Viêm khớp nhiễm khuẩn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây phá hủy khớp nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy không phổ biến như các bệnh khớp mạn tính khác như thoái hóa khớp hay viêm khớp dạng thấp, nhưng căn bệnh này lại tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Vậy nguyên nhân từ đâu, triệu chứng nhận biết ra sao và hướng điều trị hiện nay thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ từ A đến Z về viêm khớp nhiễm khuẩn dựa trên y văn mới nhất và kinh nghiệm thực tiễn từ chuyên gia.
Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn Là Gì?
Viêm khớp nhiễm khuẩn (Septic arthritis) là tình trạng viêm cấp tính tại khớp do vi khuẩn xâm nhập trực tiếp vào dịch khớp và mô khớp, dẫn đến hủy hoại nhanh chóng cấu trúc khớp. Nếu không điều trị sớm, bệnh có thể gây tổn thương khớp vĩnh viễn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, chất lượng cuộc sống và thậm chí tử vong vì nhiễm khuẩn huyết.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), viêm khớp nhiễm khuẩn chiếm khoảng 7-10% các trường hợp viêm khớp cấp tính nhập viện, tỷ lệ biến chứng cao nếu chẩn đoán muộn.
Phân Loại Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
- Viêm khớp nhiễm khuẩn nguyên phát: Vi khuẩn xâm nhập trực tiếp qua vết thương hở, tiêm chích hoặc phẫu thuật khớp.
- Viêm khớp nhiễm khuẩn thứ phát: Vi khuẩn từ ổ nhiễm trùng khác (viêm phổi, nhiễm trùng da, tiết niệu,…) theo đường máu di chuyển đến khớp.
Nguyên Nhân Gây Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
Nguyên nhân chủ yếu của viêm khớp nhiễm khuẩn là do vi khuẩn gây ra. Trong đó, các tác nhân thường gặp nhất bao gồm:
- Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng): Chiếm tới 50-60% trường hợp.
- Streptococcus nhóm A, B, C, G: Thường gặp ở trẻ em và người già.
- Neisseria gonorrhoeae: Gây viêm khớp do lậu cầu, thường ở người trẻ tuổi có quan hệ tình dục không an toàn.
- Vi khuẩn Gram âm (E.coli, Klebsiella, Pseudomonas…): Gặp ở người có bệnh nền nặng, suy giảm miễn dịch.
Yếu Tố Nguy Cơ Dẫn Đến Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
- Người bệnh tiểu đường, suy thận mạn, xơ gan.
- Suy giảm miễn dịch (HIV, ung thư, dùng corticoid kéo dài).
- Tiêm chích ma túy, phẫu thuật khớp, chấn thương hở vùng khớp.
- Người già, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai cũng có nguy cơ cao hơn.
Triệu Chứng Nhận Biết Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
Triệu chứng viêm khớp nhiễm khuẩn thường khởi phát đột ngột, tiến triển nhanh và rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khớp khác nếu không cảnh giác. Dưới đây là các dấu hiệu điển hình:
Triệu Chứng Tại Chỗ
- Đau khớp dữ dội, tăng khi cử động.
- Khớp sưng, nóng, đỏ rõ rệt.
- Giới hạn vận động khớp: Bệnh nhân thường giữ khớp ở tư thế bất động để giảm đau.
Triệu Chứng Toàn Thân
- Sốt cao 39-40 độ C, rét run, vã mồ hôi.
- Mệt mỏi, ăn kém, suy kiệt nhanh.
- Trường hợp nặng có thể biểu hiện nhiễm khuẩn huyết, rối loạn tri giác.
Vị Trí Thường Bị Tổn Thương
Viêm khớp nhiễm khuẩn thường xảy ra tại các khớp lớn chịu lực nhiều như:
- Khớp gối (50-60% trường hợp).
- Khớp háng, cổ chân, cổ tay, vai.
- Hiếm hơn ở khớp nhỏ ngón tay, ngón chân.
Hình Ảnh Thực Tế Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
| Hình ảnh thực tế | Mô tả |
|---|---|
 |
Hình ảnh khớp gối sưng, đỏ, biến dạng do viêm khớp nhiễm khuẩn. |
 |
Hình ảnh siêu âm phát hiện ổ dịch mủ trong khớp. |
| Dịch khớp khi hút ra có màu vàng đục, đặc, dấu hiệu nhiễm khuẩn nặng. | |
| X-quang khớp cho thấy dấu hiệu hẹp khe khớp, phá hủy bờ xương do viêm kéo dài. | |
| Hình ảnh lâm sàng khớp sưng to, biến dạng do nhiễm khuẩn mạn tính không điều trị kịp thời. |
Phương Pháp Chẩn Đoán Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
Chẩn Đoán Lâm Sàng
Việc thăm khám kỹ lưỡng từ lâm sàng đóng vai trò rất quan trọng. Các bác sĩ thường căn cứ vào các dấu hiệu sưng, nóng, đỏ, đau và giới hạn vận động khớp để nghi ngờ bệnh. Tuy nhiên, triệu chứng lâm sàng của viêm khớp nhiễm khuẩn dễ nhầm lẫn với gout cấp, viêm khớp phản ứng hay viêm khớp dạng thấp.
Chẩn Đoán Cận Lâm Sàng
- Xét nghiệm máu: Bạch cầu tăng cao, CRP và ESR tăng mạnh, thể hiện phản ứng viêm cấp tính.
- Dịch khớp: Chọc hút dịch khớp là bước không thể thiếu. Dịch khớp thường đục, màu vàng hoặc mủ, số lượng bạch cầu > 50.000 tế bào/mm3, chủ yếu là bạch cầu đa nhân trung tính. Cấy dịch khớp để xác định chính xác vi khuẩn gây bệnh.
