Phẫu thuật nội soi gỡ dính đang dần trở thành tiêu chuẩn vàng trong điều trị các biến chứng dính ruột sau mổ. Nhiều bệnh nhân phải sống chung với cơn đau bụng kéo dài, tiêu hóa kém hoặc tắc ruột chỉ vì tình trạng mô sẹo phát triển bất thường trong ổ bụng. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, phương pháp nội soi không chỉ giúp điều trị hiệu quả mà còn hạn chế tối đa nguy cơ tái phát và rút ngắn thời gian hồi phục.
Hãy cùng ThuVienBenh.com tìm hiểu một cách toàn diện và chính xác nhất về phẫu thuật nội soi gỡ dính – từ nguyên nhân, quy trình thực hiện đến quá trình chăm sóc sau mổ – để có cái nhìn sâu sắc và chủ động bảo vệ sức khỏe của chính mình.
1. Phẫu thuật nội soi gỡ dính là gì?
1.1. Định nghĩa
Phẫu thuật nội soi gỡ dính là một thủ thuật ngoại khoa sử dụng thiết bị nội soi để loại bỏ các mô sẹo hoặc vùng dính bất thường giữa các cơ quan trong ổ bụng. Đây là biến chứng thường gặp sau các cuộc phẫu thuật ổ bụng như mổ ruột thừa, mổ u nang buồng trứng, mổ lấy thai hoặc mổ đại tràng.
Khác với mổ mở truyền thống, nội soi sử dụng các vết rạch nhỏ, từ đó đưa ống soi và dụng cụ phẫu thuật vào để thao tác chính xác, hạn chế chấn thương mô lành và giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng.
1.2. Các vị trí thường xảy ra dính
- Ruột non và ruột già: chiếm hơn 60% các ca dính sau mổ.
- Tử cung và buồng trứng: thường gặp ở phụ nữ từng phẫu thuật phụ khoa.
- Phúc mạc vùng tiểu khung: dễ bị dính do viêm hoặc mổ lấy thai nhiều lần.
1.3. Vì sao cần phải gỡ dính?
Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng dính có thể gây ra:
- Tắc ruột: làm gián đoạn dòng lưu thông thức ăn, gây nôn ói và đau dữ dội.
- Vô sinh: do dính vòi trứng hoặc tử cung, đặc biệt ở phụ nữ trẻ.
- Đau bụng mãn tính: ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
2. Nguyên nhân gây dính trong ổ bụng
2.1. Dính sau mổ ổ bụng
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Theo thống kê từ American Society of Colon and Rectal Surgeons, khoảng 93% bệnh nhân từng phẫu thuật ổ bụng sẽ xuất hiện mô dính ở mức độ nào đó. Quá trình hồi phục tự nhiên của mô sau mổ tạo ra sợi fibrin – chất dẫn đến hình thành mô sẹo và dính các cơ quan lại với nhau.
2.2. Viêm nhiễm và chấn thương
Viêm phúc mạc, nhiễm trùng ổ bụng, hay chấn thương do tai nạn giao thông, té ngã cũng có thể gây tổn thương màng bụng – từ đó dẫn đến hiện tượng kết dính mô bất thường.
2.3. Các bệnh lý nền liên quan
- Lạc nội mạc tử cung: mô tử cung phát triển ngoài vị trí bình thường có thể gây dính vùng chậu.
- Bệnh Crohn: viêm ruột mãn tính làm tổn thương niêm mạc ruột, hình thành mô xơ và gây dính.
3. Biểu hiện và chẩn đoán dính ruột
3.1. Triệu chứng thường gặp
Các biểu hiện có thể xuất hiện từ vài tuần đến vài năm sau phẫu thuật, bao gồm:
- Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn, nhất là sau khi ăn.
- Đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.
- Buồn nôn, chướng bụng, mệt mỏi do rối loạn tiêu hóa.
3.2. Phương pháp chẩn đoán hình ảnh
Dù các triệu chứng khá đặc hiệu, nhưng để xác định chính xác tình trạng dính, bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp như:
- Siêu âm bụng: đánh giá vị trí bất thường của ruột hoặc dịch ổ bụng.
