Khi cúi đầu xuống, bạn đột nhiên cảm thấy một luồng điện như chạy dọc từ cổ xuống sống lưng, thậm chí lan ra tay chân. Cảm giác ấy khiến bạn giật mình, lo lắng không biết liệu có phải mình đang mắc một bệnh lý thần kinh nghiêm trọng? Đây có thể là dấu hiệu Lhermitte – một triệu chứng thần kinh cảnh báo tổn thương tủy sống cổ mà không phải ai cũng biết rõ. Trong bài viết này, ThuVienBenh.com sẽ giúp bạn tìm hiểu kỹ về dấu hiệu Lhermitte, nguyên nhân, cơ chế, đối tượng nguy cơ và cách nhận diện chính xác.
“Lần đầu tiên tôi cúi đầu xuống để nhặt quyển sách rơi dưới chân, một luồng điện chạy dọc sống lưng khiến tôi đứng sững lại vì sợ. Tôi không biết đó là gì, cho đến khi bác sĩ gọi đó là ‘Dấu hiệu Lhermitte’…” – Chia sẻ của một bệnh nhân đa xơ cứng.
1. Dấu hiệu Lhermitte là gì?
1.1. Định nghĩa lâm sàng
Dấu hiệu Lhermitte là một hiện tượng thần kinh, biểu hiện bởi cảm giác như bị điện giật đột ngột dọc theo cột sống khi cúi cổ về phía trước. Đây là dấu hiệu gợi ý tổn thương tủy sống cổ, thường gặp trong các bệnh lý thần kinh trung ương như đa xơ cứng hoặc tổn thương thoái hóa tủy sống.
1.2. Cảm giác điện giật khi cúi cổ – biểu hiện như thế nào?
- Xuất hiện khi cúi đầu về phía trước.
- Cảm giác như luồng điện chạy từ cổ xuống lưng, đôi khi lan ra chi dưới hoặc chi trên.
- Thường kéo dài vài giây rồi tự hết, không liên tục.
- Không liên quan đến vận động khác, chỉ xuất hiện khi thay đổi tư thế cổ.
Người bệnh có thể cảm nhận rõ rệt triệu chứng này khi đánh răng, gội đầu hoặc cúi xuống nhặt đồ vật.
1.3. Cơ chế sinh lý bệnh học
Dấu hiệu Lhermitte xuất hiện khi có tổn thương bao myelin (lớp vỏ cách điện bao quanh sợi trục thần kinh) ở tủy sống cổ. Khi cúi cổ, sợi trục bị kéo căng, kích thích bất thường dẫn truyền điện thế dọc theo trục sống, tạo ra cảm giác điện giật.
Theo các nghiên cứu, khoảng 40% bệnh nhân đa xơ cứng có dấu hiệu Lhermitte trong quá trình bệnh.
2. Nguyên nhân và cơ chế gây ra dấu hiệu Lhermitte
2.1. Tổn thương tủy sống cổ
Nguyên nhân phổ biến nhất của dấu hiệu Lhermitte là tổn thương khu vực tủy sống cổ. Những tổn thương này khiến bao myelin bị hư hại, làm tăng tính nhạy cảm của sợi thần kinh với thay đổi tư thế.
2.2. Các bệnh lý liên quan thường gặp
2.2.1. Đa xơ cứng (Multiple Sclerosis)
Đây là bệnh tự miễn phổ biến gây phá hủy bao myelin ở hệ thần kinh trung ương. Dấu hiệu Lhermitte là biểu hiện sớm của bệnh và có giá trị gợi ý tổn thương tủy cổ.
2.2.2. Thiếu vitamin B12 và thoái hóa tủy sống bán cấp
Thiếu vitamin B12 gây tổn thương sợi thần kinh ở tủy sống, đặc biệt là vùng tủy sau – nơi đảm nhận cảm giác sâu và cảm giác rung. Biểu hiện điện giật khi cúi cổ là một triệu chứng điển hình.
2.2.3. Thoát vị đĩa đệm vùng cổ
Thoát vị đĩa đệm chèn ép tủy cổ cũng có thể gây ra hiện tượng tương tự dấu hiệu Lhermitte.
