Co rút Dupuytren là một bệnh lý khá phổ biến nhưng lại thường bị bỏ qua do tiến triển âm thầm. Ban đầu chỉ là cảm giác hơi cứng ở gan tay, đến khi các ngón tay không thể duỗi ra được thì người bệnh mới hốt hoảng đi khám. Đây không đơn thuần là vấn đề thẩm mỹ, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.
Tại ThuVienBenh.com, chúng tôi mong muốn mang đến cho bạn cái nhìn đầy đủ, dễ hiểu và chính xác nhất về căn bệnh này: từ nguyên nhân, triệu chứng đến các lựa chọn điều trị. Cùng tìm hiểu ngay sau đây!
1. Bệnh Co Rút Dupuytren Là Gì?
Bệnh co rút Dupuytren (hay còn gọi là Dupuytren’s contracture) là tình trạng gân ở gan tay dày lên, hình thành các dải xơ khiến các ngón tay co lại và không thể duỗi thẳng. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến ngón đeo nhẫn và ngón út, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bàn tay.
Theo thống kê từ Hiệp hội Phẫu thuật Bàn tay Hoa Kỳ, khoảng 3% dân số thế giới mắc Dupuytren, trong đó nam giới trên 50 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất.
Điểm đặc biệt: Bệnh diễn tiến chậm và gần như không gây đau, khiến người bệnh thường chủ quan cho đến khi các ngón tay cong vĩnh viễn.
2. Nguyên Nhân Gây Co Rút Dupuytren
Nguyên nhân chính xác của Dupuytren hiện chưa được xác định rõ ràng, nhưng các chuyên gia y học đã xác định được nhiều yếu tố nguy cơ liên quan như:
- Di truyền: Có đến 60-70% người mắc bệnh có tiền sử gia đình.
- Tuổi tác: Bệnh thường khởi phát sau 40 tuổi, phổ biến nhất ở nhóm 50-70 tuổi.
- Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 3-5 lần so với nữ giới.
- Thói quen sinh hoạt: Hút thuốc lá, sử dụng rượu bia lâu dài làm tăng nguy cơ hình thành dải xơ.
- Bệnh nền: Những người mắc đái tháo đường, động kinh, rối loạn tuyến giáp… có tỷ lệ mắc cao hơn bình thường.
Một nghiên cứu được công bố trên British Journal of Surgery cho thấy: 42% bệnh nhân bị Dupuytren có kèm theo đái tháo đường type 2.
3. Triệu Chứng Nhận Biết Bệnh Dupuytren
Triệu chứng của Dupuytren thường tiến triển theo từng giai đoạn, kéo dài trong nhiều tháng hoặc nhiều năm:
Giai đoạn 1: Xuất hiện nốt cứng dưới da
- Người bệnh cảm nhận một hoặc vài nốt cứng nhỏ ở gan tay, gần gốc các ngón tay.
- Không gây đau, chỉ cảm thấy “lạ” khi sờ tay vào.
Giai đoạn 2: Hình thành dải xơ và bắt đầu co rút
- Các nốt xơ lan rộng thành dây chằng dày, nổi rõ dưới da.
- Ngón tay dần dần co vào lòng bàn tay.
- Không thể duỗi thẳng các ngón tay khi mở bàn tay.
Giai đoạn 3: Mất chức năng bàn tay
- Ngón tay cong cố định, không thể duỗi thẳng kể cả khi có lực tác động.
- Khó khăn trong các thao tác đơn giản như cầm nắm, viết, mặc áo…
“Ban đầu tôi cứ nghĩ mình cầm cây cuốc nhiều nên bị chai tay. Đến khi ngón tay co quắp lại không duỗi ra được, tôi mới biết đó là bệnh Dupuytren. Mổ xong, bác sĩ bảo tôi tập luyện thường xuyên mới mong phục hồi.”
— Anh Trần Văn K., 57 tuổi, nông dân tại Đồng Nai
4. Bệnh Dupuytren Có Nguy Hiểm Không?
Dù không đe dọa đến tính mạng, bệnh Dupuytren ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống:
| Tiêu chí | Bệnh Dupuytren | Gân tay bình thường |
|---|---|---|
| Khả năng duỗi tay | Giới hạn, co rút | Bình thường |
| Đau | Ít hoặc không đau | Không đau |
| Khả năng phục hồi | Cần can thiệp | Không cần |
| Tái phát | Cao nếu không điều trị triệt để | Không có |
Kết luận: Dù không gây đau nhức cấp tính, nhưng nếu không phát hiện và can thiệp sớm, bệnh có thể làm mất vĩnh viễn chức năng bàn tay.
5. Phân Biệt Với Các Bệnh Co Rút Khác
Nhiều người dễ nhầm Dupuytren với các tình trạng như hội chứng ống cổ tay hay viêm gân gập tay. Dưới đây là bảng so sánh để phân biệt:
| Tiêu chí | Co rút Dupuytren | Hội chứng ống cổ tay | Viêm gân gập |
|---|---|---|---|
| Nguyên nhân | Xơ hóa dải gân gan tay | Chèn ép thần kinh giữa | Viêm bao gân |
| Vị trí | Gan tay, ngón đeo nhẫn/út | Lòng bàn tay, ngón cái/trỏ | Ngón tay bất kỳ |
| Triệu chứng chính | Cong ngón, mất khả năng duỗi | Tê, ngứa ran | Đau khi cử động |
Việc phân biệt đúng bệnh lý là điều cực kỳ quan trọng để có phương pháp điều trị hiệu quả.
