U sụn trong lòng phế quản: Triệu chứng, chẩn đoán và phương pháp điều trị

bởi thuvienbenh
Published: Updated:

U sụn trong lòng phế quản là một loại u lành tính hiếm gặp nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Với khả năng gây hẹp phế quản, làm cản trở đường thở, căn bệnh này dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp mạn tính như hen suyễn hoặc viêm phế quản mạn. Vậy làm thế nào để nhận biết, chẩn đoán và điều trị hiệu quả u sụn trong lòng phế quản? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chuyên sâu, dựa trên kinh nghiệm lâm sàng và các nghiên cứu y khoa cập nhật nhất.

U sụn trong lòng phế quản là gì?

U sụn (chondroma) là khối u lành tính có nguồn gốc từ mô sụn. Khi xuất hiện trong lòng phế quản, nó thường phát triển chậm, có dạng hình tròn hoặc bầu dục, có thể gây hẹp lòng phế quản do chèn ép hoặc tắc nghẽn. Đây là một trong những khối u hiếm gặp của đường hô hấp, thường không được chẩn đoán sớm do triệu chứng âm thầm, dễ nhầm lẫn.

Đặc điểm mô bệnh học

U sụn chủ yếu bao gồm các tế bào sụn hyaline, có cấu trúc đồng nhất, không phân bào, không xâm lấn mô xung quanh. Trên mô bệnh học, khối u có giới hạn rõ, bề mặt trơn láng và thường không gây loét niêm mạc phế quản.

Tỷ lệ mắc và yếu tố nguy cơ

U sụn trong lòng phế quản chiếm dưới 1% trong các u đường hô hấp dưới. Bệnh gặp ở cả hai giới, phổ biến hơn ở độ tuổi trung niên (40-60 tuổi). Hiện chưa có yếu tố nguy cơ rõ ràng, tuy nhiên một số giả thuyết cho rằng yếu tố di truyền hoặc viêm mạn tính có thể đóng vai trò kích thích sự phát triển của khối u.

Triệu chứng lâm sàng dễ bị bỏ sót

Do khối u phát triển chậm và nằm sâu trong đường dẫn khí, triệu chứng thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu. Theo thống kê của Journal of Thoracic Oncology (2023), hơn 70% bệnh nhân bị chẩn đoán nhầm trong 6 tháng đầu với hen suyễn hoặc COPD.

Xem thêm:  Adamantinoma: U Xương Hiếm Gặp Cần Được Chẩn Đoán Sớm

Các dấu hiệu thường gặp

  • Ho khan hoặc ho có đờm kéo dài, không đáp ứng với thuốc điều trị thông thường.
  • Khò khè khu trú, thường chỉ nghe rõ ở một vùng phổi.
  • Đau ngực không rõ nguyên nhân.
  • Khó thở khi gắng sức, có thể tăng dần theo thời gian.
  • Viêm phổi tái phát tại cùng một vị trí trên phim X-quang.

Ví dụ thực tế

Bệnh nhân N.T.H (48 tuổi, TP.HCM) nhập viện với triệu chứng ho kéo dài 6 tháng. Ban đầu được chẩn đoán hen phế quản và điều trị bằng thuốc giãn phế quản nhưng không cải thiện. Sau khi nội soi phế quản, phát hiện một khối u tròn trắng nằm ở phế quản gốc phải. Sinh thiết xác nhận là u sụn lành tính và được điều trị thành công bằng nội soi cắt u.

Nguy cơ biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, u sụn trong lòng phế quản có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm:

  • Tắc nghẽn hoàn toàn phế quản: gây xẹp phổi hoặc viêm phổi tắc nghẽn mạn tính.
  • Giãn phế quản khu trú: do ứ đọng dịch tiết và nhiễm trùng tái phát.
  • Chảy máu phế quản: dù hiếm gặp nhưng có thể nguy hiểm nếu khối u bị viêm loét.
  • Khó thở cấp tính: đặc biệt ở những người có bệnh phổi nền như COPD hoặc hen suyễn.

Theo báo cáo từ Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Chợ Rẫy (2022), 1 trong 4 bệnh nhân được chẩn đoán muộn u sụn trong lòng phế quản đã phải nhập ICU vì suy hô hấp cấp.

Chẩn đoán hình ảnh: Chìa khóa để phát hiện chính xác

Để chẩn đoán u sụn trong lòng phế quản một cách chính xác, cần sử dụng nhiều phương pháp kết hợp, trong đó chụp cắt lớp vi tính (CT) và nội soi phế quản giữ vai trò then chốt.

Chụp CT ngực

Trên phim CT, u sụn thường là một khối u tròn, có giới hạn rõ, đôi khi có vôi hóa bên trong – dấu hiệu đặc trưng giúp phân biệt với u ác tính. Hình ảnh có thể kèm theo xẹp phổi hoặc giãn phế quản ở đoạn sau khối u.

Ảnh CT u sụn phế quản

Nội soi phế quản

Kỹ thuật nội soi cho phép quan sát trực tiếp khối u: thường thấy dạng khối tròn, màu trắng, trơn láng, không loét. Bác sĩ có thể sinh thiết khối u để xác định bản chất lành tính hay ác tính.

Nội soi phế quản u sụn

Sinh thiết và mô học

Kết quả mô học thường cho thấy mô sụn hyaline thuần nhất, không có dấu hiệu tăng sinh ác tính. Đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định u sụn.

