Viêm Đường Mật Cấp: Cấp Cứu Gan Mật Nguy Hiểm Không Thể Chủ Quan

bởi thuvienbenh
Published: Updated:

Viêm đường mật cấp là một tình trạng nhiễm trùng cấp tính xảy ra ở hệ thống ống mật, thường do tắc nghẽn đường mật gây ra. Đây là một tình trạng y khoa nghiêm trọng, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết và tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và hướng điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để bảo vệ tính mạng người bệnh.Viêm đường mật cấp là gì

Viêm đường mật cấp là gì?

Viêm đường mật cấp (Acute Cholangitis) là tình trạng viêm nhiễm của hệ thống ống mật trong gan hoặc ngoài gan, thường xảy ra khi dòng chảy mật bị tắc nghẽn, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Đây là một tình trạng cấp cứu, đòi hỏi phải chẩn đoán và xử trí nhanh chóng để tránh những biến chứng nghiêm trọng như sốc nhiễm trùng hoặc suy đa tạng.

Phân biệt viêm đường mật cấp và các bệnh lý gan mật khác

Bệnh lý Triệu chứng chính Nguy cơ tử vong Can thiệp y khoa
Viêm đường mật cấp Sốt, vàng da, đau hạ sườn phải Cao Cấp cứu, dẫn lưu mật
Viêm túi mật Đau bụng, sốt, buồn nôn Trung bình Phẫu thuật cắt túi mật
Sỏi mật Đau từng cơn sau ăn Thấp Theo dõi hoặc phẫu thuật

Nguyên nhân gây viêm đường mật cấp

Theo Hiệp hội Gan mật Hoa Kỳ (AASLD), khoảng 85% trường hợp viêm đường mật cấp là do sỏi mật gây tắc ống mật chủ, khiến dịch mật bị ứ đọng và vi khuẩn phát triển mạnh. Ngoài ra, các nguyên nhân khác cũng góp phần gây bệnh:

  • Sỏi mật di chuyển: từ túi mật xuống ống mật chủ, gây tắc nghẽn.
  • Hẹp đường mật do u hoặc chấn thương: u đầu tụy, u đường mật, hay sau phẫu thuật vùng gan mật.
  • Giun chui ống mật: đặc biệt phổ biến ở trẻ em tại Việt Nam.
  • Nhiễm trùng ngược dòng: từ tá tràng lan lên đường mật.
Xem thêm:  Nhiễm trùng HPV: Nguyên nhân, Triệu chứng, Điều trị và Cách Phòng Ngừa

Nguyên nhân viêm đường mật cấp

Triệu chứng nhận biết viêm đường mật cấp

Triệu chứng của viêm đường mật cấp có thể khởi phát âm thầm nhưng nhanh chóng tiến triển nặng. Theo thống kê, có đến 70% người bệnh xuất hiện tam chứng Charcot:

  • Sốt cao, thường kèm ớn lạnh run người.
  • Vàng da, vàng mắt.
  • Đau vùng hạ sườn phải, lan ra sau lưng hoặc lên vai.

Ngũ chứng Reynold – Dấu hiệu cảnh báo nguy kịch

Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể xuất hiện thêm:

  • Lơ mơ, rối loạn ý thức
  • Huyết áp tụt

Đây là dấu hiệu của sốc nhiễm trùng, nguy cơ tử vong rất cao nếu không được cấp cứu ngay.

Ai có nguy cơ cao mắc viêm đường mật cấp?

Một số nhóm người có nguy cơ cao mắc bệnh, bao gồm:

  1. Người có sỏi mật lâu năm.
  2. Bệnh nhân đã từng can thiệp đường mật (nội soi ERCP, đặt stent…).
  3. Bệnh nhân có u ác tính ở gan mật hoặc tụy.
  4. Người cao tuổi, bệnh lý nền như tiểu đường, xơ gan, suy giảm miễn dịch.

Thống kê đáng lưu ý

Theo một nghiên cứu tại Bệnh viện Bạch Mai (2020), tỷ lệ tử vong của viêm đường mật cấp có biến chứng sốc nhiễm trùng lên tới 30-40% nếu không được can thiệp kịp thời.

Hình ảnh minh họa về viêm đường mật cấp

Phương pháp chẩn đoán viêm đường mật cấp

1. Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ khai thác triệu chứng điển hình như sốt, vàng da và đau vùng hạ sườn phải. Ngoài ra, việc kiểm tra dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân, rối loạn tri giác và huyết áp cũng là yếu tố quan trọng để đánh giá mức độ nặng của bệnh.

2. Cận lâm sàng

  • Xét nghiệm máu: tăng bạch cầu, CRP, men gan (ALT, AST), bilirubin và GGT đều có thể tăng cao.
  • Siêu âm bụng: phát hiện giãn đường mật, sỏi hoặc mủ trong ống mật.
  • CT scan ổ bụng: cho hình ảnh rõ ràng hơn khi nghi ngờ áp-xe hoặc tổn thương lan rộng.
  • MRCP (Cộng hưởng từ mật tụy): là phương pháp không xâm lấn, giúp xác định vị trí tắc nghẽn và phân biệt với u đường mật.
  • ERCP (Nội soi mật tụy ngược dòng): vừa để chẩn đoán vừa để điều trị (lấy sỏi, đặt stent).

