Đau ngực là một trong những triệu chứng khiến nhiều người lo lắng vì có thể liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim hoặc thuyên tắc phổi. Tuy nhiên, không phải cơn đau ngực nào cũng nguy hiểm. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, biểu hiện và cách nhận biết khi nào cần đến bác sĩ, dựa trên kiến thức y khoa cập nhật và đáng tin cậy.
Đau ngực là gì?
Đau ngực là cảm giác khó chịu, đau nhói hoặc nặng tức xuất hiện ở vùng giữa lồng ngực hoặc lan ra các vùng lân cận như vai, cánh tay, lưng và cổ. Đây không phải là một bệnh mà là triệu chứng của nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau, từ đơn giản như viêm cơ đến nguy hiểm như bệnh tim mạch.
Trong y học, đau ngực thường được chia thành hai nhóm chính:
- Đau ngực do tim (Cardiac chest pain): liên quan đến các vấn đề về tim mạch, điển hình là đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim.
- Đau ngực không do tim (Non-cardiac chest pain): bao gồm các nguyên nhân từ phổi, tiêu hóa, cơ xương hoặc tâm lý.
Mức độ nguy hiểm của cơn đau phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Một số trường hợp cần cấp cứu ngay lập tức để tránh biến chứng nghiêm trọng.
Nguyên nhân gây đau ngực
Đau ngực có nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc xác định chính xác nguyên nhân là yếu tố quyết định trong chẩn đoán và điều trị. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân phổ biến:
Nguyên nhân liên quan đến tim mạch
- Bệnh mạch vành: Xảy ra khi động mạch cung cấp máu cho tim bị hẹp, gây giảm lượng máu đến cơ tim. Biểu hiện thường là đau thắt ngực khi gắng sức.
- Nhồi máu cơ tim: Một trong những nguyên nhân nguy hiểm nhất. Đau ngực thường dữ dội, kéo dài trên 15 phút, lan ra vai trái hoặc cánh tay, kèm khó thở, vã mồ hôi.
- Viêm màng ngoài tim: Gây đau nhói vùng ngực trước, tăng khi hít sâu hoặc nằm ngửa.
Nguyên nhân liên quan đến phổi
- Viêm phổi: Đau ngực kèm sốt, ho, khó thở.
- Thuyên tắc phổi: Hình thành cục máu đông làm tắc mạch phổi, gây đau ngực đột ngột, khó thở dữ dội.
- Tràn khí màng phổi: Xảy ra khi khí thoát ra khỏi phổi vào khoang màng phổi, dẫn đến đau ngực và khó thở cấp tính.
Nguyên nhân tiêu hóa
- Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Đau rát vùng giữa ngực, thường xuất hiện sau khi ăn no hoặc khi nằm.
- Co thắt thực quản: Gây cảm giác bóp nghẹt, đôi khi nhầm lẫn với đau tim.
Nguyên nhân cơ xương khớp
- Viêm sụn sườn: Đau nhói tại một điểm cố định, tăng khi ấn hoặc vận động.
- Chấn thương lồng ngực: Gãy xương sườn hoặc tổn thương cơ ngực gây đau khi thở sâu.
Nguyên nhân tâm lý
- Lo âu, căng thẳng hoặc rối loạn hoảng sợ có thể gây ra cảm giác tức ngực, khó thở.
Triệu chứng đau ngực cần chú ý
Mỗi nguyên nhân gây đau ngực có đặc điểm khác nhau, nhưng một số dấu hiệu sau cần được đặc biệt lưu ý:
- Cảm giác đau: nhói, bóp nghẹt, nóng rát hoặc nặng tức.
- Vị trí: đau ngực bên trái, giữa hoặc lan ra vùng lưng, vai.
- Triệu chứng đi kèm: khó thở, vã mồ hôi, chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn.
Nghiên cứu của American Heart Association cho thấy hơn 50% các trường hợp nhồi máu cơ tim xuất hiện cơn đau ngực dữ dội kèm theo khó thở và mệt mỏi.
Khi nào cần đi khám bác sĩ ngay?
Một số tình huống đau ngực là dấu hiệu cấp cứu y khoa. Bạn cần đến bệnh viện ngay nếu gặp:
- Cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội, kéo dài hơn 5–10 phút.
- Đau lan ra cánh tay, lưng, cổ hoặc hàm.
- Kèm khó thở, chóng mặt, ngất xỉu.
- Đau ngực kèm vã mồ hôi lạnh hoặc buồn nôn dữ dội.
Theo bác sĩ Trần Văn Hùng – chuyên khoa Tim mạch: Bất kỳ cơn đau ngực nào kèm khó thở hoặc lan rộng đều cần được xử trí sớm, vì có thể là dấu hiệu của một cơn nhồi máu cơ tim tiềm ẩn.
