Dọa sinh non là một tình trạng đáng lo ngại trong thai kỳ, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của cả mẹ và bé nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời. Mỗi năm, hàng ngàn ca dọa sinh non được ghi nhận tại các bệnh viện trên toàn quốc. Nhưng điều đáng mừng là, với sự hiểu biết đúng đắn và chăm sóc y tế thích hợp, rất nhiều mẹ bầu đã có thể giữ thai an toàn cho đến ngày sinh nở.
Một câu chuyện truyền cảm hứng từ chị Mai (TP.HCM):
“Tôi đã từng bị dọa sinh non ở tuần thai thứ 30. Nhờ phát hiện sớm và được điều trị kịp thời tại bệnh viện Từ Dũ, hiện con tôi đã khỏe mạnh, thông minh và đang học lớp 1. Tôi mong các mẹ hãy luôn chú ý đến những dấu hiệu bất thường và đừng chủ quan.”
Tại ThuVienBenh.com – nơi bạn có thể tìm thấy mọi thông tin y học cần thiết – bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về dọa sinh non, từ nguyên nhân đến dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa hiệu quả.
Dọa Sinh Non Là Gì?
Dọa sinh non là tình trạng xuất hiện các dấu hiệu sớm của chuyển dạ khi thai chưa đủ 37 tuần tuổi, nhưng cổ tử cung chưa mở hoặc mở không đáng kể. Đây được xem là giai đoạn cảnh báo trước sinh non thật sự.
Tình trạng này không đồng nghĩa với việc sinh non sẽ xảy ra ngay lập tức, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, nguy cơ chuyển sang sinh non là rất cao.
Phân biệt giữa dọa sinh non và sinh non:
- Dọa sinh non: Có dấu hiệu chuyển dạ (đau bụng, co thắt tử cung, ra máu âm đạo…) nhưng chưa có sự thay đổi đáng kể ở cổ tử cung.
- Sinh non: Là khi các dấu hiệu trên đi kèm với cổ tử cung giãn mở và bé chào đời trước tuần thứ 37.
Dọa sinh non thường xảy ra trong tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba và cần được theo dõi sát sao tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
Nguyên Nhân Gây Dọa Sinh Non
Có nhiều yếu tố khác nhau gây ra dọa sinh non, bao gồm các nguyên nhân về mặt y khoa, lối sống và môi trường sống. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân phổ biến:
Bệnh lý ở mẹ
- Nhiễm trùng: Đặc biệt là nhiễm trùng tiểu, viêm âm đạo, nhiễm khuẩn ối.
- Hở eo tử cung: Là tình trạng cổ tử cung yếu, mở sớm dù không có cơn co.
- Tiền sản giật, cao huyết áp: Làm thay đổi lưu lượng máu tới thai nhi.
- Tiểu đường thai kỳ, thiếu máu nặng: Làm suy giảm sức đề kháng của mẹ.
Thai nhi và nhau thai
- Đa thai: Tử cung bị căng giãn quá mức.
- Thai dị tật: Có thể kích thích tử cung co sớm.
- Nhau tiền đạo, nhau bong non: Gây chảy máu và co tử cung.
Yếu tố lối sống và môi trường
- Làm việc quá sức, đứng lâu hoặc vận động mạnh.
- Hút thuốc lá, uống rượu hoặc dùng chất kích thích.
- Căng thẳng tâm lý kéo dài, thiếu ngủ.
- Dinh dưỡng kém hoặc thiếu vi chất cần thiết như sắt, canxi, axit folic.
Tiền sử sản khoa
- Đã từng bị sẩy thai, sinh non trước đó.
- Tiền sử phẫu thuật tử cung hoặc can thiệp nội mạc tử cung.
Dấu Hiệu Nhận Biết Dọa Sinh Non
Phát hiện sớm các dấu hiệu dọa sinh non là yếu tố then chốt giúp bảo vệ thai nhi. Dưới đây là những triệu chứng mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý:
- Co thắt tử cung: Cảm giác đau bụng từng cơn, có thể đều đặn hoặc rải rác, giống cơn đau bụng kinh.
