Hẹp khe khớp háng là một trong những biểu hiện điển hình của thoái hóa khớp háng – căn bệnh phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua trong giai đoạn đầu. Khi khe khớp bị thu hẹp, không gian giữa hai đầu xương giảm đi, khiến người bệnh cảm thấy đau đớn, hạn chế vận động và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Ở Việt Nam, số lượng người mắc các bệnh lý xương khớp, đặc biệt là ở nhóm tuổi trung niên và người cao tuổi, đang gia tăng nhanh chóng. Tuy nhiên, hẹp khe khớp háng lại ít được nhắc đến một cách cụ thể, dẫn đến việc chẩn đoán muộn và điều trị chưa hiệu quả. Bài viết dưới đây từ ThuVienBenh.com sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này từ A đến Z: nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, phương pháp chẩn đoán cũng như hướng điều trị toàn diện.
Hẹp khe khớp háng là gì?
Giải thích khái niệm
Hẹp khe khớp háng là tình trạng khe khớp – khoảng cách giữa ổ cối và chỏm xương đùi – bị thu hẹp bất thường. Thông thường, khe khớp giúp đảm bảo sự trơn tru khi vận động, bảo vệ sụn khớp không bị ma sát mạnh giữa hai đầu xương. Khi khe khớp bị hẹp, sụn bị tổn thương, các đầu xương cọ xát trực tiếp gây đau và hạn chế cử động.
Theo thống kê của Hội Thấp khớp học Việt Nam, có đến 30% người trên 60 tuổi có dấu hiệu thoái hóa khớp háng, trong đó hẹp khe khớp háng là dấu hiệu phổ biến nhất phát hiện qua chụp X-quang.
Phân loại hẹp khe khớp háng
- Hẹp khe khớp háng một bên: Chỉ xảy ra ở một bên khớp háng, thường do chấn thương hoặc viêm cục bộ.
- Hẹp khe khớp háng hai bên: Diễn tiến từ các bệnh lý hệ thống như thoái hóa hoặc viêm khớp dạng thấp.
- Hẹp khe khớp háng toàn bộ: Tình trạng nặng, khe khớp thu hẹp ở mọi vị trí, thường cần can thiệp phẫu thuật.
Nguyên nhân gây hẹp khe khớp háng
Nguyên nhân phổ biến
Hẹp khe khớp háng không phải là bệnh độc lập mà là hệ quả của nhiều yếu tố và bệnh lý khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất:
- Thoái hóa khớp háng: Quá trình lão hóa tự nhiên làm mất dần chất lượng sụn khớp, gây thu hẹp khe khớp.
- Viêm khớp dạng thấp: Bệnh tự miễn khiến màng hoạt dịch bị viêm mạn tính, gây tổn thương khớp và làm hẹp khe.
- Chấn thương khớp háng: Tai nạn giao thông, té ngã hoặc vận động mạnh quá mức có thể làm tổn thương cấu trúc khớp.
- Hoại tử vô khuẩn chỏm xương đùi: Làm chết tế bào xương do thiếu máu nuôi dưỡng, ảnh hưởng cấu trúc khớp.
- Dị tật bẩm sinh khớp háng: Như trật khớp háng bẩm sinh hoặc sai lệch cấu trúc ổ cối từ nhỏ.
Yếu tố nguy cơ
Ngoài các nguyên nhân kể trên, một số yếu tố nguy cơ có thể thúc đẩy nhanh quá trình hẹp khe khớp háng:
- Thừa cân – béo phì: Làm tăng áp lực lên khớp háng mỗi ngày.
- Tính chất nghề nghiệp: Người lao động nặng, vận động viên hoặc công việc phải đứng lâu.
- Thiếu vận động: Khiến dịch khớp giảm tiết, sụn khớp dễ bị khô và thoái hóa.
Triệu chứng hẹp khe khớp háng
Dấu hiệu ban đầu
Triệu chứng của hẹp khe khớp háng có thể mơ hồ trong giai đoạn đầu. Nhiều người chỉ cảm thấy mỏi, tê hoặc cứng khớp nhẹ nên chủ quan. Tuy nhiên, một số dấu hiệu sớm bạn cần chú ý:
- Đau âm ỉ vùng háng, đùi trước hoặc mông.
- Khó khăn khi ngồi xổm, đứng lên hoặc leo cầu thang.
- Đau tăng lên khi thay đổi tư thế hoặc sau khi đi lại nhiều.
Dấu hiệu tiến triển
Khi khe khớp bị hẹp nghiêm trọng hơn, các triệu chứng sẽ rõ rệt và ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh hoạt:
- Đau dữ dội tại khớp háng, nhất là về đêm hoặc lúc thay đổi thời tiết.
- Giới hạn vận động khớp – không thể xoay chân hoặc dạng háng như bình thường.
- Khớp phát ra tiếng lục khục hoặc kêu răng rắc khi vận động.
- Dáng đi lệch, khập khiễng, mất thăng bằng.
Các phương pháp chẩn đoán
Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ tiến hành khai thác bệnh sử và kiểm tra các dấu hiệu lâm sàng như vị trí đau, mức độ đau, khả năng vận động khớp háng. Một số test đơn giản như test FABER, test xoay ngoài trong khớp háng có thể giúp định hướng chẩn đoán.
Chẩn đoán hình ảnh
- Chụp X-quang: Là phương pháp phổ biến giúp đánh giá khe khớp. Nếu khe khớp bị thu hẹp rõ rệt, có gai xương hoặc biến dạng khớp, có thể kết luận hẹp khe khớp háng.