Phương pháp chẩn đoán đau ngực
Việc chẩn đoán đau ngực cần được tiến hành một cách hệ thống để xác định chính xác nguyên nhân. Các bước cơ bản gồm:
Khai thác bệnh sử và thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về:
- Thời điểm khởi phát, tính chất và vị trí cơn đau.
- Các yếu tố làm tăng hoặc giảm đau.
- Tiền sử bệnh lý tim mạch, phổi, tiêu hóa hoặc tâm lý.
Xét nghiệm cận lâm sàng
- Điện tâm đồ (ECG): giúp phát hiện dấu hiệu thiếu máu cơ tim hoặc nhồi máu cơ tim.
- X-quang ngực: đánh giá tình trạng phổi, màng phổi và cấu trúc lồng ngực.
- Xét nghiệm máu: đo các chỉ số men tim (Troponin), công thức máu, khí máu động mạch.
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh nâng cao
- Siêu âm tim: kiểm tra chức năng tim, phát hiện viêm màng ngoài tim hoặc tràn dịch.
- CT Scan hoặc MRI ngực: dùng để phát hiện thuyên tắc phổi, bóc tách động mạch chủ hoặc tổn thương phức tạp.
Cách điều trị đau ngực
Điều trị đau ngực phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân cụ thể. Một số phương pháp phổ biến gồm:
- Đối với nguyên nhân tim mạch: sử dụng thuốc giãn mạch, chống đông, can thiệp mạch vành hoặc phẫu thuật khi cần thiết.
- Đối với nguyên nhân phổi: điều trị kháng sinh cho viêm phổi, thuốc chống đông cho thuyên tắc phổi, can thiệp hút khí khi tràn khí màng phổi.
- Đối với nguyên nhân tiêu hóa: dùng thuốc ức chế acid, thay đổi chế độ ăn uống và tư thế sinh hoạt.
- Đối với nguyên nhân cơ xương: nghỉ ngơi, sử dụng thuốc giảm đau hoặc vật lý trị liệu.
- Đối với nguyên nhân tâm lý: điều trị bằng liệu pháp tâm lý, kết hợp thuốc an thần nếu cần.
Một số trường hợp đau ngực nhẹ do cơ xương có thể cải thiện tại nhà bằng cách:
- Nghỉ ngơi và tránh các hoạt động gắng sức.
- Chườm ấm hoặc lạnh để giảm đau.
- Tập các bài giãn cơ nhẹ nhàng.
Phòng ngừa đau ngực
Để giảm nguy cơ xuất hiện các cơn đau ngực, bạn nên xây dựng một lối sống lành mạnh:
- Duy trì chế độ ăn cân bằng, ít muối, hạn chế chất béo bão hòa.
- Tập thể dục đều đặn 30 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần.
- Kiểm soát huyết áp, đường huyết và mỡ máu.
- Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia và caffeine.
- Học cách thư giãn, quản lý căng thẳng bằng thiền hoặc yoga.
Câu chuyện thực tế
“Anh Minh, 42 tuổi ở Hà Nội, từng chủ quan với những cơn đau ngực thoáng qua sau khi làm việc căng thẳng. Một tuần sau, anh bất ngờ phải nhập viện cấp cứu do nhồi máu cơ tim. May mắn được can thiệp kịp thời, anh đã qua cơn nguy kịch. Câu chuyện này là lời nhắc nhở rằng bất kỳ cơn đau ngực nào cũng không nên xem nhẹ.”
FAQ – Câu hỏi thường gặp về đau ngực
1. Đau ngực bên trái có phải lúc nào cũng là bệnh tim?
Không. Đau ngực bên trái có thể do nguyên nhân cơ xương, tiêu hóa hoặc tâm lý. Tuy nhiên, để loại trừ bệnh tim mạch, bạn vẫn cần đi khám khi có cơn đau kéo dài hoặc kèm khó thở.
2. Đau ngực khi thở sâu là bệnh gì?
Triệu chứng này thường liên quan đến bệnh phổi như viêm phổi, tràn khí màng phổi hoặc viêm màng ngoài tim. Cần được bác sĩ kiểm tra để xác định nguyên nhân chính xác.
3. Làm sao phân biệt đau thắt ngực do tim với đau do tiêu hóa?
Đau do tim thường xuất hiện khi gắng sức, cảm giác bóp nghẹt, lan ra tay hoặc hàm, giảm khi nghỉ ngơi. Đau do tiêu hóa thường liên quan đến bữa ăn, kèm ợ nóng hoặc cảm giác chua.
Kết luận
Đau ngực là triệu chứng phổ biến nhưng có thể tiềm ẩn nhiều bệnh lý nguy hiểm. Việc nhận biết sớm và thăm khám kịp thời là yếu tố quan trọng giúp phòng tránh biến chứng nặng. Luôn lắng nghe cơ thể, đặc biệt khi xuất hiện những cơn đau bất thường, để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.