Viêm cơ nhiễm khuẩn là một bệnh lý nguy hiểm nhưng thường bị nhầm lẫn với các vấn đề cơ bản về cơ bắp như căng cơ hay đau do vận động. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như áp xe cơ, nhiễm trùng huyết thậm chí tử vong. Bài viết dưới đây từ ThuVienBenh.com sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị hiệu quả và phòng ngừa.
Mô Tả Tổng Quan về Viêm Cơ Nhiễm Khuẩn
Viêm cơ nhiễm khuẩn là gì?
Viêm cơ nhiễm khuẩn (bacterial myositis) là tình trạng viêm cấp hoặc mạn tính của các sợi cơ do vi khuẩn gây ra. Đây là bệnh lý ít gặp nhưng lại rất nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Vi khuẩn thường xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương ngoài da, sau phẫu thuật hoặc từ nhiễm trùng ở cơ quan khác lan tỏa đến mô cơ.
Theo thống kê từ Bệnh viện Bạch Mai (2022), tỉ lệ mắc viêm cơ nhiễm khuẩn ở người lớn tuổi chiếm khoảng 15% trong tổng số ca viêm cơ nhập viện. Đáng chú ý, bệnh không phân biệt giới tính, độ tuổi và có thể xuất hiện ở bất kỳ ai nếu có các yếu tố nguy cơ.
Bệnh phổ biến ở đối tượng nào?
- Người có hệ miễn dịch suy yếu (bệnh nhân tiểu đường, ung thư, HIV/AIDS).
- Người có vết thương ngoài da nhưng không được chăm sóc đúng cách.
- Trẻ em dưới 10 tuổi và người lớn tuổi có cơ địa yếu.
- Vận động viên hoặc người lao động nặng có nguy cơ tổn thương cơ bắp.
Câu chuyện thực tế: Bệnh nhân nam 32 tuổi tưởng bị cảm cúm, hóa ra nhiễm trùng cơ nặng
Anh Minh (32 tuổi, TP.HCM) nhập viện với triệu chứng sốt cao, đau nhức vùng bắp chân phải và khó khăn trong đi lại. Ban đầu, anh nghĩ mình chỉ bị cảm lạnh thông thường do dầm mưa. Tuy nhiên, sau khi làm xét nghiệm máu và chụp MRI, bác sĩ chẩn đoán anh bị viêm cơ nhiễm khuẩn cấp tính do tụ cầu vàng. May mắn thay, nhờ điều trị kháng sinh kịp thời, tình trạng của anh đã ổn định sau 10 ngày nằm viện.
Triệu Chứng Cảnh Báo Viêm Cơ Nhiễm Khuẩn
Triệu chứng toàn thân
Viêm cơ nhiễm khuẩn thường bắt đầu âm thầm, sau đó nhanh chóng trở nặng nếu không được điều trị. Một số dấu hiệu toàn thân thường gặp gồm:
- Sốt cao, có thể lên đến 39–40 độ C.
- Ớn lạnh, đổ mồ hôi, mệt mỏi toàn thân.
- Đau đầu, buồn nôn, chóng mặt.
- Ăn uống kém, giảm cân nhanh chóng.
Triệu chứng tại vùng cơ bị viêm
Vị trí viêm thường sưng đỏ, đau nhức dữ dội và có thể xuất hiện khối áp xe (tụ mủ) dưới da. Khi sờ vào vùng bị viêm, người bệnh cảm thấy nóng và căng tức, vận động bị hạn chế rõ rệt.
Ở một số trường hợp nặng, vùng cơ có thể bị hoại tử hoặc tạo thành ổ mủ lớn, buộc phải can thiệp ngoại khoa để dẫn lưu mủ.
