Trong xã hội hiện đại, khi áp lực cuộc sống, bệnh tật và các yếu tố môi trường ngày càng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản, nhu cầu bảo tồn khả năng sinh sản đang ngày càng được nhiều người quan tâm. Đây không chỉ là giải pháp cho người điều trị bệnh lý nguy cơ mất khả năng sinh sản, mà còn là phương pháp giúp những ai mong muốn trì hoãn thiên chức làm cha mẹ vẫn giữ được cơ hội cho tương lai.
Bảo Tồn Khả Năng Sinh Sản Là Gì?
Khái niệm cơ bản
Bảo tồn khả năng sinh sản là tổng hợp các phương pháp y học hiện đại giúp lưu giữ, bảo quản các tế bào sinh sản (tinh trùng, trứng) hoặc mô sinh sản (mô buồng trứng, mô tinh hoàn) nhằm mục đích sử dụng trong tương lai. Kỹ thuật này giúp đảm bảo khả năng làm cha, làm mẹ không bị mất đi vĩnh viễn dù người bệnh phải trải qua các điều trị y tế ảnh hưởng đến chức năng sinh sản như hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật.
Tại sao cần bảo tồn sinh sản?
Khả năng sinh sản của con người không tồn tại mãi mãi. Tuổi tác, bệnh tật, tác động của môi trường, lối sống kém lành mạnh đều có thể khiến chất lượng và số lượng tinh trùng, trứng suy giảm. Ngoài ra, với những người điều trị ung thư hoặc mắc các bệnh lý mạn tính ảnh hưởng đến sinh sản, nguy cơ mất đi hoàn toàn khả năng sinh sản là rất cao. Bảo tồn sinh sản mang lại “tấm vé dự phòng” để họ có thể làm cha, làm mẹ trong tương lai, ngay cả khi khả năng tự nhiên không còn.
Những đối tượng cần quan tâm
- Người trẻ tuổi chưa có kế hoạch sinh con nhưng muốn giữ cơ hội trong tương lai.
- Nam, nữ chuẩn bị điều trị ung thư (hóa trị, xạ trị).
- Người mắc các bệnh mạn tính ảnh hưởng chức năng sinh sản: lupus ban đỏ, suy thận mạn, bệnh lý tự miễn, lạc nội mạc tử cung…
- Người chuẩn bị IVF nhưng dự trữ buồng trứng kém.
Các Phương Pháp Bảo Tồn Khả Năng Sinh Sản Hiện Nay
Ở nữ giới
Theo các chuyên gia tại Hội Nội tiết sinh sản và Vô sinh TP.HCM (HOSREM), phụ nữ ngày nay có nhiều phương pháp để bảo vệ thiên chức làm mẹ của mình, trong đó phổ biến và hiệu quả nhất gồm:
Đông lạnh trứng
Đây là phương pháp sử dụng kỹ thuật đông lạnh hiện đại để lưu giữ noãn (trứng) chất lượng cao khi người phụ nữ còn trẻ, khỏe mạnh. Noãn sau khi rã đông vẫn giữ được khả năng thụ thai gần như nguyên vẹn. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với:
- Phụ nữ chưa lập gia đình nhưng muốn sinh con muộn.
- Người mắc ung thư, phải hóa trị, xạ trị.
- Người mắc hội chứng buồng trứng đa nang, giảm dự trữ buồng trứng sớm.
Theo thống kê, phụ nữ dưới 35 tuổi đông lạnh trứng sẽ có tỷ lệ thành công cao nhất khi thụ tinh trong ống nghiệm sau này.
Bảo quản mô buồng trứng
Đối với bé gái hoặc phụ nữ chưa thể kích thích trứng, bảo quản mô buồng trứng là giải pháp khả thi. Bác sĩ sẽ phẫu thuật lấy mô buồng trứng, bảo quản đông lạnh, sau này ghép trở lại để phục hồi khả năng sinh sản tự nhiên.
Kỹ thuật khác hỗ trợ (IVF, IVM…)
- IVF (thụ tinh trong ống nghiệm): Trứng được thụ tinh với tinh trùng bên ngoài cơ thể, sau đó phôi được trữ đông.
- IVM (nuôi trưởng thành trứng non): Giúp thu được trứng ngay cả khi dự trữ trứng rất thấp, hỗ trợ bảo tồn cơ hội sinh con.