- CT scan hoặc MRI: phát hiện dính mô phức tạp, đánh giá nguy cơ tắc ruột.
- Nội soi ổ bụng chẩn đoán: phương pháp trực quan và chính xác nhất.
3.3. Khi nào cần phẫu thuật?
Bệnh nhân được chỉ định nội soi gỡ dính khi:
- Đau bụng kéo dài, không đáp ứng điều trị nội khoa.
- Dấu hiệu tắc ruột từng phần hoặc hoàn toàn.
- Phụ nữ vô sinh có tiền sử mổ phụ khoa.
4. Quy trình phẫu thuật nội soi gỡ dính
4.1. Chuẩn bị trước phẫu thuật
Bệnh nhân cần được đánh giá toàn diện bằng xét nghiệm máu, hình ảnh học và tư vấn gây mê. Trước mổ, người bệnh cần nhịn ăn tối thiểu 6 giờ và làm sạch đại tràng nếu có chỉ định.
4.2. Các bước thực hiện nội soi gỡ dính
- Gây mê toàn thân và đặt ống nội khí quản.
- Tạo vết rạch nhỏ ở bụng (thường 3–4 vị trí).
- Đưa ống nội soi vào để quan sát toàn bộ ổ bụng.
- Sử dụng dụng cụ chuyên dụng cắt bỏ mô dính và giải phóng các cơ quan bị dính.
- Cầm máu, làm sạch ổ bụng và đóng vết mổ.
Hình ảnh minh họa quy trình phẫu thuật nội soi gỡ dính.
4.3. Thời gian thực hiện và theo dõi sau mổ
Toàn bộ phẫu thuật thường kéo dài từ 60 đến 150 phút tùy mức độ dính. Bệnh nhân có thể được theo dõi tại viện 2–5 ngày sau mổ. Việc theo dõi huyết động, tiêu hóa và dấu hiệu nhiễm trùng là bắt buộc trong giai đoạn đầu.
5. Ưu điểm của phẫu thuật nội soi so với mổ mở
5.1. Ít xâm lấn, giảm đau
Phẫu thuật nội soi chỉ cần những vết rạch nhỏ, hạn chế tổn thương mô lành xung quanh, nhờ đó người bệnh ít đau hơn so với mổ mở truyền thống. Hậu phẫu ít để lại sẹo và giảm nguy cơ nhiễm trùng tại vết mổ.
5.2. Hồi phục nhanh
Nhờ mức độ xâm lấn thấp, người bệnh thường chỉ cần nằm viện 2–3 ngày và có thể trở lại sinh hoạt bình thường trong vòng 1–2 tuần. Điều này đặc biệt có lợi với người lao động hoặc người lớn tuổi có sức khỏe yếu.
5.3. Giảm nguy cơ tái dính
Với kỹ thuật hiện đại và dụng cụ nội soi tinh vi, bác sĩ có thể thao tác chính xác, tránh làm tổn thương các mô lân cận – từ đó giảm nguy cơ tạo mô sẹo mới và hạn chế tình trạng tái dính sau phẫu thuật.
6. Biến chứng có thể xảy ra sau phẫu thuật
6.1. Nhiễm trùng vết mổ
Dù hiếm gặp ở nội soi, nhiễm trùng vẫn có thể xảy ra nếu vệ sinh không đảm bảo hoặc người bệnh có sức đề kháng yếu. Biểu hiện thường là sốt, vết mổ tấy đỏ, chảy dịch hoặc đau tăng dần sau mổ.
6.2. Chảy máu, tổn thương cơ quan
Trong quá trình gỡ dính, có thể vô tình làm rách thành ruột, mạch máu hoặc các cơ quan lân cận như bàng quang, niệu quản. Những biến chứng này thường được phát hiện và xử lý ngay trong lúc mổ.
6.3. Nguy cơ tái dính
Tuy đã phẫu thuật gỡ dính, khoảng 20–30% bệnh nhân có thể bị tái dính nếu không chăm sóc hậu phẫu đúng cách hoặc có yếu tố cơ địa dễ tạo mô xơ. Vì vậy, theo dõi lâu dài và dinh dưỡng đúng đóng vai trò quan trọng.
