Ghẻ phỏng (hay còn gọi là impetigo) là một trong những bệnh ngoài da dễ gặp, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có sức đề kháng yếu. Tuy thường được xem là không nguy hiểm, nhưng nếu không phát hiện và điều trị đúng cách, bệnh có thể để lại sẹo, lan rộng hoặc dẫn đến nhiễm trùng sâu. Trong bài viết này, ThuVienBenh.com sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về ghẻ phỏng: từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng và điều trị hiệu quả.
Ghẻ phỏng là gì?
Tổng quan về ghẻ phỏng (Impetigo)
Ghẻ phỏng là một bệnh da liễu nhiễm khuẩn, gây ra bởi các vi khuẩn như Staphylococcus aureus hoặc Streptococcus pyogenes. Đây là bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong môi trường nóng ẩm hoặc nơi có điều kiện vệ sinh kém. Ghẻ phỏng có khả năng lây lan nhanh chóng qua tiếp xúc trực tiếp với tổn thương da hoặc đồ dùng cá nhân của người bệnh.
Phân loại ghẻ phỏng: dạng bọng nước và dạng đóng mày
- Ghẻ phỏng bọng nước (bullous impetigo): Chủ yếu do tụ cầu khuẩn gây ra. Đặc trưng bởi các bóng nước lớn, trong suốt, dễ vỡ, để lại nền đỏ, đau rát.
- Ghẻ phỏng không bọng nước (non-bullous impetigo): Là dạng phổ biến hơn. Các mụn nước nhỏ vỡ ra tạo thành lớp vảy màu mật ong, tập trung quanh miệng, mũi, tay chân.
Dấu hiệu nhận biết ghẻ phỏng
Triệu chứng thường gặp
Việc nhận biết sớm các biểu hiện của ghẻ phỏng giúp điều trị hiệu quả và ngăn ngừa lây lan. Một số dấu hiệu đặc trưng bao gồm:
- Xuất hiện các nốt mụn nước nhỏ, có thể mọc đơn lẻ hoặc thành cụm.
- Mụn nước dễ vỡ, tiết dịch màu vàng nhạt, sau đó đóng vảy màu mật ong.
- Vùng da tổn thương thường không đau nhưng ngứa và dễ bị trầy xước do gãi.
- Thường gặp ở vùng quanh miệng, mũi, cổ tay, cẳng chân và mông.
Hình ảnh minh họa ghẻ phỏng
Dưới đây là hình ảnh thực tế về ghẻ phỏng trên da, giúp bạn dễ dàng nhận diện bệnh:
Hình ảnh: Tổn thương ghẻ phỏng dạng bọng nước trên da người lớn (Nguồn: Bệnh viện Tâm Anh)
So sánh ghẻ phỏng với các bệnh ngoài da khác
| Bệnh | Triệu chứng chính | Phân biệt với ghẻ phỏng |
|---|---|---|
| Zona thần kinh | Mụn nước theo dải, đau rát, sốt nhẹ | Zona có xu hướng tập trung theo dây thần kinh, đau dữ dội hơn |
| Chàm tiếp xúc | Da đỏ, khô, nứt nẻ, ngứa | Không có dịch vàng, không đóng vảy mật ong |
| Ghẻ thường | Ngứa về đêm, có rãnh ghẻ | Không có mụn nước lớn hay vảy mật ong |
Nguyên nhân gây bệnh ghẻ phỏng
Tác nhân vi khuẩn
Hai loại vi khuẩn chính gây bệnh ghẻ phỏng là:
- Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng): Gây nên dạng bọng nước lớn, dễ lây lan nhanh.
- Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A): Gây nên tổn thương da đóng mày vàng đặc trưng.
Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua các vết trầy xước, côn trùng cắn hoặc tổn thương da nhỏ không được vệ sinh sạch sẽ.
Các yếu tố nguy cơ phổ biến
Những đối tượng và điều kiện sau dễ bị ghẻ phỏng hơn:
- Trẻ em từ 2 – 6 tuổi, đặc biệt trong môi trường nhà trẻ, mẫu giáo.