Lưu ý phân biệt với đau cơ do vận động
| Đặc điểm | Viêm cơ nhiễm khuẩn | Đau cơ do vận động |
|---|---|---|
| Thời gian kéo dài | Liên tục, không thuyên giảm | Giảm dần sau vài ngày nghỉ ngơi |
| Sốt | Thường có sốt cao | Không sốt |
| Vị trí đau | Đau khu trú, sưng đỏ vùng cơ | Đau lan tỏa, không sưng |
| Khả năng vận động | Hạn chế rõ rệt | Hơi cứng nhưng vẫn hoạt động được |
Nguyên Nhân Gây Viêm Cơ Nhiễm Khuẩn
Vi khuẩn thường gặp
Các tác nhân vi khuẩn phổ biến gây viêm cơ bao gồm:
- Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng) – chiếm khoảng 70% ca bệnh.
- Streptococcus pyogenes (liên cầu nhóm A).
- Vi khuẩn gram âm như E. coli trong trường hợp bệnh nhân có vết thương bụng hoặc đái tháo đường.
Con đường lây nhiễm
Vi khuẩn có thể xâm nhập vào mô cơ thông qua các con đường sau:
- Vết thương ngoài da không được xử lý đúng cách.
- Phẫu thuật hoặc tiêm truyền tại cơ không vô trùng.
- Lây lan từ ổ nhiễm trùng khác trong cơ thể (viêm phổi, viêm phế quản, nhiễm trùng tiểu…).
Các yếu tố nguy cơ
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm cơ nhiễm khuẩn bao gồm:
- Suy giảm miễn dịch (HIV, ung thư, thuốc ức chế miễn dịch).
- Bệnh tiểu đường, béo phì.
- Lạm dụng thuốc tiêm cơ hoặc steroid.
- Chấn thương thể thao hoặc tai nạn gây rách cơ.
Chẩn Đoán Bệnh Viêm Cơ Nhiễm Khuẩn
Lâm sàng
Chẩn đoán ban đầu dựa vào tiền sử bệnh, triệu chứng và khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu sưng đỏ, đau cơ khu trú, giới hạn vận động và tình trạng sốt. Tuy nhiên, để xác định chính xác nguyên nhân và mức độ tổn thương cơ, cần thêm các xét nghiệm hỗ trợ.
Cận lâm sàng
- Xét nghiệm máu: tăng bạch cầu, CRP, ESR – cho thấy phản ứng viêm trong cơ thể.
- Cấy máu hoặc mủ: xác định loại vi khuẩn gây bệnh.
- Chụp MRI: hình ảnh viêm mô cơ rất rõ ràng, phát hiện cả áp xe hoặc hoại tử.
- Sinh thiết cơ: khi cần loại trừ các bệnh lý cơ khác như viêm đa cơ, loạn dưỡng cơ.
Phân biệt với các bệnh lý cơ khác
Viêm cơ nhiễm khuẩn cần được phân biệt với:
- Viêm đa cơ, viêm bì cơ: thường không sốt, tiến triển chậm, liên quan đến miễn dịch.
- Loạn dưỡng cơ: tiến triển từ nhỏ, không có dấu hiệu viêm cấp tính.
- Đau cơ do hoạt động: không có dấu hiệu nhiễm trùng như sốt, sưng, đỏ.
Phương Pháp Điều Trị Viêm Cơ Nhiễm Khuẩn
Kháng sinh
Kháng sinh là lựa chọn đầu tiên và quan trọng nhất. Việc lựa chọn thuốc dựa trên kết quả cấy khuẩn và kháng sinh đồ. Một số phác đồ thông dụng:
- Oxacillin hoặc vancomycin: nếu nghi ngờ tụ cầu vàng.
- Cephalosporin thế hệ 3: trong trường hợp nhiễm khuẩn gram âm.
- Thời gian điều trị: tối thiểu 2 tuần với trường hợp nhẹ và 4–6 tuần nếu có áp xe hoặc hoại tử cơ.