6. Phương Pháp Chẩn Đoán
Việc chẩn đoán bệnh Dupuytren chủ yếu dựa trên khám lâm sàng. Bác sĩ có thể dễ dàng phát hiện các dải xơ, nốt cứng hoặc mức độ co rút của ngón tay thông qua các động tác đơn giản.
6.1 Các bước chẩn đoán cơ bản
- Kiểm tra dải xơ: Bác sĩ sờ vào gan tay để xác định sự tồn tại của dải gân dày.
- Test Hueston: Yêu cầu người bệnh đặt lòng bàn tay úp xuống mặt phẳng. Nếu không thể áp sát hoàn toàn, có thể đã xuất hiện co rút.
- Đánh giá độ co rút: Xác định góc co ngón tay, từ đó phân loại mức độ nghiêm trọng.
6.2 Xét nghiệm hình ảnh (trong một số trường hợp)
- Siêu âm: Giúp xác định cấu trúc mô mềm và mức độ xơ hóa.
- MRI: Áp dụng khi cần phân biệt với khối u hoặc tổn thương sâu khác.
Lưu ý: Các xét nghiệm hình ảnh không bắt buộc mà chỉ dùng trong trường hợp chẩn đoán lâm sàng không rõ ràng.
7. Các Phương Pháp Điều Trị Bệnh Co Rút Dupuytren
7.1 Điều trị không phẫu thuật
- Vật lý trị liệu: Áp dụng ở giai đoạn đầu để giữ độ linh hoạt của tay, ngăn co rút tiến triển.
- Tiêm corticoid: Giúp làm mềm mô xơ và giảm viêm tại chỗ.
- Tiêm collagenase (Xiaflex): Một loại enzyme giúp phá vỡ dải xơ, thường dùng tại Mỹ và châu Âu.
Tuy nhiên, các phương pháp này chỉ có hiệu quả trong giai đoạn sớm. Khi đã có co rút rõ, bác sĩ thường chỉ định phẫu thuật.
7.2 Phẫu thuật
- Phẫu thuật mở (fasciectomy): Loại bỏ toàn bộ dải xơ bị co rút.
- Phẫu thuật nội soi: Ít xâm lấn, phục hồi nhanh nhưng không phù hợp với tất cả trường hợp.
- Chăm sóc sau phẫu thuật: Bệnh nhân cần tập vật lý trị liệu đều đặn để phục hồi chức năng tay.
8. Chế Độ Sinh Hoạt Và Phòng Ngừa
Sau điều trị, đặc biệt là phẫu thuật, chế độ sinh hoạt và phục hồi đóng vai trò quan trọng để ngăn tái phát:
8.1 Những việc nên làm
- Đeo nẹp tay theo chỉ dẫn bác sĩ (nếu có).
- Luyện tập nhẹ nhàng ngón tay theo chương trình vật lý trị liệu.
- Ăn uống đầy đủ chất, tăng cường collagen tự nhiên từ thực phẩm.
8.2 Những việc cần tránh
- Không hút thuốc lá, hạn chế bia rượu.
- Tránh cầm nắm vật nặng hoặc siết tay quá mức trong giai đoạn phục hồi.
- Không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định.
9. Câu Chuyện Thực Tế: Hành Trình Của Một Người Bệnh Nhân
“Tôi phát hiện các nốt cứng ở gan tay cách đây hơn 1 năm, tưởng chỉ là chai da do làm vườn. Đến khi ngón tay cong lại không duỗi ra được, tôi mới đi khám và được chẩn đoán mắc bệnh Dupuytren. Sau phẫu thuật và tập vật lý trị liệu, tôi đã cầm nắm bình thường. Bác sĩ nói tôi phát hiện kịp thời nên tỷ lệ phục hồi tốt.”
— Ông Nguyễn Văn P., 63 tuổi, Tiền Giang
10. Tổng Kết: Cần Làm Gì Khi Có Dấu Hiệu Co Rút Dupuytren?
Bệnh co rút Dupuytren không hiếm gặp, nhưng nếu được phát hiện sớm, tiên lượng điều trị thường rất khả quan. Nếu bạn hoặc người thân thấy tay có dấu hiệu:
- Xuất hiện nốt cứng ở gan tay
- Ngón tay bắt đầu khó duỗi
- Gặp khó khăn khi nắm hoặc mở bàn tay
Hãy chủ động đến khám chuyên khoa cơ xương khớp. Việc chẩn đoán và can thiệp đúng lúc có thể giúp bạn giữ lại khả năng hoạt động bình thường của đôi tay.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Co rút Dupuytren có chữa khỏi hoàn toàn không?
Phẫu thuật có thể giúp phục hồi chức năng tay nhưng bệnh có nguy cơ tái phát, nhất là ở người có yếu tố di truyền hoặc không thay đổi lối sống sau điều trị.
2. Bệnh có lây không?
Không. Dupuytren là bệnh lý mô liên kết, không phải do vi khuẩn hay virus nên không có tính lây lan.
3. Có nên xoa bóp hay dùng thuốc nam điều trị bệnh này không?
Không nên tự ý điều trị bằng thuốc nam hoặc xoa bóp mạnh. Điều này có thể làm tình trạng xơ cứng nặng hơn. Nên khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
4. Sau khi phẫu thuật có cần tập phục hồi chức năng không?
Có. Đây là phần không thể thiếu để giúp ngón tay lấy lại phạm vi vận động và ngăn ngừa dính gân sau mổ.
Thông tin bài viết được biên soạn bởi nhóm chuyên gia y khoa tại ThuVienBenh.com – Nơi bạn có thể tìm thấy mọi kiến thức cần thiết về bệnh lý một cách dễ hiểu, chính xác và đáng tin cậy.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.