Viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay, hay còn gọi là hội chứng Tennis elbow, là một tình trạng đau nhức phổ biến nhưng thường bị bỏ qua do chủ quan. Không chỉ xuất hiện ở vận động viên chơi tennis, căn bệnh này còn ảnh hưởng đến hàng ngàn người lao động, nhân viên văn phòng mỗi năm. Nếu bạn từng cảm thấy đau nhức ở khu vực bên ngoài khuỷu tay khi cầm nắm đồ vật, rất có thể bạn đang mắc phải hội chứng này.
Bài viết sau từ ThuVienBenh.com sẽ giúp bạn hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa Tennis elbow một cách dễ hiểu, chính xác và đáng tin cậy.
1. Viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay là gì?
1.1 Định nghĩa y học
Viêm lồi cầu ngoài xương cánh tay là tình trạng viêm hoặc tổn thương ở gân cơ duỗi cổ tay – nơi bám vào lồi cầu ngoài của xương cánh tay. Tình trạng này xảy ra do hoạt động lặp đi lặp lại hoặc căng thẳng kéo dài ở khớp khuỷu tay.
Trong thuật ngữ y học, Tennis elbow còn được gọi là viêm điểm bám gân duỗi cổ tay ngắn quay. Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị đúng cách, nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động tay của người bệnh.
1.2 Tennis elbow và đối tượng dễ mắc phải
Mặc dù tên gọi “Tennis elbow” gợi nhớ đến môn thể thao tennis, nhưng sự thật là chỉ khoảng 5-10% người mắc là vận động viên tennis chuyên nghiệp. Phần lớn còn lại là những người thường xuyên thực hiện các động tác lặp đi lặp lại ở cổ tay và khuỷu tay như:
- Nhân viên văn phòng (gõ máy tính, sử dụng chuột)
- Người làm nghề mộc, sửa chữa điện nước
- Người làm công việc gia đình: giặt giũ, nấu ăn, cầm nắm vật nặng
- Vận động viên chơi cầu lông, golf, bóng bàn
2. Nguyên nhân gây viêm lồi cầu ngoài
2.1 Hoạt động lặp đi lặp lại
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Các động tác gập duỗi cổ tay liên tục sẽ gây tổn thương vi mô ở vùng gân cơ duỗi cổ tay ngắn quay, lâu ngày dẫn đến viêm và đau nhức.
2.2 Căng cơ quá mức
Khi bạn nâng vật nặng không đúng tư thế hoặc vận động quá sức trong thời gian ngắn, gân vùng khuỷu tay phải chịu áp lực lớn và dễ bị chấn thương. Những người mới tập thể thao hoặc tập sai kỹ thuật cũng rất dễ gặp tình trạng này.
2.3 Yếu tố nguy cơ liên quan đến nghề nghiệp
2.3.1 Nhân viên văn phòng
Việc sử dụng máy tính liên tục nhiều giờ trong ngày, đặc biệt là di chuột với lực cổ tay cao, là nguyên nhân âm thầm gây nên Tennis elbow ở dân văn phòng. Theo khảo sát tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, có đến 30% nhân viên văn phòng từng trải qua đau khuỷu tay trong công việc.
2.3.2 Người chơi thể thao
Những môn thể thao như tennis, cầu lông, golf đòi hỏi thao tác đánh vợt, xoay cổ tay liên tục. Nếu không khởi động kỹ, không có huấn luyện viên hướng dẫn đúng tư thế, nguy cơ viêm gân là rất cao.
2.3.3 Nghề lao động tay chân
Thợ hồ, thợ mộc, người khuân vác thường xuyên cầm vật nặng và xoay cổ tay gây áp lực liên tục lên gân khuỷu tay. Đây cũng là nhóm có tỷ lệ mắc bệnh cao nhưng thường bỏ qua triệu chứng ban đầu do thói quen chịu đựng.