Phẫu thuật (khi có áp xe cơ)
Khi hình thành ổ mủ lớn hoặc hoại tử cơ, bác sĩ sẽ chỉ định mổ dẫn lưu mủ và cắt bỏ mô hoại tử để ngăn ngừa lan rộng. Đây là bước cực kỳ quan trọng nếu kháng sinh không đáp ứng.
Hỗ trợ điều trị và chăm sóc
- Truyền dịch, bù điện giải và dinh dưỡng đầy đủ.
- Sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt.
- Vật lý trị liệu nhẹ sau khi giảm viêm để phục hồi vận động cơ.
Biến Chứng Nguy Hiểm Nếu Không Điều Trị Kịp Thời
Áp xe cơ lan rộng
Nếu không điều trị sớm, ổ viêm sẽ hình thành mủ và lan rộng ra toàn bộ cơ, gây đau đớn và phá hủy mô cơ, ảnh hưởng đến chức năng vận động vĩnh viễn.
Nhiễm trùng huyết
Vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu gây nhiễm trùng toàn thân, nguy cơ tử vong cao nếu không điều trị ngay.
Suy đa cơ quan
Khi tình trạng nhiễm trùng kéo dài, cơ thể suy yếu nhanh chóng, dẫn đến suy gan, thận, tim và các cơ quan khác.
Cách Phòng Ngừa Bệnh Viêm Cơ Nhiễm Khuẩn
Giữ vệ sinh cơ thể và vết thương
- Rửa sạch và sát trùng các vết xước, vết mổ, vết tiêm.
- Không dùng tay bẩn gãi lên vùng tổn thương.
Tiêm ngừa các bệnh có thể dẫn đến viêm cơ
Ví dụ như tiêm ngừa cúm, thủy đậu, bạch hầu, giúp phòng tránh viêm cơ thứ phát do các bệnh lý này.
Chăm sóc sức khỏe tổng thể
- Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên.
- Ngủ đủ giấc, kiểm soát đường huyết và huyết áp.
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu bạn có bệnh nền mạn tính.
Khi Nào Cần Đi Khám?
Những dấu hiệu không được bỏ qua
- Đau cơ kèm sốt kéo dài hơn 2 ngày.
- Sưng, nóng, đỏ vùng cơ bất thường.
- Cảm giác yếu cơ hoặc hạn chế vận động.
Lưu ý đối với người có bệnh nền mãn tính
Người có tiểu đường, suy thận, ung thư… cần đặc biệt chú ý vì nguy cơ nhiễm trùng và biến chứng cao hơn.
Kết Luận
Tóm tắt thông tin chính
Viêm cơ nhiễm khuẩn là bệnh lý nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe. Đừng chủ quan với những cơn đau cơ bất thường, đặc biệt khi đi kèm sốt hoặc sưng đỏ.
Thông điệp từ ThuVienBenh.com
Tại ThuVienBenh.com, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn thông tin y khoa chính xác, dễ hiểu và cập nhật. Hãy luôn theo dõi cơ thể và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Viêm cơ nhiễm khuẩn có lây không?
Không lây trực tiếp giữa người với người, nhưng có thể phát sinh từ ổ nhiễm trùng khác trong cơ thể hoặc từ vết thương ngoài da nhiễm khuẩn.
2. Có thể điều trị viêm cơ nhiễm khuẩn tại nhà không?
Không nên. Bệnh cần được theo dõi và điều trị tại cơ sở y tế, đặc biệt nếu có dấu hiệu sốt hoặc sưng đau dữ dội.
3. Viêm cơ có tự khỏi không?
Viêm cơ nhiễm khuẩn không thể tự khỏi nếu không điều trị. Việc chậm trễ có thể dẫn đến biến chứng nặng nề.
4. Trẻ em có dễ mắc viêm cơ nhiễm khuẩn không?
Trẻ em có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh nên cũng có thể mắc bệnh, nhất là sau các đợt viêm hô hấp hoặc tiêm ngừa không đúng kỹ thuật.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.