Bảng so sánh: U sụn phế quản và các bệnh lý tương tự

Bệnh lý Đặc điểm hình ảnh Tính chất mô học Tiên lượng
U sụn phế quản Vôi hóa, giới hạn rõ Sụn hyaline, lành tính Tốt nếu can thiệp kịp
U carcinoid Tăng sinh mạch, có thể ho ra máu Ác tính tiềm tàng Phụ thuộc giai đoạn
U mỡ Mật độ thấp, không vôi hóa Mô mỡ lành tính Tốt
Lao phổi xơ hóa Thâm nhiễm, xơ, hang Viêm hạt bã đậu Cần điều trị kéo dài
Xem thêm:  Ngón tay dùi trống: Dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm bạn không nên bỏ qua

Phương pháp điều trị u sụn trong lòng phế quản

Vì u sụn lành tính nên việc điều trị chủ yếu nhằm mục đích giải phóng đường thở, loại bỏ khối u để ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Tuỳ vào vị trí, kích thước và triệu chứng, bác sĩ sẽ lựa chọn một trong các phương pháp dưới đây.

1. Cắt bỏ nội soi phế quản

Đây là phương pháp ưu tiên hiện nay đối với các khối u có kích thước nhỏ, không xâm lấn sâu và nằm ở vị trí dễ tiếp cận. Nội soi ống mềm hoặc ống cứng được sử dụng để đưa dụng cụ vào cắt bỏ hoàn toàn khối u. Phương pháp này ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh và chi phí hợp lý.

Theo nghiên cứu tại Bệnh viện Bạch Mai (2021), hơn 80% trường hợp u sụn phế quản được điều trị thành công chỉ với nội soi, không cần đến phẫu thuật mở.

2. Phẫu thuật mở hoặc nội soi lồng ngực (VATS)

Trong các trường hợp khối u lớn, dính vào thành phế quản hoặc tái phát sau khi nội soi, bệnh nhân sẽ được chỉ định phẫu thuật mở hoặc nội soi lồng ngực để cắt bỏ một đoạn phế quản chứa khối u. Phẫu thuật này yêu cầu đội ngũ phẫu thuật viên chuyên sâu về ngực và hậu phẫu tích cực.

3. Theo dõi định kỳ

Đối với những bệnh nhân không có triệu chứng, u nhỏ dưới 5mm và không có dấu hiệu gây tắc nghẽn đường thở, có thể lựa chọn theo dõi định kỳ bằng CT ngực và nội soi phế quản mỗi 6-12 tháng. Đây là chiến lược bảo tồn, tránh can thiệp không cần thiết.

Tiên lượng và biến chứng sau điều trị

Với can thiệp kịp thời, tiên lượng của u sụn trong lòng phế quản là rất tốt. Phần lớn bệnh nhân hồi phục hoàn toàn chức năng hô hấp, không tái phát sau 3–5 năm theo dõi.

Tuy nhiên, một số biến chứng có thể xảy ra bao gồm:

  • Sẹo hẹp phế quản sau can thiệp
  • Nhiễm trùng sau mổ
  • Tái phát khối u (hiếm, dưới 5%)

Do đó, bệnh nhân cần tái khám định kỳ để theo dõi diễn tiến và phát hiện sớm bất thường.

Lời khuyên từ chuyên gia

“Bất kỳ triệu chứng hô hấp kéo dài nào, đặc biệt là ho, khò khè không cải thiện sau điều trị đều cần được kiểm tra kỹ càng bằng hình ảnh học. U sụn phế quản là bệnh lành tính, nhưng không được bỏ qua.” – TS.BS Trần Văn Hưng, Chuyên khoa Hô hấp – BV Đại học Y Dược TP.HCM

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

U sụn phế quản có thể chuyển sang ác tính không?

Không. U sụn là u lành tính, không có đặc tính xâm lấn hay chuyển dạng ác tính. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời, khối u có thể gây tắc nghẽn và các biến chứng hô hấp nặng.

Xem thêm:  Viêm Xoang Hàm: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị và Phòng Ngừa Hiệu Quả

Bệnh có di truyền không?

Hiện chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy u sụn phế quản có tính di truyền. Tuy nhiên, một số hội chứng di truyền hiếm gặp như hội chứng Carney có thể liên quan đến u sụn tại nhiều vị trí khác nhau trong cơ thể.

Sau điều trị có cần kiêng gì không?

Không có chế độ kiêng cữ đặc biệt. Tuy nhiên, người bệnh nên tránh hút thuốc, giữ vệ sinh hô hấp tốt và tái khám định kỳ theo chỉ định bác sĩ.

Chi phí điều trị u sụn phế quản là bao nhiêu?

Chi phí dao động từ 5–30 triệu đồng tuỳ theo phương pháp điều trị (nội soi hay phẫu thuật mở), bảo hiểm y tế và nơi thực hiện. Bệnh nhân nên tham khảo trực tiếp tại các cơ sở chuyên khoa hô hấp hoặc phẫu thuật ngực.

Kết luận

U sụn trong lòng phế quản tuy là bệnh lý hiếm gặp nhưng hoàn toàn có thể phát hiện và điều trị hiệu quả nếu được quan tâm đúng mức. Đừng bỏ qua các triệu chứng hô hấp kéo dài hoặc bất thường. Chẩn đoán sớm bằng nội soi và chụp CT sẽ giúp giảm thiểu rủi ro, tránh biến chứng nặng nề.

Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe đường hô hấp của bạn và người thân bằng việc khám định kỳ, đặc biệt khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ như ho kéo dài, khò khè, hoặc viêm phổi tái phát.

Hành động ngay hôm nay

Nếu bạn hoặc người thân đang có các triệu chứng hô hấp không rõ nguyên nhân, hãy đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra. Việc chẩn đoán đúng và điều trị sớm u sụn phế quản sẽ giúp bạn tránh được nhiều rủi ro về sau.

Đặt lịch khám với bác sĩ chuyên khoa hô hấp tại bệnh viện gần nhất để được tư vấn chi tiết!

📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín

🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

Bài viết này có hữu ích không?
0Không0