3. Triệu chứng nhận biết Tennis elbow
3.1 Cảm giác đau bên ngoài khuỷu tay
Đây là dấu hiệu phổ biến và đặc trưng nhất. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ hoặc đau nhói ở vùng lồi cầu ngoài – đặc biệt khi ấn vào hoặc nâng đồ vật. Mức độ đau có thể tăng dần nếu không được nghỉ ngơi hợp lý.
3.2 Yếu lực tay, cầm nắm khó khăn
Viêm lồi cầu ngoài khiến gân bị tổn thương, làm yếu lực nắm bàn tay. Người bệnh sẽ cảm thấy khó khăn khi mở chai nước, vặn tay nắm cửa, hoặc mang túi nặng. Điều này ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
3.3 Đau lan xuống cẳng tay và cổ tay
Trong một số trường hợp nặng, cơn đau có thể lan xuống dưới cẳng tay, gây cảm giác tê mỏi cổ tay hoặc lan đến ngón cái và ngón trỏ. Lúc này, gân cơ đã bị kích thích nghiêm trọng và cần được điều trị chuyên sâu.
3.4 Khi nào cần gặp bác sĩ?
- Cơn đau kéo dài hơn 2 tuần dù đã nghỉ ngơi
- Khó khăn khi cầm nắm đồ vật đơn giản
- Cảm giác yếu lực tay rõ rệt, ảnh hưởng đến sinh hoạt
- Sưng, đỏ hoặc nóng vùng khuỷu tay
Lưu ý: Việc tự điều trị bằng thuốc giảm đau hoặc đắp nóng/lạnh không đúng cách có thể làm tình trạng trầm trọng hơn. Hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa cơ xương khớp để được chẩn đoán và điều trị đúng hướng.
4. Chẩn đoán viêm lồi cầu ngoài
4.1 Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra khu vực khuỷu tay của bạn bằng cách ấn vào lồi cầu ngoài để xác định vị trí đau. Các bài test chức năng như test Cozen hay test Mill sẽ được thực hiện để đánh giá phản ứng đau khi cổ tay bị duỗi hoặc xoay trong tư thế kháng lực.
4.2 Các xét nghiệm hình ảnh
Trong những trường hợp đau kéo dài hoặc nghi ngờ tổn thương gân nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm như:
- Siêu âm: Phát hiện sớm dấu hiệu viêm và rách gân quanh khuỷu tay.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đánh giá chi tiết cấu trúc gân, loại trừ tổn thương dây chằng hay mô mềm.
- Chụp X-quang: Ít khi được sử dụng, chủ yếu để loại trừ viêm khớp hoặc tổn thương xương kèm theo.
5. Các phương pháp điều trị hiệu quả
5.1 Nghỉ ngơi và giảm hoạt động gây đau
Ngừng hoặc hạn chế các động tác lặp đi lặp lại gây đau là bước đầu tiên trong điều trị Tennis elbow. Người bệnh nên sử dụng nẹp cổ tay hoặc băng đeo khuỷu tay để hỗ trợ giảm áp lực lên vùng bị viêm.
5.2 Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu giúp phục hồi chức năng và tăng cường sức mạnh cơ cẳng tay. Một số bài tập hữu ích:
- Kéo giãn cơ duỗi cổ tay
- Tăng cường cơ bằng tạ nhẹ
- Thực hiện kỹ thuật massage mô sâu hoặc sóng siêu âm trị liệu
5.3 Sử dụng thuốc giảm đau, chống viêm
Các loại thuốc như paracetamol hoặc NSAIDs (ibuprofen, diclofenac) có thể giúp giảm viêm và đau nhanh chóng. Tuy nhiên, nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ về dạ dày hoặc gan.
5.4 Tiêm steroid tại chỗ
Trong một số trường hợp viêm nặng và kéo dài, bác sĩ có thể tiêm corticosteroid vào vùng lồi cầu để giảm đau nhanh. Phương pháp này hiệu quả trong ngắn hạn, tuy nhiên không nên lạm dụng vì có thể làm yếu mô gân.