2.2.4. Chèn ép tủy sống do khối u, viêm hoặc thoái hóa
Một số khối u cột sống cổ, viêm tủy cổ hoặc thoái hóa cột sống cổ nặng gây hẹp ống sống có thể tạo ra dấu hiệu Lhermitte khi cúi cổ.
3. Những ai dễ gặp phải dấu hiệu Lhermitte?
3.1. Người mắc bệnh lý thần kinh trung ương
Những người đã được chẩn đoán các bệnh như đa xơ cứng, thoái hóa tủy sống, viêm tủy… có nguy cơ cao gặp phải dấu hiệu Lhermitte, đặc biệt trong các đợt tái phát bệnh.
3.2. Đối tượng nguy cơ cao: người lớn tuổi, thiếu chất, làm việc sai tư thế
- Người cao tuổi có thoái hóa cột sống cổ mạn tính.
- Người làm việc văn phòng, ngồi sai tư thế kéo dài.
- Người có chế độ ăn thiếu vitamin nhóm B.
- Vận động viên thể thao bị chấn thương cổ trước đó.
4. Chẩn đoán dấu hiệu Lhermitte như thế nào?
4.1. Khai thác triệu chứng và khám thần kinh
Bác sĩ sẽ khai thác kỹ các tình huống khiến triệu chứng xuất hiện, mức độ lan truyền của cảm giác điện giật, tần suất xảy ra. Khám thần kinh tập trung vào kiểm tra phản xạ gân xương, cảm giác rung, cảm giác sâu và dấu hiệu Babinski.
4.2. Các cận lâm sàng cần thiết
4.2.1. MRI tủy cổ
Là phương tiện chẩn đoán hình ảnh chính xác nhất để đánh giá tổn thương bao myelin, chèn ép tủy hoặc thoát vị đĩa đệm.
4.2.2. Điện cơ và đo tốc độ dẫn truyền thần kinh
Được dùng để đánh giá mức độ dẫn truyền thần kinh ngoại biên và phân biệt với các bệnh lý dây thần kinh ngoại biên hoặc cơ.
4.2.3. Xét nghiệm máu tìm nguyên nhân chuyển hóa, miễn dịch
Các xét nghiệm thường bao gồm:
- Vitamin B12 và axit folic
- Kháng thể kháng nhân (ANA), kháng thể kháng phospholipid
- Chỉ số viêm CRP, tốc độ lắng máu
5. Điều trị và theo dõi dấu hiệu Lhermitte
5.1. Điều trị nguyên nhân nền
Việc điều trị dấu hiệu Lhermitte không chỉ nhằm mục tiêu kiểm soát triệu chứng, mà quan trọng hơn là xử lý nguyên nhân gây tổn thương thần kinh. Cụ thể:
- Với bệnh đa xơ cứng: sử dụng thuốc ức chế miễn dịch như interferon beta hoặc natalizumab.
- Thiếu vitamin B12: bổ sung B12 qua đường tiêm hoặc uống kéo dài.
- Thoái hóa hoặc thoát vị đĩa đệm cổ: kết hợp giữa điều chỉnh tư thế, vật lý trị liệu và can thiệp phẫu thuật nếu cần.
5.2. Các phương pháp hỗ trợ giảm triệu chứng
5.2.1. Vật lý trị liệu cổ
Liệu pháp này giúp giảm chèn ép lên tủy cổ, cải thiện tuần hoàn và tăng cường sức mạnh cơ vùng cổ. Người bệnh nên thực hiện dưới sự hướng dẫn của kỹ thuật viên chuyên nghiệp.
5.2.2. Thuốc điều chỉnh dẫn truyền thần kinh
Một số thuốc như gabapentin, pregabalin hoặc carbamazepine có thể được dùng để giảm cảm giác dị cảm hoặc điện giật khó chịu.
5.2.3. Chỉnh lại tư thế sinh hoạt
Ngồi đúng tư thế, không cúi cổ lâu, tránh nằm gối cao là những thay đổi nhỏ nhưng có tác dụng lớn trong giảm kích hoạt dấu hiệu Lhermitte.
