Viêm nội mạc tử cung sau sinh là một biến chứng hậu sản nghiêm trọng mà nhiều phụ nữ không hề lường trước được. Tình trạng viêm này nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản, thậm chí đe dọa đến tính mạng người mẹ. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ từ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo đến cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả căn bệnh nguy hiểm này.
Viêm Nội Mạc Tử Cung Sau Sinh Là Gì?
Viêm nội mạc tử cung sau sinh (Postpartum Endometritis) là tình trạng nhiễm trùng lớp nội mạc tử cung – lớp lót bên trong tử cung – xảy ra sau quá trình sinh nở. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây sốt hậu sản và chiếm tỷ lệ đáng kể trong các ca biến chứng sau sinh, đặc biệt ở những phụ nữ sinh mổ.
Theo nghiên cứu từ American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG), tỷ lệ mắc viêm nội mạc tử cung sau sinh dao động từ 1–3% ở phụ nữ sinh thường, và lên đến 15–20% ở phụ nữ sinh mổ không được dùng kháng sinh dự phòng.
Viêm có thể ở mức độ nhẹ nhưng cũng có thể tiến triển nặng nếu lan rộng ra phần cơ tử cung hoặc các cơ quan lân cận như vòi trứng, buồng trứng. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách là yếu tố quyết định khả năng phục hồi và bảo toàn chức năng sinh sản cho người mẹ.
Nguyên Nhân Gây Viêm Nội Mạc Tử Cung Sau Sinh
Nhiễm trùng trong quá trình sinh nở
Trong lúc sinh, vi khuẩn có thể xâm nhập vào tử cung qua âm đạo, đặc biệt nếu cổ tử cung đã mở hoặc có thời gian chuyển dạ kéo dài. Các loại vi khuẩn thường gặp bao gồm: Streptococcus nhóm B, E. coli, Staphylococcus aureus…
Sót nhau thai hoặc sản dịch không thoát hết
Đây là một nguyên nhân phổ biến khiến vi khuẩn có cơ hội phát triển trong môi trường tử cung, gây viêm nhiễm. Những mảnh nhau thai còn sót lại sẽ trở thành ổ vi khuẩn nếu không được xử lý triệt để sau sinh.
Vệ sinh vùng kín không đúng cách sau sinh
Sau sinh, vùng kín rất dễ bị tổn thương và viêm nhiễm nếu không được vệ sinh đúng cách. Việc thụt rửa sâu, dùng dung dịch sát khuẩn mạnh hoặc mặc đồ lót ẩm ướt cũng là yếu tố thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
Các thủ thuật can thiệp y tế không đảm bảo vô trùng
Các thủ thuật như nạo hút sản dịch, khâu tầng sinh môn hoặc đặt dụng cụ vào tử cung nếu không được thực hiện trong môi trường vô trùng nghiêm ngặt đều có thể dẫn đến viêm nhiễm nội mạc tử cung.
Triệu Chứng Cảnh Báo Viêm Nội Mạc Tử Cung Sau Sinh
Các triệu chứng thường xuất hiện trong vài ngày đến một tuần sau khi sinh. Tuy nhiên, không ít trường hợp kéo dài vài tuần nếu không được nhận diện sớm.
Sốt cao, ớn lạnh
Đây là dấu hiệu thường gặp nhất. Người bệnh có thể sốt trên 38.5°C, kèm theo cảm giác lạnh run, vã mồ hôi, đau đầu và mệt mỏi toàn thân.
Đau bụng dưới, tử cung co không tốt
Đau âm ỉ vùng bụng dưới là biểu hiện viêm nhiễm đang diễn ra. Kèm theo đó là tử cung co hồi chậm, gây đau khi ấn vào bụng dưới trong lúc khám.
Sản dịch hôi, đổi màu
Sản dịch sau sinh có mùi hôi tanh, chuyển màu vàng hoặc xanh là dấu hiệu rõ rệt của nhiễm trùng. Lượng sản dịch có thể tăng lên hoặc kèm theo mủ.
Mệt mỏi, xanh xao
Cơ thể người mẹ suy yếu nhanh chóng, thiếu máu, sụt cân, ăn uống kém và không thể chăm sóc em bé như bình thường.
Rối loạn kinh nguyệt kéo dài
Với những trường hợp viêm nhẹ nhưng không điều trị dứt điểm, người bệnh có thể bị rối loạn kinh nguyệt kéo dài, rong kinh, chảy máu giữa chu kỳ, hoặc mất kinh.
Chẩn Đoán Viêm Nội Mạc Tử Cung Sau Sinh
Chẩn đoán chính xác là bước quan trọng trong điều trị bệnh lý này. Bác sĩ sẽ sử dụng nhiều phương pháp để xác định tình trạng và mức độ viêm.
Khám lâm sàng
Qua khai thác triệu chứng và khám vùng bụng, bác sĩ có thể phát hiện các bất thường như tử cung co hồi kém, đau khi ấn vùng hạ vị, sản dịch bất thường.
Xét nghiệm máu và dịch âm đạo
- Công thức máu: tăng bạch cầu, CRP cao – dấu hiệu của viêm.
- Nuôi cấy dịch âm đạo: xác định loại vi khuẩn gây bệnh và kháng sinh đồ phù hợp.
Siêu âm ổ bụng – tử cung
Siêu âm giúp phát hiện dịch ứ đọng trong buồng tử cung, sót nhau, tổ chức viêm, tụ dịch. Đây là phương tiện chẩn đoán hình ảnh phổ biến, an toàn và chính xác.
