội khoa và vật lý trị liệu không cải thiện sau 6 tháng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Các can thiệp phổ biến bao gồm:
- Nội soi khớp vai để loại bỏ mô viêm
- Phẫu thuật tái tạo gân, dây chằng bị tổn thương
Tuy nhiên, chỉ một tỷ lệ nhỏ bệnh nhân cần đến phẫu thuật nếu phát hiện và điều trị sớm.
Chăm sóc và phòng ngừa viêm quanh khớp vai
Bài tập hỗ trợ phục hồi vai
Các bài tập đơn giản tại nhà giúp duy trì độ linh hoạt của vai và phòng ngừa cứng khớp:
- Bài tập con lắc: Đứng cúi người về phía trước, để cánh tay thả lỏng, xoay nhẹ nhàng theo hình tròn nhỏ.
- Bài tập kéo tường: Dùng các đầu ngón tay “bò” lên tường, dần dần nâng cao cánh tay.
- Giãn cơ sau lưng: Dùng khăn nắm hai tay sau lưng và kéo nhẹ để căng gân vai.
Thực hiện đều đặn 2–3 lần mỗi ngày dưới sự hướng dẫn của chuyên viên vật lý trị liệu.
Cách phòng ngừa cơn đau tái phát
- Tránh nâng vật nặng hoặc lặp lại động tác quá mức ở vai
- Khởi động kỹ trước khi chơi thể thao
- Điều chỉnh tư thế làm việc hợp lý, nhất là với nhân viên văn phòng
- Duy trì cân nặng và kiểm soát tốt các bệnh lý nền (như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp)
Tư thế và thói quen sinh hoạt đúng cách
Tư thế xấu khi làm việc, ngủ hay mang vác nặng là nguyên nhân phổ biến gây viêm quanh khớp vai. Một số lưu ý:
- Ngồi thẳng lưng, vai thả lỏng
- Không ngủ nghiêng về một bên vai quá lâu
- Luôn đổi bên khi mang vác đồ đạc
Trích dẫn câu chuyện thực tế
“Anh Minh – một nhân viên văn phòng 45 tuổi, từng bị đau vai suốt 6 tháng khiến mọi sinh hoạt hàng ngày trở nên khó khăn. Sau khi được chẩn đoán viêm quanh khớp vai và áp dụng điều trị kết hợp giữa thuốc và vật lý trị liệu tại nhà, anh đã phục hồi hoàn toàn chỉ sau 3 tháng. Giờ đây, anh luôn duy trì thói quen tập vai mỗi sáng để phòng ngừa tái phát.”
(Ghi nhận từ Trung tâm Cơ xương khớp – Bệnh viện Hồng Ngọc)
Kết luận
Viêm quanh khớp vai là bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và có phác đồ điều trị phù hợp kết hợp với vật lý trị liệu và thay đổi lối sống, phần lớn bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn mà không cần can thiệp phẫu thuật.
Trang bị kiến thức đúng đắn là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa và chủ động chăm sóc sức khỏe xương khớp cho chính mình và người thân.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm quanh khớp vai có tự khỏi không?
Rất hiếm khi tự khỏi hoàn toàn. Nếu không điều trị, tình trạng có thể kéo dài hàng tháng và dẫn đến cứng khớp vĩnh viễn.
2. Bị viêm quanh khớp vai có nên tập thể dục?
Có. Tuy nhiên, cần tập đúng bài, đúng cách dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu để tránh làm tổn thương thêm.
3. Viêm quanh khớp vai có nguy hiểm không?
Tuy không đe dọa tính mạng nhưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động và sinh hoạt. Nếu kéo dài, có thể gây teo cơ, cứng khớp.
4. Người bị tiểu đường có dễ bị viêm quanh khớp vai không?
Có. Người tiểu đường có nguy cơ cao hơn do tuần hoàn máu kém và dễ viêm vùng quanh khớp.
5. Nên đi khám ở đâu khi nghi ngờ viêm quanh khớp vai?
Nên đến các chuyên khoa cơ xương khớp hoặc trung tâm vật lý trị liệu có uy tín để được chẩn đoán chính xác và hướng dẫn điều trị đúng cách.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.