- Xét nghiệm máu khác: Nuôi cấy máu giúp phát hiện nhiễm khuẩn huyết đồng thời.
- Hình ảnh học: Siêu âm khớp hỗ trợ phát hiện dịch khớp, giúp định hướng chọc hút. MRI cần thiết khi nghi ngờ tổn thương quanh khớp hoặc viêm xương tủy kèm theo. X-quang chỉ có giá trị khi bệnh đã muộn, có dấu hiệu hẹp khe khớp, bào mòn xương.
Phác Đồ Điều Trị Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
Nguyên Tắc Điều Trị
Viêm khớp nhiễm khuẩn là cấp cứu nội khoa. Cần điều trị ngay khi có chẩn đoán lâm sàng nghi ngờ, không chờ đủ kết quả xét nghiệm. Mục tiêu là loại bỏ vi khuẩn, bảo tồn chức năng khớp, phòng ngừa biến chứng.
Điều Trị Kháng Sinh
Kháng sinh phải được dùng sớm, phổ rộng, sau đó điều chỉnh theo kết quả kháng sinh đồ. Một số phác đồ tham khảo:
- Trẻ sơ sinh: Vancomycin kết hợp cefotaxime hoặc ceftriaxone.
- Trẻ lớn, người khỏe mạnh: Vancomycin phối hợp ceftriaxone hoặc cefotaxime.
- Người bệnh nền nặng, nguy cơ Pseudomonas: Vancomycin phối hợp ceftazidime hoặc meropenem.
Liệu trình kéo dài từ 3 – 6 tuần, tùy đáp ứng lâm sàng.
Can Thiệp Ngoại Khoa
- Hút dịch khớp: Thực hiện lặp lại nếu dịch mủ nhiều, khớp sưng to, đau nhiều.
- Nội soi rửa khớp hoặc mổ hở: Áp dụng nếu điều trị nội khoa không cải thiện sau 48-72 giờ hoặc tổn thương nặng, khó hút dịch bằng phương pháp thường quy.
Điều Trị Hỗ Trợ
- Bất động khớp trong giai đoạn cấp tính, sau đó phục hồi vận động dần dần.
- Thuốc giảm đau, kháng viêm không steroid (NSAIDs) giúp kiểm soát triệu chứng.
- Chăm sóc dinh dưỡng tốt, nâng cao sức đề kháng.
Tiên Lượng Và Biến Chứng
Tiên Lượng
Nếu phát hiện và điều trị sớm, tiên lượng viêm khớp nhiễm khuẩn nhìn chung tốt, đặc biệt ở người trẻ, khớp đơn tổn thương, không bệnh nền nặng. Tỷ lệ phục hồi hoàn toàn có thể đạt 90-95%.
Biến Chứng Thường Gặp
- Hủy khớp vĩnh viễn, biến dạng, cứng khớp, teo cơ quanh khớp.
- Áp xe quanh khớp, viêm xương tủy lân cận.
- Viêm khớp mạn tính sau nhiễm khuẩn.
- Nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm trùng, suy đa tạng, tử vong.
Phòng Ngừa Viêm Khớp Nhiễm Khuẩn
- Điều trị dứt điểm các ổ nhiễm trùng khác (da, tiết niệu, răng miệng,…).
- Tuân thủ vô khuẩn khi thực hiện thủ thuật, tiêm chích tại khớp.
- Tiêm chủng đầy đủ, đặc biệt vắc xin phòng Hib, phế cầu, tụ cầu vàng.
- Không tự ý tiêm chích ma túy hoặc lạm dụng corticoid không kiểm soát.
Kết Luận
Viêm khớp nhiễm khuẩn là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây hủy hoại khớp nhanh chóng nếu không can thiệp kịp thời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu, chủ động thăm khám chuyên khoa, tuân thủ điều trị kháng sinh đúng phác đồ, kết hợp can thiệp ngoại khoa khi cần thiết là chìa khóa giúp bảo vệ sức khỏe xương khớp lâu dài.
Nếu bạn hoặc người thân có các dấu hiệu nghi ngờ viêm khớp nhiễm khuẩn, hãy liên hệ ngay các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán, điều trị kịp thời, hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Viêm khớp nhiễm khuẩn có lây không?
Viêm khớp nhiễm khuẩn không lây trực tiếp từ người sang người qua tiếp xúc thông thường. Tuy nhiên, vi khuẩn gây bệnh có thể lây lan qua đường máu nếu người bệnh có nhiễm trùng khác.
2. Bị viêm khớp nhiễm khuẩn bao lâu thì khỏi?
Thời gian điều trị thường kéo dài từ 3-6 tuần tùy mức độ tổn thương. Nếu điều trị đúng và sớm, người bệnh có thể phục hồi chức năng khớp gần như hoàn toàn.
3. Viêm khớp nhiễm khuẩn có tái phát không?
Nếu điều trị dứt điểm ổ nhiễm khuẩn, tuân thủ phác đồ, nguy cơ tái phát rất thấp. Tuy nhiên, người có bệnh nền mãn tính cần theo dõi sát để phòng tái nhiễm.
4. Điều trị viêm khớp nhiễm khuẩn có cần kiêng ăn gì không?
Không có chế độ kiêng khem cụ thể. Người bệnh nên ăn đủ dinh dưỡng, bổ sung thực phẩm giàu đạm, vitamin, khoáng chất để nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ hồi phục.
Liên Hệ Tư Vấn Chuyên Gia
Nếu bạn cần được tư vấn thêm về viêm khớp nhiễm khuẩn, hãy liên hệ với chuyên khoa Cơ Xương Khớp tại các bệnh viện lớn hoặc trung tâm y tế uy tín để được hỗ trợ tận tình từ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.