- Người sống trong khu vực nóng ẩm, vệ sinh cá nhân kém.
- Người bị các bệnh lý da mạn tính như chàm, viêm da cơ địa.
- Tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh hoặc dùng chung khăn mặt, đồ chơi, quần áo.
Ghẻ phỏng có lây không?
Câu trả lời là có. Ghẻ phỏng là bệnh rất dễ lây lan qua:
- Tiếp xúc trực tiếp với vùng da tổn thương hoặc dịch tiết từ mụn nước.
- Sử dụng chung đồ dùng cá nhân như khăn tắm, chăn ga, quần áo.
- Qua các vật dụng trung gian có chứa vi khuẩn gây bệnh.
Do đó, khi có người mắc bệnh trong gia đình hoặc cộng đồng, việc cách ly tạm thời và vệ sinh sạch sẽ là rất quan trọng để hạn chế lây lan.
Ghẻ phỏng có nguy hiểm không?
Biến chứng nếu không điều trị kịp thời
Dù là bệnh ngoài da lành tính, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, ghẻ phỏng có thể dẫn đến:
- Viêm mô tế bào: Khi vi khuẩn lan sâu vào các lớp da, gây viêm nặng, sưng đau.
- Viêm cầu thận hậu nhiễm liên cầu: Biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chức năng thận.
- Sẹo hoặc thay đổi sắc tố da: Đặc biệt khi trẻ em gãi làm trầy xước nhiều.
Tác động đến sinh hoạt và tâm lý
Ghẻ phỏng không chỉ gây khó chịu, ngứa ngáy mà còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ, đặc biệt nếu xuất hiện trên mặt hoặc tay chân. Điều này dễ khiến người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ, mất tự tin, hạn chế giao tiếp và sinh hoạt.
Mời bạn tiếp tục theo dõi phần sau: “Cách điều trị ghẻ phỏng hiệu quả” và “Câu chuyện thực tế từ bệnh nhân” sẽ được trình bày tiếp theo…
Cách điều trị ghẻ phỏng hiệu quả
Thuốc bôi ngoài da
Điều trị ghẻ phỏng thông thường bắt đầu với các loại thuốc bôi kháng sinh tại chỗ để kiểm soát tình trạng nhiễm khuẩn, như:
- Mupirocin 2%: Bôi trực tiếp lên vùng da tổn thương 3 lần/ngày trong 5–7 ngày.
- Fusidic acid: Có hiệu quả tốt với tụ cầu khuẩn kháng methicillin.
Lưu ý: Trước khi bôi thuốc, nên rửa sạch vùng da bệnh bằng nước muối sinh lý hoặc xà phòng dịu nhẹ và lau khô nhẹ nhàng.
Thuốc kháng sinh đường uống (nếu cần)
Trong trường hợp tổn thương lan rộng, bệnh tái phát nhiều lần hoặc không đáp ứng với điều trị tại chỗ, bác sĩ có thể chỉ định thêm:
- Cephalexin hoặc Amoxicillin-clavulanate: Thường dùng trong 7–10 ngày.
- Clindamycin: Khi nghi ngờ nhiễm tụ cầu kháng thuốc.
Việc sử dụng kháng sinh đường uống cần có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa để tránh lạm dụng và kháng thuốc.
Biện pháp vệ sinh hỗ trợ điều trị
Bên cạnh dùng thuốc, người bệnh cần lưu ý:
- Giặt sạch và thay quần áo, ga giường mỗi ngày.
- Không gãi hoặc chạm tay vào vùng da bị bệnh.
- Sử dụng khăn và đồ dùng riêng để tránh lây cho người khác.
- Vệ sinh móng tay sạch sẽ, cắt ngắn để giảm nguy cơ trầy xước da.
Điều trị ghẻ phỏng ở trẻ em có gì khác biệt?
