Kinh nguyệt là một phần bình thường trong cuộc sống của phụ nữ, nhưng khi kỳ kinh trở nên quá dài hoặc lượng máu ra quá nhiều, nó có thể trở thành dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng được gọi là cường kinh. Tình trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày mà còn có thể dẫn đến thiếu máu, mệt mỏi và giảm hiệu suất học tập hoặc lao động. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu về cường kinh: nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, yếu tố nguy cơ và cách xử trí hiệu quả.
Cường kinh là gì?
Cường kinh (menorrhagia) là hiện tượng kinh nguyệt ra nhiều bất thường về lượng và/hoặc thời gian hành kinh. Một kỳ kinh được xem là cường kinh khi:
- Thời gian hành kinh kéo dài trên 7 ngày
- Lượng máu mất vượt quá 80ml mỗi chu kỳ
- Cần thay băng vệ sinh mỗi giờ hoặc thấm tràn băng liên tục
- Gây mệt mỏi, chóng mặt do mất máu
Phụ nữ ở bất kỳ độ tuổi nào cũng có thể bị cường kinh, nhưng phổ biến hơn ở hai giai đoạn: mới bắt đầu dậy thì và giai đoạn tiền mãn kinh.
Tác động của cường kinh đến cuộc sống
Ngoài những bất tiện sinh hoạt như phải thay băng thường xuyên, mất ngủ vì chảy máu ban đêm, cường kinh còn khiến nhiều phụ nữ bị:
- Thiếu máu thiếu sắt: gây mệt mỏi, giảm trí nhớ, hoa mắt, chóng mặt
- Giảm chất lượng cuộc sống: tránh tham gia các hoạt động xã hội, thể thao hoặc công việc do sợ rò rỉ
- Ảnh hưởng tâm lý: lo âu, căng thẳng, tự ti
Dấu hiệu nhận biết cường kinh
Nhiều phụ nữ nhầm tưởng cường kinh là bình thường, đặc biệt nếu họ đã quen với lượng máu kinh lớn từ sớm. Tuy nhiên, hãy chú ý các dấu hiệu sau:
1. Dấu hiệu về lượng máu và thời gian hành kinh
- Kỳ kinh kéo dài trên 7 ngày liên tiếp
- Thay băng mỗi 1–2 giờ, hoặc thức dậy giữa đêm để thay băng
- Xuất hiện cục máu đông lớn (>2,5cm)
2. Dấu hiệu cơ thể
- Chóng mặt, mệt mỏi kéo dài
- Da xanh xao, tim đập nhanh
- Khó thở nhẹ khi hoạt động
3. Các triệu chứng đi kèm khác
- Đau bụng dữ dội khi hành kinh
- Chảy máu bất thường giữa kỳ kinh
Nguyên nhân gây cường kinh
Cường kinh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả yếu tố nội tiết, bệnh lý tử cung, hoặc rối loạn máu. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến:
1. Rối loạn nội tiết tố
Sự mất cân bằng giữa estrogen và progesterone – hai hormone kiểm soát chu kỳ kinh – có thể khiến nội mạc tử cung phát triển dày bất thường và bong ra nhiều.
2. U xơ tử cung và polyp nội mạc
- U xơ tử cung: khối u lành tính thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản
- Polyp nội mạc tử cung: là các khối nhỏ hình thành từ lớp niêm mạc tử cung
3. Rối loạn đông máu
Phụ nữ mắc bệnh Von Willebrand hoặc giảm tiểu cầu có thể bị chảy máu kinh nghiêm trọng.
4. Tác dụng phụ của thuốc
- Thuốc chống đông máu
- Thuốc tránh thai nội tiết không phù hợp
5. Các nguyên nhân khác
- Viêm nội mạc tử cung mạn tính
- Dụng cụ tử cung không chứa hormone (IUD đồng)
- Ung thư nội mạc tử cung (hiếm gặp, thường gặp ở phụ nữ sau mãn kinh)
Đối tượng có nguy cơ cao bị cường kinh
Một số nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc cường kinh bao gồm:
- Phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh (40–50 tuổi)
- Người mới bắt đầu có kinh (trong 2–3 năm đầu dậy thì)
- Người có tiền sử gia đình mắc rối loạn đông máu
- Phụ nữ có bệnh lý tử cung như u xơ, polyp
- Người thừa cân hoặc béo phì (làm tăng estrogen ngoại sinh)
Chẩn đoán cường kinh như thế nào?
Để xác định chính xác nguyên nhân gây cường kinh, bác sĩ sẽ tiến hành các bước đánh giá lâm sàng và cận lâm sàng phù hợp. Quá trình này giúp loại trừ các bệnh lý nguy hiểm như ung thư nội mạc tử cung hoặc rối loạn đông máu.
