Cảm giác có vật lạ trong họng là một triệu chứng khá phổ biến mà nhiều người đã từng trải qua ít nhất một lần trong đời. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ nguyên nhân gây ra hiện tượng này, cách xử trí đúng đắn và khi nào cần phải đi khám để tránh những hậu quả nghiêm trọng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan, chi tiết và chính xác dựa trên kinh nghiệm thực tiễn cùng kiến thức chuyên môn của các chuyên gia y tế, nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng khó chịu này và cách xử lý hiệu quả.
Cảm Giác Có Vật Lạ Trong Họng Là Gì?
Biểu hiện thường gặp
Cảm giác có vật lạ trong họng là hiện tượng người bệnh cảm nhận được một sự vướng víu, nghẹn, hoặc như có dị vật mắc kẹt bên trong vùng cổ họng, khiến việc nuốt nước bọt, thức ăn hoặc thậm chí là thở cũng khó chịu. Người bệnh thường mô tả cảm giác này như có “mảnh xương nhỏ”, “cục thịt”, hoặc “một vật thể cứng” không thể trôi xuống dạ dày. Triệu chứng này có thể xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài âm ỉ, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và tâm lý.
Phân biệt dị vật thật và cảm giác chủ quan
Không phải lúc nào cảm giác có vật lạ trong họng cũng do dị vật thực thể gây ra. Có những trường hợp chỉ là cảm giác giả tạo do các rối loạn chức năng hoặc bệnh lý khác như:
- Cảm giác vướng do viêm họng, viêm amidan: Viêm nhiễm khiến niêm mạc họng sưng tấy, làm người bệnh cảm giác vướng bận nhưng không có vật thể lạ thật sự.
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản gây kích thích niêm mạc họng, tạo cảm giác nghẹn, vướng.
- Rối loạn tâm lý, stress hoặc lo âu: Những trạng thái này có thể gây co thắt cơ vùng cổ họng, dẫn đến cảm giác “cục nghẹn” mà không có dị vật.
Việc phân biệt dị vật thật và cảm giác chủ quan rất quan trọng vì cách xử lý sẽ khác nhau. Dị vật thực thể cần được lấy ra hoặc can thiệp y tế, trong khi cảm giác chủ quan thường được điều trị nội khoa hoặc hỗ trợ tâm lý.
Những Nguyên Nhân Gây Cảm Giác Có Vật Lạ Trong Họng
Hóc xương hoặc thức ăn
Hóc xương là nguyên nhân phổ biến nhất gây cảm giác có vật lạ trong họng. Khi ăn các loại cá, gà, hoặc thịt có xương nhỏ, vụn xương dễ bị mắc kẹt ở vùng hầu họng, nhất là vùng amidan hoặc thành họng. Tình trạng này thường đi kèm với đau rát, khó nuốt và có thể gây viêm nhiễm nếu không được xử lý kịp thời.
Dị vật nhỏ (xương cá, vụn bánh mì, lông động vật)
Bên cạnh xương cá, các dị vật nhỏ khác như vụn bánh mì, hạt nhỏ, hoặc lông động vật cũng có thể mắc kẹt trong họng, gây khó chịu kéo dài. Người nuốt phải dị vật này thường không để ý ngay lập tức nên triệu chứng có thể kéo dài âm ỉ, thậm chí dẫn đến viêm họng hoặc áp-xe quanh họng nếu dị vật không được lấy ra.
Viêm họng, viêm amidan
Viêm họng hoặc viêm amidan là nguyên nhân gián tiếp gây cảm giác có vật lạ trong họng do niêm mạc bị phù nề, sưng tấy. Người bệnh có thể cảm thấy nghẹn, vướng khi nuốt mặc dù không có dị vật thực sự.
U vòm họng hoặc khối u lành tính
Một số khối u nhỏ ở vùng vòm họng hoặc dây thanh quản cũng có thể gây cảm giác vướng hoặc nghẹn, đặc biệt khi khối u lớn dần hoặc chèn ép các cấu trúc xung quanh.
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
GERD không chỉ gây đau thượng vị mà còn kích thích niêm mạc thực quản và họng, khiến bệnh nhân có cảm giác vướng, đắng miệng và ho khan kéo dài.
Rối loạn lo âu, cảm giác giả
Trong một số trường hợp, người bệnh có cảm giác nghẹn, vướng ở cổ họng nhưng khi khám không phát hiện dị vật hay bệnh lý thực thể. Tình trạng này thường liên quan đến căng thẳng thần kinh hoặc rối loạn tâm lý.
Dị Vật Trong Họng Có Nguy Hiểm Không?
Dị vật nhỏ và tự thoát ra
Không phải tất cả dị vật mắc trong họng đều gây nguy hiểm. Một số dị vật nhỏ có thể được đẩy ra ngoài nhờ ho hoặc nuốt nước bọt nhiều lần. Tuy nhiên, người bệnh cần theo dõi kỹ để tránh các biến chứng.