- Chụp MRI: Cho hình ảnh rõ hơn về mô mềm, sụn khớp và ổ cối – đặc biệt hữu ích trong các trường hợp nghi ngờ viêm khớp hoặc hoại tử xương.
- CT Scan: Thường được chỉ định khi cần khảo sát chi tiết cấu trúc xương trong các ca phẫu thuật hoặc dị dạng bẩm sinh.
Điều trị hẹp khe khớp háng
Phương pháp bảo tồn
Đối với các trường hợp hẹp khe khớp háng nhẹ đến trung bình, chưa có biến chứng nghiêm trọng, việc điều trị bảo tồn là lựa chọn ưu tiên:
- Sử dụng thuốc giảm đau – chống viêm: NSAIDs như Ibuprofen, Meloxicam, hoặc Paracetamol giúp giảm triệu chứng.
- Tiêm nội khớp: Corticoid hoặc Acid Hyaluronic có thể được tiêm trực tiếp vào khớp để giảm viêm, tăng khả năng bôi trơn khớp.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập tăng cường cơ mông, cơ đùi kết hợp nhiệt trị, điện trị giúp cải thiện chức năng vận động và giảm đau.
- Giảm cân: Với người thừa cân, việc giảm áp lực lên khớp háng sẽ hỗ trợ quá trình phục hồi.
Phẫu thuật
Khi điều trị nội khoa không hiệu quả, khe khớp háng bị hẹp nghiêm trọng và ảnh hưởng đến chức năng vận động, bác sĩ có thể đề nghị:
- Nội soi khớp háng: Làm sạch khớp, loại bỏ mảnh vỡ, sửa chữa sụn tổn thương.
- Thay khớp háng nhân tạo: Là phương pháp hiệu quả cao đối với bệnh nhân thoái hóa giai đoạn nặng, phục hồi khả năng đi lại và sinh hoạt bình thường.
Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
Nếu không phát hiện và điều trị đúng lúc, hẹp khe khớp háng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như:
- Biến dạng khớp: Khớp háng bị lệch trục, ảnh hưởng đến tư thế và dáng đi.
- Hoại tử chỏm xương đùi: Khi khe khớp hẹp do hoại tử, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng.
- Teo cơ vùng đùi – mông: Do người bệnh ít vận động vì đau.
- Tàn phế: Giai đoạn muộn khiến người bệnh mất hoàn toàn khả năng đi lại.
Cách phòng ngừa hẹp khe khớp háng
Hẹp khe khớp háng không thể phòng ngừa hoàn toàn, nhất là với người lớn tuổi, nhưng bạn có thể giảm thiểu nguy cơ bằng các biện pháp sau:
- Duy trì cân nặng hợp lý, tránh béo phì.
- Tập thể dục đều đặn, chọn các môn nhẹ như bơi lội, yoga, đi bộ.
- Tránh mang vác vật nặng sai tư thế.
- Ăn uống đủ chất – bổ sung canxi, vitamin D, collagen tốt cho khớp.
- Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có dấu hiệu đau vùng háng.
Câu chuyện thực tế từ bệnh nhân
“Tôi tên là Trần Văn T., 59 tuổi, làm nghề sửa xe máy. Trước đây cứ nghĩ đau háng là do làm việc nhiều, đến khi đi khám thì mới phát hiện hẹp khe khớp háng. Bác sĩ cho tôi điều trị bằng thuốc và tập vật lý trị liệu đều đặn. Sau hơn 3 tháng, tôi đã đi lại dễ dàng hơn nhiều. Không ngờ tập luyện lại quan trọng đến vậy.” – Anh T. chia sẻ tại một buổi tư vấn cộng đồng ở Hà Nội.
Câu hỏi thường gặp
1. Hẹp khe khớp háng có chữa khỏi được không?
Hẹp khe khớp háng không thể phục hồi hoàn toàn nếu đã gây tổn thương sụn, nhưng có thể kiểm soát tốt triệu chứng và ngăn ngừa tiến triển nếu điều trị sớm.
2. Bao lâu nên chụp X-quang để theo dõi tình trạng khớp háng?
Với người có dấu hiệu thoái hóa hoặc từng chấn thương khớp háng, nên chụp X-quang 6 – 12 tháng/lần để theo dõi tiến triển.
3. Có nên dùng thuốc đông y để điều trị hẹp khe khớp háng?
Các bài thuốc đông y có thể hỗ trợ giảm đau, tăng tuần hoàn nhưng không thay thế được điều trị y học hiện đại. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi dùng.
4. Có dấu hiệu nào cảnh báo bệnh đang nặng lên?
Đau tăng về đêm, không thể đi lại, khớp háng sưng cứng, biến dạng là những dấu hiệu cho thấy bệnh có thể đã chuyển nặng, cần khám chuyên khoa ngay.
Tổng kết
Hẹp khe khớp háng là dấu hiệu cảnh báo sự tổn thương nghiêm trọng tại khớp háng, cần được nhận biết sớm và điều trị đúng cách. Với sự phát triển của y học hiện đại, người bệnh hoàn toàn có cơ hội duy trì chất lượng sống tốt nếu phát hiện kịp thời. Đừng chủ quan với những cơn đau âm ỉ vùng háng – đó có thể là tín hiệu đầu tiên bạn cần lắng nghe từ cơ thể.
Hãy luôn chủ động chăm sóc sức khỏe khớp xương của mình, vì vận động chính là chìa khóa của cuộc sống hạnh phúc và độc lập lâu dài.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.