5.5 Phẫu thuật (trường hợp nặng)
Khoảng 5-10% bệnh nhân không đáp ứng với điều trị bảo tồn sau 6 tháng sẽ được chỉ định phẫu thuật. Thủ thuật thường gặp là làm sạch mô gân tổn thương và tái tạo điểm bám gân bằng nội soi hoặc mổ hở.
6. Biện pháp phòng ngừa hội chứng Tennis elbow
6.1 Cách điều chỉnh vận động đúng
Luôn khởi động kỹ trước khi chơi thể thao. Nếu bạn thường xuyên sử dụng cổ tay trong công việc, hãy nghỉ giải lao mỗi 30 phút và tránh xoay cổ tay đột ngột.
6.2 Bài tập tăng cường sức mạnh cơ
Tập luyện thường xuyên với các bài tăng cường cơ cẳng tay sẽ giúp gân khỏe và chịu được lực tốt hơn. Ví dụ:
- Nâng tạ nhẹ kết hợp duỗi cổ tay
- Bài tập kéo dây đàn hồi
6.3 Giữ tư thế làm việc hợp lý
Đối với dân văn phòng, cần chỉnh độ cao bàn phím và chuột, giữ khuỷu tay gập 90 độ và cổ tay thẳng để tránh áp lực lên gân cơ.
7. Câu chuyện thật: Vận động viên tennis và hành trình điều trị thành công
7.1 Triệu chứng bắt đầu như thế nào?
Anh Minh – một vận động viên tennis bán chuyên tại TP.HCM – bắt đầu cảm thấy đau nhẹ bên ngoài khuỷu tay sau mỗi buổi tập. Ban đầu anh nghĩ đó chỉ là “mỏi cơ thông thường” và bỏ qua.
7.2 Quá trình chẩn đoán và điều trị
Sau 3 tuần đau ngày càng rõ và không thể nâng vợt nổi, anh đến khám tại Bệnh viện Việt Đức và được chẩn đoán Tennis elbow. Bác sĩ chỉ định nghỉ ngơi, dùng thuốc giảm viêm kết hợp với vật lý trị liệu. Sau 6 tuần kiên trì điều trị, anh Minh hồi phục hoàn toàn.
7.3 Bài học kinh nghiệm chia sẻ
“Tôi tưởng đau khuỷu tay là chuyện bình thường sau trận đấu. Không ngờ lại là Tennis elbow. Rất may mắn tôi điều trị sớm và phục hồi hoàn toàn.” – Minh, 34 tuổi, vận động viên bán chuyên.
8. Tổng kết
8.1 Viêm lồi cầu ngoài không nguy hiểm nhưng cần xử lý sớm
Dù không đe dọa tính mạng, hội chứng Tennis elbow có thể làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống nếu không điều trị kịp thời.
8.2 Vai trò của nghỉ ngơi, điều trị đúng cách
Việc nghỉ ngơi, kết hợp vật lý trị liệu và điều chỉnh thói quen vận động đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Hãy lắng nghe cơ thể và đừng chủ quan với những cơn đau kéo dài ở khuỷu tay.
Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
Tennis elbow có khỏi hoàn toàn không?
Có. Nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách, hơn 90% bệnh nhân hồi phục hoàn toàn mà không cần phẫu thuật.
Thời gian điều trị Tennis elbow là bao lâu?
Thông thường mất từ 4-8 tuần nếu điều trị bằng phương pháp bảo tồn, vật lý trị liệu và nghỉ ngơi hợp lý.
Có nên tự tập vật lý trị liệu tại nhà không?
Nên tập nhưng cần có sự hướng dẫn từ bác sĩ hoặc chuyên viên phục hồi chức năng để tránh làm sai động tác, gây tổn thương thêm.
Thông tin trong bài viết được tham khảo từ các nguồn y học chính thống và được hiệu đính bởi chuyên gia. ThuVienBenh.com – Nơi bạn có thể tìm thấy mọi thông tin y tế cần thiết một cách chính xác và dễ hiểu.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.