1. Khai thác bệnh sử và thăm khám lâm sàng
- Hỏi về thời gian hành kinh, số lượng máu mất, số lần thay băng vệ sinh/ngày
- Đánh giá các dấu hiệu thiếu máu, đau bụng hoặc chảy máu bất thường khác
2. Cận lâm sàng
- Siêu âm bụng dưới hoặc đầu dò âm đạo: kiểm tra u xơ, polyp, dày nội mạc tử cung
- Xét nghiệm máu: công thức máu toàn bộ, định lượng ferritin, đánh giá chức năng đông máu
- Sinh thiết nội mạc tử cung: nếu nghi ngờ tăng sản hoặc ung thư (đặc biệt ở phụ nữ >35 tuổi)
- Hysteroscopy (nội soi buồng tử cung): để đánh giá chính xác các tổn thương trong buồng tử cung
Phương pháp điều trị cường kinh
Điều trị cường kinh tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể, độ tuổi, mong muốn sinh sản và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Dưới đây là các hướng tiếp cận điều trị phổ biến:
1. Điều trị nội khoa
- Thuốc tránh thai phối hợp: điều hòa chu kỳ kinh và giảm lượng máu mất
- Thuốc progestin đơn thuần: dạng uống hoặc tiêm, thường dùng cho phụ nữ không dùng estrogen
- Dụng cụ tử cung chứa levonorgestrel (LNG-IUS): hiệu quả cao trong kiểm soát cường kinh, thích hợp cho phụ nữ chưa mãn kinh
- Thuốc cầm máu (acid tranexamic): dùng trong giai đoạn hành kinh để giảm lượng máu
- NSAIDs (ibuprofen, mefenamic acid): giúp giảm đau và giảm chảy máu kinh
2. Điều trị can thiệp
- Nạo buồng tử cung: vừa giúp chẩn đoán vừa điều trị trong trường hợp cấp tính
- Nội soi buồng tử cung cắt polyp/u xơ dưới niêm mạc: áp dụng cho tổn thương khu trú
- Đốt nội mạc tử cung (endometrial ablation): lựa chọn cho phụ nữ không muốn sinh con nữa
- Cắt tử cung: chỉ định cuối cùng khi các phương pháp khác không hiệu quả và người bệnh không còn nhu cầu sinh sản
Phòng ngừa và kiểm soát cường kinh
Mặc dù không thể ngăn ngừa tất cả các nguyên nhân gây cường kinh, bạn vẫn có thể thực hiện một số biện pháp giúp kiểm soát và giảm nguy cơ mắc bệnh:
- Khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm bất thường tại tử cung, buồng trứng
- Giữ cân nặng hợp lý, ăn uống lành mạnh và tăng cường vận động
- Bổ sung sắt và các vi chất nếu có dấu hiệu thiếu máu
- Tránh tự ý dùng thuốc nội tiết hoặc thuốc tránh thai không có chỉ định y khoa
- Giữ tinh thần thoải mái, giảm stress – yếu tố ảnh hưởng đến nội tiết tố nữ
Các câu hỏi thường gặp về cường kinh (FAQ)
1. Cường kinh có ảnh hưởng đến khả năng mang thai không?
Có. Nếu cường kinh do u xơ tử cung, polyp hoặc rối loạn nội tiết thì có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. Điều trị sớm giúp cải thiện khả năng sinh sản.
2. Làm sao phân biệt cường kinh với rong kinh?
Cường kinh là chảy máu nhiều trong thời gian hành kinh, còn rong kinh là chảy máu kéo dài (>7 ngày) dù lượng máu có thể không nhiều. Tuy nhiên, cả hai có thể cùng xuất hiện.
3. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu bạn có kinh nguyệt kéo dài trên 7 ngày, lượng máu mất quá nhiều, xuất hiện cục máu lớn hoặc cảm thấy mệt mỏi bất thường – nên đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị.
Kết luận và lời khuyên
Cường kinh là vấn đề phụ khoa phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ. Nếu không điều trị, nó có thể gây thiếu máu, ảnh hưởng sinh hoạt, giảm chất lượng sống và sức khỏe sinh sản. Việc chẩn đoán sớm, điều trị đúng cách và theo dõi thường xuyên sẽ giúp phụ nữ kiểm soát tốt tình trạng này và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Hãy luôn theo dõi sức khỏe kinh nguyệt của bạn và đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ sản phụ khoa khi có dấu hiệu bất thường.
Đặt lịch khám phụ khoa ngay hôm nay để được tư vấn chuyên sâu và chăm sóc sức khỏe chu đáo!
“Kinh nguyệt là tấm gương phản chiếu sức khỏe nội tiết và sinh sản của người phụ nữ – đừng bỏ qua bất kỳ thay đổi nào!”
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.