6. Khi nào cần đến bác sĩ?
6.1. Dấu hiệu nguy hiểm kèm theo
Không nên chủ quan nếu xuất hiện các dấu hiệu sau cùng với cảm giác điện giật:
- Mất cảm giác hoặc liệt ở chi
- Tiểu tiện không kiểm soát
- Giảm khả năng vận động hoặc thăng bằng
- Đau cổ lan xuống vai, tay kéo dài
6.2. Tiêu chí cần can thiệp sớm
Người bệnh nên đi khám chuyên khoa thần kinh khi dấu hiệu Lhermitte xuất hiện lặp đi lặp lại nhiều lần, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày hoặc đi kèm với các dấu hiệu thần kinh khác.
7. Phân biệt dấu hiệu Lhermitte với các tình trạng khác
7.1. Đau lan do thoái hóa cột sống cổ
Khác với Lhermitte, đau do thoái hóa thường âm ỉ, đau tăng khi làm việc nặng và không đi kèm cảm giác điện giật.
7.2. Tê bì thông thường do ngồi sai tư thế
Tê bì thường mất đi khi thay đổi tư thế, không liên quan đến chuyển động cúi cổ và không có cảm giác “luồng điện”.
7.3. Viêm tủy và hội chứng tủy cổ cấp
Đây là những tình trạng cấp tính, thường kèm sốt, yếu chi rõ rệt và cần can thiệp y tế khẩn cấp.
8. Phòng ngừa dấu hiệu Lhermitte
8.1. Bổ sung dưỡng chất – đặc biệt là vitamin nhóm B
Bổ sung vitamin B12, B1, B6 qua chế độ ăn giàu đạm động vật hoặc thực phẩm chức năng nếu cần giúp bảo vệ hệ thần kinh.
8.2. Thực hành tư thế đúng khi ngồi – làm việc
- Tránh cúi gập cổ quá lâu
- Thường xuyên vận động nhẹ nhàng sau 30 phút làm việc
- Sử dụng ghế và bàn làm việc đúng chuẩn chiều cao
8.3. Tầm soát các bệnh lý thần kinh sớm
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người có tiền sử gia đình mắc bệnh thần kinh tự miễn hoặc người từng có chấn thương cột sống cổ.
9. Kết luận
9.1. Dấu hiệu cảnh báo tổn thương hệ thần kinh
Dấu hiệu Lhermitte không đơn thuần là một cảm giác khó chịu khi cúi cổ, mà có thể là hồi chuông báo động cho những tổn thương nguy hiểm trong tủy sống hoặc hệ thần kinh trung ương. Việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời là yếu tố then chốt giúp người bệnh tránh khỏi các biến chứng nặng nề.
9.2. Chủ động kiểm tra sức khỏe để can thiệp sớm
Bất cứ ai cảm thấy luồng điện chạy dọc lưng khi cúi đầu nên đến gặp bác sĩ thần kinh để được thăm khám và chẩn đoán nguyên nhân cụ thể. Hãy nhớ rằng, sức khỏe thần kinh là nền tảng của mọi hoạt động sống!
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Dấu hiệu Lhermitte có nguy hiểm không?
Có thể nguy hiểm nếu nó là biểu hiện của các bệnh lý như đa xơ cứng hoặc thoái hóa tủy sống. Cần khám và làm xét nghiệm để xác định chính xác nguyên nhân.
2. Dấu hiệu này có thể tự hết không?
Một số trường hợp nhẹ có thể tự giảm nếu tránh cúi cổ thường xuyên, nhưng đa số cần điều trị nguyên nhân để dứt điểm.
3. Có thuốc đặc trị dấu hiệu Lhermitte không?
Không có thuốc đặc trị triệu chứng này. Việc điều trị tập trung vào nguyên nhân nền và giảm các kích thích dẫn truyền thần kinh.
4. Cần khám ở đâu khi có dấu hiệu này?
Bệnh nhân nên khám tại các cơ sở chuyên khoa thần kinh hoặc cơ xương khớp uy tín để được chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp.
5. Làm thế nào để tránh bị điện giật khi cúi cổ?
Duy trì tư thế làm việc đúng, luyện tập cổ nhẹ nhàng, bổ sung vitamin B12 đầy đủ và đi khám ngay nếu có triệu chứng bất thường.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.