- Ra dịch âm đạo bất thường: Dịch nhiều hơn bình thường, loãng như nước ối hoặc có màu hồng nhạt, có thể lẫn máu.
- Đau thắt lưng hoặc vùng chậu: Liên tục hoặc từng đợt, không rõ nguyên nhân.
- Áp lực vùng âm đạo tăng lên: Cảm giác như thai tụt xuống thấp.
- Thai máy bất thường: Ít đi, yếu dần hoặc ngưng thai máy.
Trong một số trường hợp, thai phụ còn có thể bị tiêu chảy nhẹ, đau quặn bụng dưới kèm theo cảm giác muốn đi tiểu liên tục. Những dấu hiệu này nếu xuất hiện trước tuần thứ 37 cần được thăm khám ngay tại bệnh viện có chuyên khoa sản.
Dọa Sinh Non Có Nguy Hiểm Không?
Câu trả lời là có. Dù chưa chuyển dạ thật sự, nhưng dọa sinh non là một cảnh báo nghiêm trọng mà nếu chủ quan, mẹ và bé có thể gặp nhiều rủi ro:
Biến chứng cho thai nhi
- Sinh non thật sự: Khi cổ tử cung mở ra và thai nhi chào đời sớm.
- Trẻ nhẹ cân: Do chưa phát triển đủ.
- Nguy cơ suy hô hấp: Phổi chưa trưởng thành.
- Biến chứng thần kinh: Xuất huyết não, bại não, chậm phát triển trí tuệ.
Ảnh hưởng đến mẹ
- Căng thẳng tâm lý kéo dài.
- Gia tăng nguy cơ can thiệp y khoa như mổ lấy thai khẩn cấp.
- Hồi phục sức khỏe lâu hơn sau sinh do biến chứng.
Theo thống kê của WHO, trẻ sinh non (dưới 37 tuần) là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sơ sinh trên toàn cầu. Tuy nhiên, nếu can thiệp kịp thời từ giai đoạn dọa sinh non, tỷ lệ sống sót và phát triển khỏe mạnh của trẻ có thể lên đến 85 – 90%.
Chẩn Đoán Và Xử Trí Dọa Sinh Non
Việc chẩn đoán chính xác dọa sinh non giúp bác sĩ đưa ra hướng xử trí phù hợp, hạn chế tối đa nguy cơ sinh non thật sự. Sau đây là các phương pháp thường được áp dụng:
Phương pháp chẩn đoán
- Khám lâm sàng: Bác sĩ kiểm tra co tử cung, cổ tử cung có mềm, ngắn hay giãn nở không.
- Siêu âm đầu dò: Đo chiều dài cổ tử cung, kiểm tra túi ối và tình trạng thai nhi.
- Test fibronectin thai: Xét nghiệm tìm protein fibronectin – chỉ xuất hiện khi sắp sinh.
- CTG (monitoring tim thai và cơn co tử cung): Đánh giá tần suất co và đáp ứng tim thai.
Phác đồ điều trị thường áp dụng
- Nghỉ ngơi tuyệt đối: Hạn chế di chuyển, nằm nghiêng trái để tăng lưu lượng máu đến thai nhi.
- Thuốc giảm co tử cung: Như nifedipin, atosiban – dùng theo chỉ định bác sĩ.
- Tiêm corticoid: Giúp phổi thai nhi trưởng thành sớm (nếu thai
- Kháng sinh: Nếu nghi ngờ nhiễm trùng, đặc biệt nhiễm khuẩn ối.
- Khâu cổ tử cung: Áp dụng nếu có hở eo tử cung ở tuổi thai sớm.
Trường hợp dọa sinh non nặng, có dấu hiệu dọa chuyển dạ thực sự, thai phụ cần được nhập viện theo dõi và xử trí tích cực tại các trung tâm sản phụ khoa tuyến cuối.
Phòng Ngừa Dọa Sinh Non Như Thế Nào?
Phòng ngừa luôn là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt đối với những mẹ bầu có nguy cơ cao. Dưới đây là các biện pháp quan trọng:
Chế độ chăm sóc thai kỳ khoa học
- Khám thai đầy đủ theo lịch hẹn của bác sĩ.