Điều trị viêm đường mật cấp

1. Điều trị nội khoa ban đầu

Mục tiêu đầu tiên là kiểm soát nhiễm trùng và ổn định huyết động cho bệnh nhân:

  • Kháng sinh phổ rộng: thường dùng nhóm beta-lactam kết hợp với metronidazole hoặc nhóm carbapenem.
  • Bù dịch tĩnh mạch, điện giải: giúp cải thiện tuần hoàn và ngăn ngừa sốc.
  • Giảm đau, hạ sốt: sử dụng paracetamol, tránh dùng NSAIDs khi chức năng gan suy giảm.

2. Điều trị can thiệp giải áp đường mật

Nếu không cải thiện trong vòng 24-48 giờ hoặc có biến chứng nặng, cần can thiệp để dẫn lưu mật:

  • ERCP: phổ biến nhất, giúp lấy sỏi, nong hẹp và đặt stent qua nội soi.
  • PTBD (Dẫn lưu mật qua da): áp dụng khi ERCP không thực hiện được do dị dạng giải phẫu hoặc chống chỉ định.
  • Phẫu thuật mở: chỉ được thực hiện trong trường hợp các phương pháp khác thất bại hoặc biến chứng áp-xe lớn, hoại tử.
Xem thêm:  Bệnh giang mai: Căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm

Biến chứng nguy hiểm của viêm đường mật cấp

Nếu không điều trị kịp thời, viêm đường mật cấp có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

  • Nhiễm trùng huyết (sepsis): vi khuẩn lan vào máu, gây rối loạn đông máu và suy đa tạng.
  • Sốc nhiễm trùng: huyết áp tụt, nguy cơ tử vong cao nếu không được cấp cứu.
  • Áp-xe gan: vi khuẩn xâm nhập vào nhu mô gan.
  • Suy gan, suy thận cấp: đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc bệnh nền nặng.

Cách phòng ngừa viêm đường mật cấp

1. Phòng ngừa nguyên nhân gốc rễ

  • Điều trị triệt để sỏi mật, giun chui ống mật và các bệnh lý đường mật khác.
  • Phẫu thuật cắt túi mật khi có chỉ định để tránh tái phát sỏi.
  • Không tự ý dùng thuốc chống co thắt, giảm đau kéo dài nếu chưa xác định rõ nguyên nhân.

2. Tăng cường sức đề kháng

  • Ăn nhiều rau xanh, trái cây và uống đủ nước để tăng lưu thông mật.
  • Tránh thực phẩm nhiều cholesterol như nội tạng động vật, lòng đỏ trứng, đồ chiên rán.
  • Kiểm soát tốt các bệnh nền như tiểu đường, béo phì, rối loạn lipid máu.

Kết luận

Viêm đường mật cấp là một bệnh lý nguy hiểm, cần được phát hiện và xử lý nhanh chóng. Với sự tiến bộ của y học hiện nay, tỷ lệ sống sót đã được cải thiện đáng kể nếu can thiệp kịp thời. Việc hiểu rõ triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp điều trị và phòng ngừa sẽ giúp cộng đồng chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe gan mật.

“Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng sốt, vàng da và đau hạ sườn phải – đừng chủ quan, hãy đến bệnh viện càng sớm càng tốt.”

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Viêm đường mật cấp có lây không?

Không. Đây là bệnh nhiễm trùng do tắc nghẽn đường mật, không lây từ người sang người.

2. Bệnh có tái phát không?

Có. Nếu không điều trị triệt để nguyên nhân như sỏi mật hay hẹp đường mật, viêm đường mật cấp rất dễ tái phát.

3. Thời gian điều trị kéo dài bao lâu?

Tùy mức độ bệnh, nếu nhẹ và đáp ứng kháng sinh tốt, có thể khỏi sau 7–10 ngày. Tuy nhiên, trường hợp nặng cần điều trị nội trú và can thiệp kéo dài hơn.

4. Có thể điều trị viêm đường mật cấp tại nhà không?

Không. Đây là bệnh lý cấp cứu, cần điều trị tại cơ sở y tế với đầy đủ thiết bị và bác sĩ chuyên khoa.

Hãy hành động ngay hôm nay

Đừng đợi đến khi có biến chứng mới đi khám. Nếu bạn có tiền sử sỏi mật hoặc triệu chứng nghi ngờ, hãy đến bệnh viện chuyên khoa gan mật để được tư vấn và theo dõi sớm. Việc can thiệp kịp thời có thể cứu sống bạn hoặc người thân.

Xem thêm:  Omeprazol: 'Tiêu Chuẩn Vàng' trong Điều Trị Trào Ngược Dạ Dày

📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín

🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

Bài viết này có hữu ích không?
0Không0