Với trẻ nhỏ, da nhạy cảm và hệ miễn dịch còn yếu nên cần cẩn trọng hơn:
- Sử dụng thuốc bôi phù hợp theo chỉ định bác sĩ nhi khoa.
- Không tự ý dùng corticoid hoặc thuốc mạnh có thể gây kích ứng.
- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người khác trong thời gian đang điều trị.
Hình ảnh: Bác sĩ điều trị ghẻ phỏng cho trẻ em – Ảnh minh họa (Nguồn: Nhà thuốc Long Châu)
Phòng ngừa ghẻ phỏng tái phát
Giữ vệ sinh da thường xuyên
Vệ sinh cá nhân tốt là yếu tố quan trọng nhất trong việc phòng tránh ghẻ phỏng. Hãy:
- Tắm rửa hằng ngày bằng xà phòng dịu nhẹ.
- Rửa tay sạch bằng xà phòng, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người bệnh.
- Tránh để da bị trầy xước hoặc tổn thương.
Tránh dùng chung vật dụng cá nhân
Không dùng chung khăn mặt, chăn ga, quần áo, dao cạo hoặc các vật dụng khác với người bị ghẻ phỏng. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nên giặt riêng đồ và khử trùng bằng nhiệt.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Bạn nên đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu sau:
- Vết loét lan rộng nhanh chóng hoặc không cải thiện sau 3 ngày dùng thuốc.
- Sốt, sưng hạch, mệt mỏi đi kèm tổn thương da.
- Tái phát nhiều lần dù đã điều trị đúng cách.
Trích dẫn thực tế: Câu chuyện từ một bệnh nhân ghẻ phỏng
Từ những nốt mẩn nhỏ đến biến chứng nặng
Chị H.T.N (quận 3, TP.HCM) chia sẻ: “Ban đầu tôi thấy con nổi vài mụn nhỏ quanh miệng, cứ tưởng dị ứng thời tiết. Nhưng chỉ sau 2 ngày, mụn lan khắp má và tay, vỡ ra, đóng mày vàng nhìn rất sợ. Bác sĩ chẩn đoán bé bị ghẻ phỏng.”
Hành trình điều trị và bài học rút ra
“May mắn là nhờ đưa bé đi khám sớm, dùng thuốc kháng sinh kết hợp vệ sinh sạch sẽ, cháu khỏi hẳn sau 1 tuần. Từ đó, tôi chú ý giữ gìn vệ sinh cá nhân cho bé kỹ hơn, nhất là khi đi học về.” – chị H.T.N chia sẻ thêm.
Kết luận
Tóm tắt những điều cần lưu ý
Ghẻ phỏng là bệnh da liễu nhiễm khuẩn phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Việc giữ vệ sinh cá nhân, tránh tiếp xúc với nguồn bệnh và tuân thủ điều trị sẽ giúp hạn chế tái phát cũng như biến chứng nguy hiểm.
Tìm hiểu thêm trên ThuVienBenh.com
Hãy thường xuyên cập nhật kiến thức y tế tại ThuVienBenh.com – nơi cung cấp thông tin bệnh lý chính xác, dễ hiểu và đáng tin cậy nhất dành cho mọi gia đình.
Câu hỏi thường gặp về bệnh ghẻ phỏng
Ghẻ phỏng có lây qua đường hô hấp không?
Không. Ghẻ phỏng lây chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp với da hoặc đồ dùng cá nhân của người bệnh, không lây qua đường không khí.
Ghẻ phỏng có tự khỏi không?
Trong một số trường hợp nhẹ, ghẻ phỏng có thể tự khỏi nhưng dễ để lại sẹo và lây lan. Điều trị đúng giúp rút ngắn thời gian lành bệnh và ngăn ngừa biến chứng.
Trẻ em bị ghẻ phỏng có cần nghỉ học không?
Có. Trẻ nên nghỉ học đến khi tổn thương khô hẳn, tránh lây cho bạn bè và người xung quanh. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ về thời gian nghỉ phù hợp.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.