- Tuân thủ chế độ nghỉ ngơi, hạn chế đi lại nhiều, tránh hoạt động nặng nhọc.
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là canxi, sắt, DHA, axit folic…
- Uống nhiều nước, tránh táo bón và nhiễm trùng tiết niệu.
Chăm sóc sức khỏe tinh thần
- Tránh căng thẳng kéo dài, học cách thư giãn như yoga, thiền.
- Chia sẻ tâm trạng với chồng và người thân để được hỗ trợ tinh thần.
Điều trị kịp thời các bệnh lý nền
- Kiểm soát tốt huyết áp, tiểu đường nếu có.
- Điều trị triệt để viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, nhiễm trùng tiết niệu.
Tránh các yếu tố nguy cơ
- Không hút thuốc lá, tránh khói thuốc thụ động.
- Không sử dụng rượu, bia, caffeine quá mức hay chất kích thích.
Vai trò của gia đình
Gia đình, đặc biệt là chồng, nên:
- Đồng hành, động viên và chia sẻ việc nhà với mẹ bầu.
- Cùng mẹ đi khám định kỳ để hiểu rõ tình trạng thai kỳ.
- Giúp mẹ nhận diện dấu hiệu bất thường và đưa đi khám kịp thời.
Lưu Ý Đặc Biệt Cho Mẹ Bầu Mang Song Thai
Phụ nữ mang đa thai có nguy cơ dọa sinh non cao gấp 3–4 lần so với đơn thai. Những trường hợp này cần:
- Được theo dõi tại bệnh viện tuyến trên ngay từ đầu thai kỳ.
- Khám thai thường xuyên hơn để kiểm soát cổ tử cung, lượng nước ối và sự phát triển của thai.
- Có thể cần nhập viện dưỡng thai nếu có dấu hiệu dọa sinh non.
Những Thực Phẩm Cần Tránh Khi Bị Dọa Sinh Non
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa cơn co tử cung. Khi có dấu hiệu dọa sinh non, mẹ bầu nên kiêng những thực phẩm sau:
- Đồ cay nóng, thực phẩm nhiều tiêu, ớt.
- Rượu, cà phê, nước ngọt có gas, trà đặc.
- Đồ ăn lên men như măng chua, dưa muối.
- Đồ sống, tái như gỏi, hải sản chưa nấu chín.
Các Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
Dọa sinh non có giữ được không?
Phần lớn các trường hợp dọa sinh non nếu phát hiện sớm và được điều trị đúng cách có thể giữ thai an toàn cho đến đủ tháng.
Dọa sinh non có ảnh hưởng đến trí não của bé?
Nếu được kiểm soát tốt và không chuyển thành sinh non, bé vẫn phát triển bình thường. Tuy nhiên, sinh non sớm có thể làm tăng nguy cơ ảnh hưởng thần kinh.
Đã từng sinh non, lần sau có dễ bị dọa sinh non?
Có. Những mẹ có tiền sử sinh non nên được theo dõi chặt chẽ hơn và có kế hoạch phòng ngừa từ sớm.
Có nên kiêng quan hệ khi bị dọa sinh non?
Hoàn toàn nên kiêng. Quan hệ tình dục có thể kích thích co bóp tử cung và làm tình trạng dọa sinh non trở nên trầm trọng hơn.
Kết Luận
Dọa sinh non là một cảnh báo quan trọng trong thai kỳ mà mọi mẹ bầu không nên xem nhẹ. Nhận biết sớm, chăm sóc đúng cách và tuân thủ chỉ định y tế sẽ giúp thai kỳ được bảo vệ an toàn và khỏe mạnh đến ngày sinh nở. Hãy luôn lắng nghe cơ thể mình và thăm khám định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín.
Tại ThuVienBenh.com, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn thông tin y học chuẩn xác, dễ hiểu và cập nhật liên tục từ các nguồn đáng tin cậy để bạn có thể chủ động bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé trong suốt hành trình thai kỳ.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.