Viêm khớp cấp là một trong những bệnh lý xương khớp có diễn biến nhanh và nguy hiểm nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời. Cơn đau khớp có thể bùng phát đột ngột, gây sưng nóng đỏ đau, thậm chí khiến người bệnh mất khả năng vận động tạm thời. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm khớp cấp: từ nguyên nhân, triệu chứng đến phương pháp điều trị hiện đại và hiệu quả nhất hiện nay.
Viêm khớp cấp là gì?
Viêm khớp cấp là tình trạng viêm xảy ra đột ngột tại một hoặc nhiều khớp, biểu hiện bằng các triệu chứng như: sưng, nóng, đỏ, đau và hạn chế vận động. Khác với viêm khớp mạn tính – diễn tiến chậm và kéo dài – viêm khớp cấp thường khởi phát nhanh, dữ dội và dễ gây biến chứng nếu không điều trị sớm.
Phân biệt viêm khớp cấp và viêm khớp mạn tính
| Tiêu chí | Viêm khớp cấp | Viêm khớp mạn tính |
|---|---|---|
| Khởi phát | Đột ngột | Dần dần |
| Triệu chứng | Sưng, nóng, đỏ, đau dữ dội | Đau âm ỉ, cứng khớp buổi sáng |
| Thời gian kéo dài | Ngắn hạn (vài ngày – vài tuần) | Lâu dài (hàng tháng đến hàng năm) |
| Nguy cơ biến chứng | Cao nếu không điều trị kịp | Gây biến dạng khớp theo thời gian |
Nguyên nhân gây viêm khớp cấp
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm khớp cấp, bao gồm nhiễm khuẩn, rối loạn chuyển hóa, yếu tố miễn dịch hoặc chấn thương cơ học. Hiểu rõ nguyên nhân giúp bác sĩ xác định hướng điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
1. Nhiễm khuẩn
- Viêm khớp nhiễm khuẩn cấp: Thường gặp ở trẻ em và người lớn tuổi, do vi khuẩn xâm nhập trực tiếp vào khớp qua máu hoặc sau chấn thương, phẫu thuật. Vi khuẩn thường gặp: Staphylococcus aureus, Streptococcus.
- Người từng bị nhiễm khuẩn đường hô hấp trên như viêm họng, viêm amidan dễ phát triển viêm khớp phản ứng cấp.
2. Bệnh Gout và rối loạn chuyển hóa
- Viêm khớp do Gout cấp tính: Do sự lắng đọng tinh thể axit uric trong khớp, thường khởi phát đột ngột về đêm. Người bệnh cảm giác như bị “kim châm” dữ dội tại ngón chân cái, mắt cá chân.
- Người có chế độ ăn nhiều đạm, uống rượu bia dễ bị gout.
3. Tự miễn dịch và yếu tố di truyền
Viêm khớp dạng thấp có thể khởi phát cấp tính do hệ miễn dịch tấn công chính khớp xương của cơ thể. Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò nhất định, đặc biệt nếu trong gia đình có người từng mắc các bệnh lý về khớp.
4. Chấn thương khớp
Các chấn thương cơ học, va đập mạnh vào khớp hoặc vận động sai tư thế cũng có thể kích hoạt phản ứng viêm cấp, gây sưng đau đột ngột.
Triệu chứng viêm khớp cấp thường gặp
Triệu chứng của viêm khớp cấp xuất hiện rõ rệt và dễ nhận biết, thường ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh hoạt và vận động của người bệnh.
1. Đau khớp dữ dội
Đau là dấu hiệu đầu tiên và nổi bật nhất. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, dữ dội, đặc biệt là vào ban đêm hoặc sáng sớm. Mức độ đau tăng lên khi cử động hoặc chạm vào khớp bị viêm.
2. Sưng nóng đỏ tại khớp
Khớp bị viêm sẽ có hiện tượng sưng to, nóng lên và đỏ vùng da xung quanh – biểu hiện điển hình của viêm cấp tính.