Nội soi tử cung (nếu cần thiết)
Áp dụng khi nghi ngờ có mảnh nhau thai sót sâu bên trong tử cung hoặc tổn thương phức tạp. Phương pháp này ít được dùng trong giai đoạn sau sinh sớm do nguy cơ gây tổn thương thêm.
Viêm Nội Mạc Tử Cung Sau Sinh Có Nguy Hiểm Không?
Viêm nội mạc tử cung sau sinh không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe hiện tại của người mẹ mà còn có thể để lại hậu quả lâu dài nếu không được xử lý kịp thời.
Biến chứng viêm lan rộng sang buồng trứng, vòi trứng
Nếu viêm không được điều trị, vi khuẩn có thể lan sang các cơ quan sinh sản khác, dẫn đến viêm phần phụ, gây đau vùng chậu mạn tính, tắc vòi trứng và thậm chí dẫn đến vô sinh.
Nguy cơ nhiễm trùng huyết, tử vong
Trong những trường hợp nặng, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng huyết – một biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng nếu không điều trị cấp cứu kịp thời.
Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này
Viêm mãn tính có thể dẫn đến sẹo trong lòng tử cung (hội chứng Asherman), làm giảm khả năng thụ thai, tăng nguy cơ sảy thai và thai ngoài tử cung trong những lần mang thai sau.
Điều Trị Viêm Nội Mạc Tử Cung Sau Sinh Như Thế Nào?
Việc điều trị cần tiến hành càng sớm càng tốt để hạn chế nguy cơ biến chứng. Phác đồ điều trị được cá nhân hóa tùy vào mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe của người mẹ.
Điều trị nội khoa bằng kháng sinh
- Truyền tĩnh mạch kháng sinh phổ rộng như Clindamycin + Gentamicin là lựa chọn đầu tay.
- Sau khi có kháng sinh đồ, bác sĩ có thể điều chỉnh thuốc phù hợp với vi khuẩn gây bệnh.
- Thời gian điều trị thường kéo dài từ 7–14 ngày tùy mức độ nặng nhẹ.
Phẫu thuật khi có tụ mủ hoặc áp xe
Nếu có tụ mủ hoặc dịch không thoát được khỏi tử cung, cần can thiệp phẫu thuật hút sạch mủ hoặc nạo buồng tử cung để loại bỏ ổ viêm.
Theo dõi và chăm sóc tại bệnh viện
Đa số bệnh nhân viêm nội mạc tử cung sau sinh nặng cần nhập viện để theo dõi sát sinh hiệu, tình trạng viêm và đáp ứng với điều trị kháng sinh.
Vai trò của nghỉ ngơi và dinh dưỡng hợp lý
Người mẹ cần được nghỉ ngơi đầy đủ, ăn uống đủ chất để tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ quá trình hồi phục nhanh chóng.
Phòng Ngừa Viêm Nội Mạc Tử Cung Sau Sinh
Vệ sinh vùng kín đúng cách
Không thụt rửa âm đạo, không dùng dung dịch vệ sinh có tính sát khuẩn mạnh, thay băng vệ sinh đều đặn và giữ vùng kín luôn khô thoáng.
Khám hậu sản đầy đủ
Không bỏ qua các buổi khám hậu sản theo chỉ định. Việc khám định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và xử lý kịp thời.
Điều trị triệt để các bệnh phụ khoa trước sinh
Viêm âm đạo, viêm cổ tử cung nếu không được điều trị triệt để trước sinh có thể là nguồn lây vi khuẩn lên tử cung sau sinh.
Tránh can thiệp thủ thuật không cần thiết
Các thủ thuật như nạo, hút, khâu… nên được cân nhắc kỹ và thực hiện bởi nhân viên y tế được đào tạo, trong điều kiện vô khuẩn tuyệt đối.
Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?
Không nên chủ quan với các dấu hiệu viêm nhiễm sau sinh. Hãy đến gặp bác sĩ ngay khi có những biểu hiện sau:
- Sốt trên 38.5°C kéo dài hơn 2 ngày
- Sản dịch có mùi hôi, màu lạ (vàng, xanh, nâu)
- Đau bụng dưới ngày càng tăng, không đáp ứng với thuốc giảm đau thông thường
- Chảy máu âm đạo bất thường hoặc kéo dài
Giải Đáp Một Số Câu Hỏi Thường Gặp
Viêm nội mạc tử cung sau sinh có tự khỏi không?
Không. Đây là bệnh lý nhiễm trùng, cần điều trị bằng kháng sinh. Nếu không điều trị, bệnh có thể tiến triển nặng và gây biến chứng nguy hiểm.
Có thể mang thai lại sau khi điều trị viêm nội mạc tử cung không?
Hoàn toàn có thể nếu được điều trị sớm và dứt điểm. Tuy nhiên, cần theo dõi sức khỏe sinh sản định kỳ để kiểm tra chức năng tử cung và buồng trứng.
Điều trị kháng sinh bao lâu thì khỏi?
Thông thường mất từ 7 đến 14 ngày, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng và đáp ứng điều trị của người bệnh.
Kết Luận
Viêm nội mạc tử cung sau sinh là biến chứng không hiếm gặp nhưng lại rất nguy hiểm nếu chủ quan. Việc nhận biết sớm dấu hiệu và điều trị kịp thời là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và khả năng sinh sản của người mẹ. Hãy luôn lắng nghe cơ thể mình, tuân thủ đúng lịch khám hậu sản và đừng ngần ngại đến gặp bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.
Gợi Ý Hành Động
Nếu bạn hoặc người thân đang có dấu hiệu nghi ngờ viêm nội mạc tử cung sau sinh, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám ngay. Đừng để sự chủ quan làm tổn hại đến sức khỏe và hạnh phúc của gia đình bạn.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.