Ở nam giới
Khả năng sinh sản nam giới cũng dễ dàng bị ảnh hưởng bởi bệnh tật, tuổi tác hay môi trường độc hại. Những phương pháp bảo tồn sinh sản phổ biến gồm:
Trữ lạnh tinh trùng
Đây là kỹ thuật đơn giản, hiệu quả cao, giúp bảo quản tinh trùng khỏe mạnh trong môi trường nitơ lỏng ở -196°C. Tinh trùng có thể được trữ nhiều năm mà không ảnh hưởng chất lượng. Đây là lựa chọn đầu tay cho:
- Nam giới trước điều trị ung thư.
- Người làm việc trong môi trường độc hại, áp lực lớn, nguy cơ suy giảm tinh trùng.
- Nam giới lớn tuổi chưa có kế hoạch sinh con.
Trữ lạnh mô tinh hoàn
Áp dụng cho các trường hợp không có tinh trùng trong tinh dịch (azoospermia), đặc biệt là trẻ em mắc ung thư, trước tuổi dậy thì. Bác sĩ sẽ lấy mô tinh hoàn, bảo quản đông lạnh để sử dụng sau này.
Trong những năm gần đây, khái niệm bảo tồn khả năng sinh sản không còn xa lạ với những người trẻ, những bệnh nhân ung thư hay các cặp đôi mong muốn sinh con muộn. Dưới tác động của bệnh lý, môi trường, tuổi tác và lối sống hiện đại, khả năng sinh sản tự nhiên ngày càng bị đe dọa, khiến nhiều người mất đi cơ hội làm cha mẹ khi chưa kịp chuẩn bị. Nhưng nhờ những tiến bộ vượt bậc trong y học sinh sản, việc bảo vệ khả năng làm cha mẹ trong tương lai đã trở thành hiện thực.
Theo thống kê từ Hội Nội tiết sinh sản và Vô sinh TP.HCM (HOSREM), mỗi năm có hàng nghìn người tại Việt Nam lựa chọn các phương pháp bảo tồn sinh sản, chủ động giữ lại “cơ hội làm cha mẹ” cho bản thân. Bài viết dưới đây từ ThuVienBenh.com sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về lợi ích, phương pháp và đối tượng nên quan tâm đến bảo tồn sinh sản.
Bảo Tồn Khả Năng Sinh Sản Là Gì?
Khái niệm cơ bản
Bảo tồn khả năng sinh sản là tập hợp các phương pháp y học nhằm lưu giữ, bảo quản các tế bào sinh sản như tinh trùng, trứng hoặc mô sinh sản như buồng trứng, tinh hoàn trong điều kiện đặc biệt. Mục đích chính là giúp những người có nguy cơ mất khả năng sinh sản vẫn có thể có con bằng chính tế bào của mình trong tương lai.
Nhờ kỹ thuật đông lạnh tiên tiến, các tế bào sinh sản có thể duy trì chất lượng sau hàng chục năm bảo quản ở nhiệt độ cực thấp (-196°C). Khi người bệnh hồi phục hoặc có nhu cầu sinh con, những “nguồn dự trữ” này sẽ được sử dụng trong các phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại.
Tại sao cần bảo tồn sinh sản?
Khả năng sinh sản không tồn tại mãi mãi. Ở nữ giới, từ sau tuổi 35, chất lượng và số lượng trứng giảm mạnh. Ở nam giới, tuổi tác, stress, thói quen sinh hoạt, môi trường ô nhiễm đều ảnh hưởng đến tinh trùng. Đặc biệt, các bệnh nhân điều trị ung thư, lupus ban đỏ, suy thận… có nguy cơ mất vĩnh viễn khả năng sinh sản do tác động của hóa trị, xạ trị, phẫu thuật.
Bảo tồn sinh sản giúp những người này giữ lại quyền làm cha, làm mẹ dù hoàn cảnh, sức khỏe thay đổi trong tương lai. Đây là “tấm vé dự phòng” nhân văn và thiết thực trước những rủi ro không thể lường trước trong cuộc sống.
Những đối tượng cần quan tâm
- Người trẻ muốn trì hoãn sinh con để tập trung sự nghiệp, tài chính, học vấn.