7. Chăm sóc và hồi phục sau phẫu thuật nội soi
7.1. Chế độ ăn uống
- Nhịn ăn hoàn toàn trong 6–12 giờ đầu sau mổ.
- Bắt đầu bằng nước ấm, cháo loãng sau khi có nhu động ruột.
- Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, chất xơ thô, đồ cay nóng trong 1 tuần đầu.
- Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày) để phòng táo bón.
7.2. Hoạt động thể chất
Người bệnh có thể đi lại nhẹ nhàng sau 24 giờ, tăng dần vận động theo khả năng. Tránh nâng vật nặng, tập gập bụng hoặc chạy bộ ít nhất 4 tuần. Việc vận động đúng giúp hạn chế nguy cơ dính trở lại.
7.3. Dấu hiệu cần tái khám
- Đau bụng tăng dần, sốt cao, buồn nôn hoặc nôn liên tục.
- Không xì hơi hoặc đi ngoài được sau 2 ngày.
- Chảy máu hoặc dịch mủ tại vết mổ.
8. Khi nào nên chọn phẫu thuật nội soi gỡ dính?
8.1. Trường hợp chỉ định bắt buộc
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Ngoại khoa Việt Nam, phẫu thuật gỡ dính nội soi nên được thực hiện khi:
- Bệnh nhân có tắc ruột từng phần hoặc hoàn toàn do dính.
- Người bị đau bụng mạn tính ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.
- Phụ nữ có tiền sử mổ vùng chậu và đang điều trị hiếm muộn.
8.2. Trường hợp nên trì hoãn
Không nên tiến hành phẫu thuật nội soi gỡ dính nếu bệnh nhân:
- Đang trong giai đoạn cấp của viêm phúc mạc hoặc viêm ruột.
- Có rối loạn đông máu chưa được điều chỉnh.
- Mới trải qua phẫu thuật khác trong vòng dưới 4 tuần.
9. Kết luận: Giải pháp hiệu quả và ít biến chứng
9.1. Tầm quan trọng của can thiệp kịp thời
Phẫu thuật nội soi gỡ dính là một trong những bước tiến quan trọng giúp cải thiện rõ rệt chất lượng cuộc sống cho người bệnh bị dính ruột. Việc chẩn đoán sớm và điều trị đúng thời điểm không chỉ giúp phòng tránh biến chứng nguy hiểm mà còn mở ra cơ hội hồi phục hoàn toàn cho người bệnh.
9.2. Lưu ý khi lựa chọn cơ sở phẫu thuật uy tín
Người bệnh nên lựa chọn các bệnh viện, trung tâm ngoại khoa có kinh nghiệm trong phẫu thuật nội soi, đội ngũ bác sĩ chuyên sâu về tiêu hóa – gan mật – phụ khoa, cùng với hệ thống thiết bị hiện đại để đảm bảo kết quả điều trị tối ưu nhất.
Bác sĩ CKII Nguyễn Hữu Phúc, chuyên khoa Ngoại Tổng Quát, nhận định: “Phẫu thuật nội soi gỡ dính không chỉ đơn thuần là gỡ mô xơ mà cần sự tỉ mỉ, am hiểu giải phẫu từng trường hợp – bởi mỗi ca đều mang đặc điểm riêng biệt.”
Các câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Phẫu thuật nội soi gỡ dính có đau không?
So với mổ mở, nội soi ít gây đau hơn đáng kể. Người bệnh thường chỉ thấy đau nhẹ tại vết mổ trong 1–2 ngày đầu.
2. Bao lâu thì hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật?
Thời gian hồi phục trung bình là 1–2 tuần, tùy vào mức độ dính và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân.
3. Gỡ dính có hết hoàn toàn không hay sẽ tái phát?
Vẫn có nguy cơ tái dính sau mổ, nhất là với người có cơ địa tạo sẹo nhiều. Tuy nhiên, tỷ lệ này thấp hơn nhiều nếu thực hiện nội soi tại cơ sở uy tín và chăm sóc hậu phẫu đúng cách.
4. Có cần kiêng cữ gì sau phẫu thuật không?
Có. Cần kiêng gắng sức, tránh vận động mạnh trong ít nhất 4 tuần đầu, ăn uống lành mạnh và tái khám đúng hẹn.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.