Dị vật gây tổn thương, nhiễm trùng
Nếu dị vật sắc nhọn hoặc cứng đâm vào niêm mạc họng có thể gây trầy xước, chảy máu, viêm nhiễm và áp-xe. Đây là tình trạng nguy hiểm cần được can thiệp y tế sớm để tránh nhiễm trùng lan rộng.
Dị vật gây nghẹt thở, cần cấp cứu
Trong trường hợp dị vật lớn hoặc nằm đúng vị trí gây tắc nghẽn đường thở, người bệnh có thể bị khó thở nghiêm trọng hoặc ngừng thở, đe dọa tính mạng. Đây là trường hợp cấp cứu y tế cần xử trí ngay lập tức bằng các kỹ thuật hồi sức và lấy dị vật.
Khi Nào Cần Đi Khám?
Cảm giác không mất đi sau 24 giờ
Nếu cảm giác có vật lạ trong họng kéo dài hơn 24 giờ mà không giảm, không thể tự loại bỏ, bạn nên đi khám chuyên khoa tai mũi họng để được nội soi và chẩn đoán chính xác.
Khó nuốt, khó thở, chảy máu
Bất kỳ triệu chứng nào như khó nuốt tăng dần, khó thở, chảy máu hoặc sưng nề vùng cổ cần được xử lý khẩn cấp tại cơ sở y tế, tránh các biến chứng nguy hiểm.
Ho dai dẳng, đau nhói, sốt cao
Ho kéo dài, đau họng dữ dội kèm sốt cao thường là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc áp-xe do dị vật. Không nên tự ý chữa trị tại nhà mà cần được thăm khám chuyên sâu.
Các Cách Xử Lý Dị Vật Trong Họng Tại Nhà (Chỉ áp dụng với dị vật nhỏ)
Ho mạnh và uống nước
Ho mạnh là cách cơ thể tự nhiên để đẩy dị vật ra ngoài. Bạn có thể kết hợp uống nhiều nước ấm giúp dị vật mềm ra và dễ trôi xuống hơn.
Nuốt cơm, chuối hoặc bánh mì mềm
Đây là mẹo dân gian được nhiều người áp dụng: nuốt một miếng cơm mềm hoặc chuối chín giúp đẩy dị vật mắc trong họng trôi xuống dạ dày. Tuy nhiên, chỉ nên áp dụng khi dị vật nhỏ và không sắc nhọn.
Súc miệng bằng nước muối ấm
Nước muối ấm có tác dụng sát khuẩn nhẹ, giảm viêm, giúp làm dịu họng và hỗ trợ dị vật trôi ra hoặc tiêu tan cảm giác vướng víu.
Không dùng tay móc họng hoặc dị vật cứng
Việc tự móc họng có thể làm tổn thương niêm mạc, đẩy dị vật sâu hơn hoặc gây chảy máu. Nếu không lấy được dị vật, cần đến cơ sở y tế để bác sĩ xử lý an toàn.
Quy Trình Xử Lý Dị Vật Tại Cơ Sở Y Tế
Khám tai mũi họng và nội soi
Khi đến cơ sở y tế, bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng sẽ thực hiện khám lâm sàng kết hợp với nội soi họng bằng ống soi mềm hoặc ống soi cứng để quan sát toàn bộ khoang miệng, hầu họng, thanh quản. Đây là bước cực kỳ quan trọng để xác định chính xác vị trí, kích thước, loại dị vật và mức độ tổn thương niêm mạc.
Gắp dị vật bằng dụng cụ chuyên dụng
Sau khi xác định được vị trí dị vật, bác sĩ sẽ tiến hành gắp dị vật bằng kẹp chuyên dụng dưới sự hướng dẫn của máy soi. Quá trình này diễn ra nhanh, ít đau và đảm bảo an toàn nếu thực hiện bởi người có chuyên môn. Một số trường hợp phức tạp cần gây tê tại chỗ hoặc gây mê toàn thân.
Điều trị viêm, nhiễm trùng nếu có
Sau khi lấy dị vật ra, nếu vùng họng bị trầy xước, viêm nhiễm, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh, thuốc giảm viêm, giảm đau hoặc súc họng bằng dung dịch chuyên dụng để phục hồi niêm mạc. Việc điều trị kịp thời giúp tránh biến chứng như áp-xe, viêm thanh quản hoặc viêm phổi hít phải.
Trích Dẫn Câu Chuyện Thực Tế
Một bệnh nhân nữ nuốt phải xương gà khi ăn vội
Chị H.T.N (38 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Trong lúc ăn vội bữa trưa, tôi không may nuốt phải miếng xương gà. Ban đầu chỉ thấy hơi cấn cấn ở cổ, nhưng đến tối thì đau rát, nuốt khó, không ngủ được. Sáng hôm sau tôi đi khám, bác sĩ phát hiện mảnh xương nhỏ mắc trong amidan trái. May mắn là được gắp ra kịp thời, nếu không đã có nguy cơ nhiễm trùng.”