- Người chuẩn bị điều trị ung thư (hóa trị, xạ trị, phẫu thuật).
- Người mắc bệnh mạn tính có nguy cơ ảnh hưởng chức năng sinh sản (lạc nội mạc tử cung, lupus ban đỏ, bệnh tự miễn…)
- Phụ nữ lớn tuổi, khả năng dự trữ trứng suy giảm.
- Các cặp đôi điều trị hiếm muộn, chuẩn bị IVF.
Các Phương Pháp Bảo Tồn Khả Năng Sinh Sản Hiện Nay
Ở nữ giới
Ngày nay, phụ nữ có rất nhiều lựa chọn để bảo vệ khả năng làm mẹ, giúp duy trì khả năng sinh sản trong tương lai. Các phương pháp phổ biến bao gồm:
Đông lạnh trứng
Đây là kỹ thuật được ứng dụng phổ biến, giúp bảo quản trứng chất lượng cao trong thời điểm người phụ nữ còn trẻ, dự trữ buồng trứng tốt. Trứng được lấy ra, xử lý và đông lạnh bằng công nghệ vitrification hiện đại để đảm bảo an toàn tối đa cho tế bào.
Đối tượng phù hợp:
- Phụ nữ chưa lập gia đình, muốn hoãn sinh con nhưng vẫn muốn giữ cơ hội làm mẹ sau này.
- Người sắp điều trị ung thư hoặc bệnh mạn tính có nguy cơ ảnh hưởng sinh sản.
- Phụ nữ bị dự trữ buồng trứng kém, suy buồng trứng sớm.
Theo các nghiên cứu, đông lạnh trứng ở độ tuổi dưới 35 sẽ mang lại tỷ lệ thụ tinh, mang thai cao nhất khi sử dụng sau này. Đây là giải pháp được nhiều phụ nữ hiện đại tin tưởng lựa chọn.
Bảo quản mô buồng trứng
Phương pháp này thường áp dụng cho trẻ em gái hoặc phụ nữ chưa thể kích thích trứng (do chưa dậy thì hoặc do bệnh). Một phần mô buồng trứng được phẫu thuật cắt lấy, bảo quản đông lạnh. Khi người bệnh hồi phục, mô buồng trứng sẽ được cấy trở lại để khôi phục chức năng sinh sản tự nhiên.
Kỹ thuật hỗ trợ khác (IVF, IVM…)
Bên cạnh đông lạnh trứng, các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như IVF (thụ tinh trong ống nghiệm), IVM (nuôi trưởng thành trứng non) cũng góp phần bảo tồn khả năng sinh sản hiệu quả.
- IVF: Trứng và tinh trùng được thụ tinh ngoài cơ thể, phôi tạo thành sẽ được đông lạnh chờ chuyển phôi sau.
- IVM: Thu trứng non từ buồng trứng, nuôi trưởng thành trong phòng thí nghiệm trước khi thụ tinh IVF.
Ở nam giới
Không chỉ nữ giới, nam giới cũng đứng trước nhiều nguy cơ làm suy giảm khả năng sinh sản, đặc biệt là khi tiếp xúc môi trường độc hại, tuổi tác tăng, hoặc phải điều trị ung thư. Các phương pháp phổ biến gồm:
Trữ lạnh tinh trùng
Là phương pháp hiệu quả, đơn giản giúp bảo quản tinh trùng khỏe mạnh trong nitơ lỏng ở -196°C. Tinh trùng trữ lạnh có thể bảo quản hàng chục năm mà không ảnh hưởng chất lượng, dùng để thụ tinh tự nhiên hoặc IVF khi cần thiết.
Đối tượng nên trữ lạnh tinh trùng:
- Nam giới trước hóa trị, xạ trị ung thư.
- Người làm việc trong môi trường độc hại, nhiệt cao (hóa chất, điện tử…)
- Người lớn tuổi chưa có kế hoạch sinh con.
Trữ lạnh mô tinh hoàn
Áp dụng cho những trường hợp không tìm thấy tinh trùng trong tinh dịch (azoospermia) hoặc trẻ em chưa dậy thì. Bác sĩ sẽ lấy mô tinh hoàn qua tiểu phẫu, đông lạnh bảo quản. Khi cần thiết, mô này được sử dụng để tìm tinh trùng phục vụ điều trị sinh sản.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.