3. Hạn chế vận động
Người bệnh thường gặp khó khăn khi cử động khớp. Trong một số trường hợp nặng, có thể mất hoàn toàn khả năng vận động tạm thời.
4. Sốt và mệt mỏi
Viêm khớp cấp do nhiễm khuẩn thường kèm theo sốt cao, mệt mỏi, chán ăn và nổi hạch vùng lân cận.
Viêm khớp cấp có nguy hiểm không?
Câu trả lời là: Có. Mặc dù là dạng viêm khớp ngắn hạn, nhưng nếu không được điều trị đúng và kịp thời, viêm khớp cấp có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm:
- Hủy hoại khớp: Viêm kéo dài có thể làm tổn thương sụn khớp, dẫn đến biến dạng khớp và mất chức năng vận động vĩnh viễn.
- Nhiễm trùng máu: Với các trường hợp viêm do vi khuẩn, vi khuẩn có thể lan rộng gây nhiễm trùng huyết – biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.
- Chuyển sang mạn tính: Viêm cấp không điều trị triệt để dễ tiến triển thành viêm khớp mạn tính.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ biến chứng do viêm khớp cấp không điều trị đúng cách chiếm tới 35%, trong đó 10% dẫn đến tàn phế.
“Tôi từng không thể đứng dậy vào buổi sáng vì cơn đau khớp gối dữ dội. Bác sĩ chẩn đoán tôi bị viêm khớp cấp sau một đợt nhiễm khuẩn họng. Nhờ điều trị đúng cách, tôi đã phục hồi và quay lại công việc bình thường.” – Anh Minh, 42 tuổi, Hà Nội
Phương pháp chẩn đoán viêm khớp cấp
Việc chẩn đoán chính xác viêm khớp cấp đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Bác sĩ sẽ dựa trên triệu chứng lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng để xác định nguyên nhân cụ thể.
1. Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra khớp bị đau, đánh giá mức độ sưng, tình trạng da quanh khớp, phạm vi vận động và mức độ đau khi cử động.
2. Xét nghiệm máu và dịch khớp
- Xét nghiệm công thức máu: Đánh giá tình trạng viêm thông qua chỉ số bạch cầu, CRP, tốc độ lắng máu (ESR).
- Phân tích dịch khớp: Lấy mẫu dịch trong khớp để tìm dấu hiệu nhiễm khuẩn, tinh thể urat (gout), hoặc viêm.
3. Chẩn đoán hình ảnh
- X-quang khớp: Giúp phát hiện tổn thương xương, gai xương hoặc tràn dịch khớp.
- Siêu âm khớp: Đánh giá dịch trong khớp và phản ứng viêm quanh bao khớp.
- MRI: Áp dụng trong các trường hợp nghi ngờ tổn thương sụn hoặc mô mềm phức tạp.
Các phương pháp điều trị viêm khớp cấp
Việc điều trị viêm khớp cấp cần tùy theo nguyên nhân cụ thể, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Mục tiêu là giảm viêm, giảm đau và phục hồi chức năng khớp.
1. Điều trị bằng thuốc
- Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Giúp giảm đau và sưng khớp.
- Thuốc corticoid: Dùng khi triệu chứng nặng, có thể tiêm trực tiếp vào khớp.
- Kháng sinh: Dùng trong viêm khớp do vi khuẩn, phải theo đúng chỉ định của bác sĩ.
- Thuốc điều chỉnh axit uric: Dành cho bệnh nhân gout.
2. Vật lý trị liệu
Các bài tập phục hồi chức năng nhẹ nhàng, kết hợp chườm nóng/lạnh giúp giảm đau và duy trì biên độ vận động khớp.
3. Điều trị ngoại khoa
Áp dụng khi có tổn thương khớp nghiêm trọng, bao gồm hút dịch khớp, nội soi làm sạch khớp hoặc phẫu thuật thay khớp nhân tạo.
Chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hỗ trợ điều trị
Việc chăm sóc toàn diện không chỉ dừng lại ở điều trị y tế, mà còn cần xây dựng một chế độ ăn uống và sinh hoạt phù hợp để hỗ trợ quá trình phục hồi.
Thực phẩm nên ăn
- Các thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá thu
- Rau xanh, trái cây chứa nhiều vitamin C, E
- Ngũ cốc nguyên hạt, đậu nành
- Nước đủ 2–2.5 lít mỗi ngày
Thực phẩm nên tránh
- Thịt đỏ, nội tạng động vật (đối với bệnh gout)
- Đồ ăn nhanh, chiên rán
- Rượu bia, nước ngọt có ga
Thói quen hỗ trợ
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là các khớp
- Không vận động quá sức
- Ngủ đủ giấc, giảm stress
Phòng ngừa viêm khớp cấp như thế nào?
Mặc dù viêm khớp cấp có thể xảy ra bất ngờ, nhưng bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh bằng các biện pháp khoa học.
- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh nhiễm khuẩn
- Kiểm soát các bệnh nền như tiểu đường, gout
- Chế độ ăn uống khoa học, cân bằng
- Thăm khám sức khỏe định kỳ và điều trị sớm các dấu hiệu bất thường
Câu chuyện thực tế: Hành trình vượt qua viêm khớp cấp
Anh Minh (42 tuổi, Hà Nội) là nhân viên văn phòng, thường xuyên phải ngồi nhiều, ít vận động. Một buổi sáng, anh bất ngờ không thể đứng dậy vì khớp gối sưng to, đau dữ dội. Sau khi đến bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán anh bị viêm khớp cấp do nhiễm liên cầu khuẩn sau viêm họng chưa được điều trị dứt điểm. Nhờ tuân thủ điều trị và thay đổi lối sống, sau 2 tuần, anh Minh đã đi lại bình thường.
“Tôi đã rất hoảng sợ vì nghĩ mình bị thoái hóa nặng. Nhưng nhờ bác sĩ tư vấn kịp thời và điều trị tích cực, tôi đã khỏi hoàn toàn. Từ đó, tôi luôn giữ gìn sức khỏe và không xem thường các bệnh lý nhiễm khuẩn.” – Anh Minh
ThuVienBenh.com – Nơi bạn tìm thấy thông tin y khoa chính xác và đáng tin cậy
Chúng tôi hiểu rằng mỗi thông tin y khoa đều có thể ảnh hưởng đến quyết định điều trị và sức khỏe lâu dài của bạn. Với mục tiêu mang lại thông tin chuẩn xác, dễ hiểu và cập nhật thường xuyên, ThuVienBenh.com là nơi bạn có thể tin tưởng khi tìm hiểu về các bệnh lý như viêm khớp cấp và nhiều vấn đề sức khỏe khác.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm khớp cấp có lây không?
Bản thân bệnh viêm khớp không lây, nhưng nếu nguyên nhân do nhiễm khuẩn thì tác nhân gây bệnh có thể lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc, đặc biệt là trong môi trường sống đông đúc.
2. Bao lâu thì khỏi viêm khớp cấp?
Thời gian phục hồi tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ viêm. Trung bình từ 1–3 tuần nếu được điều trị đúng và kịp thời.
3. Viêm khớp cấp có phải mổ không?
Thông thường không cần mổ. Tuy nhiên, nếu có tụ dịch khớp lớn, nhiễm khuẩn nặng hoặc tổn thương cấu trúc khớp, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa.
4. Viêm khớp cấp có để lại di chứng không?
Nếu được phát hiện và điều trị sớm, đa số bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, trường hợp chậm điều trị có thể gây biến dạng khớp hoặc mất chức năng vĩnh viễn.
5. Bệnh có tái phát không?
Có thể. Đặc biệt ở bệnh nhân không thay đổi lối sống, không điều trị triệt để nguyên nhân nền như gout hoặc nhiễm khuẩn mạn tính.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.