Hành trình phát hiện dị vật sót lại sau nhiều ngày đau rát
Có những trường hợp, cảm giác vướng họng kéo dài nhưng bệnh nhân chủ quan, cho đến khi nội soi mới phát hiện dị vật đã gây loét niêm mạc. Đây là lời cảnh báo cho bất kỳ ai đang gặp triệu chứng kéo dài: không nên tự điều trị hoặc trì hoãn đi khám.
Tầm quan trọng của nội soi và điều trị kịp thời
Nội soi là phương pháp đơn giản, không đau, giúp phát hiện dị vật nhỏ đến vài milimet và tránh bỏ sót tổn thương sâu. Trong nhiều trường hợp, chính nội soi đã giúp người bệnh tránh được biến chứng nguy hiểm như áp-xe họng, nhiễm trùng huyết hoặc sặc vào phổi.
Phòng Ngừa Dị Vật Trong Họng Như Thế Nào?
Ăn chậm, nhai kỹ
Thói quen ăn uống là yếu tố then chốt giúp phòng tránh hóc dị vật. Hãy tập ăn chậm, nhai kỹ và tránh vừa ăn vừa nói chuyện để giảm nguy cơ nuốt phải xương, hạt cứng hoặc thức ăn chưa được nghiền nát hoàn toàn.
Tránh vừa ăn vừa nói chuyện
Nhiều trường hợp hóc xương xảy ra khi người bệnh vừa ăn vừa nói chuyện hoặc cười đùa. Điều này làm rối loạn động tác nuốt, dễ khiến dị vật lọt vào sai đường. Đặc biệt, cần dạy trẻ nhỏ thói quen ăn uống tập trung, không vừa ăn vừa chơi.
Cẩn trọng khi cho trẻ ăn thức ăn có xương hoặc hạt
Trẻ nhỏ là đối tượng dễ hóc dị vật nhất. Cha mẹ cần lọc xương kỹ trước khi cho trẻ ăn cá, gà, thịt, đồng thời tránh để trẻ tự ăn các loại trái cây có hạt cứng như nhãn, vải, hồng xiêm…
Theo dõi biểu hiện bất thường sau ăn
Nếu sau khi ăn, bạn hoặc người thân có biểu hiện ho, nuốt đau, cảm giác vướng hoặc khó thở, cần theo dõi sát. Nếu tình trạng không cải thiện sau vài giờ, cần đi khám để loại trừ dị vật đường hô hấp hoặc tiêu hóa.
ThuVienBenh.com – Nơi Cung Cấp Kiến Thức Y Khoa Chính Xác
Đầy đủ – Chính xác – Dễ hiểu – Cập nhật liên tục
Tại ThuVienBenh.com, chúng tôi cam kết mang đến những bài viết chuyên sâu, dựa trên nghiên cứu khoa học và ý kiến chuyên gia y tế. Nội dung được kiểm duyệt chặt chẽ, dễ hiểu và thiết thực với mọi đối tượng – từ người dân phổ thông đến nhân viên y tế. Tất cả vì mục tiêu: giúp bạn hiểu đúng, xử lý đúng và chăm sóc sức khỏe chủ động hơn mỗi ngày.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)
1. Cảm giác có vật lạ trong họng nhưng không ho, không đau có phải dị vật không?
Không nhất thiết. Có thể bạn đang gặp tình trạng trào ngược dạ dày hoặc rối loạn lo âu gây co thắt họng, dẫn đến cảm giác nghẹn giả.
2. Nuốt cơm có giúp đẩy xương cá ra không?
Trong một số trường hợp nhẹ, mẹo này có thể giúp. Tuy nhiên, với dị vật sắc nhọn hoặc mắc sâu, bạn nên đến cơ sở y tế thay vì cố nuốt cơm vì có thể làm dị vật đâm sâu hơn.
3. Nội soi họng có đau không?
Không. Nội soi họng là thủ thuật an toàn, thường chỉ gây cảm giác khó chịu nhẹ trong vài phút và không gây đau nếu thực hiện đúng kỹ thuật.
4. Có cần chụp X-quang để phát hiện dị vật không?
Chỉ khi nội soi không thấy dị vật hoặc nghi ngờ dị vật không nhìn thấy bằng mắt thường, bác sĩ mới chỉ định chụp X-quang hoặc CT để hỗ trợ chẩn đoán.
5. Dị vật trong họng có tự hết được không?
Một số dị vật nhỏ có thể tự trôi xuống hoặc ho ra, nhưng nếu sau 1–2 ngày không hết cảm giác, cần đi khám để tránh bỏ sót và phòng biến chứng.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.