Viêm xoang mạn tính là một trong những bệnh lý tai mũi họng phổ biến, gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Khác với viêm xoang cấp tính, tình trạng mạn tính kéo dài dai dẳng, tái phát nhiều lần và đòi hỏi người bệnh phải điều trị lâu dài. Nắm được nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị là bước quan trọng giúp kiểm soát và phòng ngừa hiệu quả bệnh lý này.
Viêm xoang mạn tính là gì?
Viêm xoang mạn tính là tình trạng niêm mạc các xoang cạnh mũi bị viêm kéo dài trên 12 tuần, dù đã được điều trị đúng cách. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều xoang cùng lúc, dẫn đến các triệu chứng như nghẹt mũi kéo dài, chảy dịch mũi xanh vàng, đau đầu âm ỉ và giảm ngửi.
Phân biệt viêm xoang cấp tính và mạn tính
- Viêm xoang cấp: Thường xuất hiện sau cảm lạnh, kéo dài dưới 4 tuần và đáp ứng tốt với điều trị.
- Viêm xoang mạn: Diễn tiến lâu dài (trên 12 tuần), tái phát thường xuyên, khó điều trị dứt điểm và có thể để lại biến chứng.
Các loại xoang thường bị ảnh hưởng
Bệnh có thể ảnh hưởng đến các xoang khác nhau:
- Xoang hàm: Đau âm ỉ vùng má, có cảm giác nặng mặt.
- Xoang trán: Đau nhức vùng trán, nặng đầu vào buổi sáng.
- Xoang sàng: Nghẹt mũi cả hai bên, đau sâu vùng giữa hai mắt.
- Xoang bướm: Đau vùng đỉnh đầu hoặc gáy, ít gặp hơn nhưng khó phát hiện.
Nguyên nhân gây viêm xoang mạn tính
Viêm xoang mạn tính không chỉ do một nguyên nhân đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố:
Nhiễm trùng kéo dài
Vi khuẩn, virus hoặc nấm khi xâm nhập vào niêm mạc xoang và không được điều trị triệt để sẽ gây viêm dai dẳng, dẫn đến mạn tính hóa.
Dị ứng và hen suyễn
Người mắc viêm mũi dị ứng hoặc hen suyễn dễ bị viêm xoang mạn tính hơn do tình trạng viêm mũi kéo dài làm hẹp lỗ thông xoang.
Vấn đề giải phẫu vùng mũi xoang
- Vẹo vách ngăn mũi
- Polyp mũi
- Phì đại cuốn mũi
Những bất thường này cản trở sự lưu thông dịch xoang, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây viêm kéo dài.
Hệ miễn dịch yếu hoặc bệnh lý nền
Người có hệ miễn dịch kém (do đái tháo đường, HIV, điều trị ung thư…) rất dễ bị viêm xoang dai dẳng và khó kiểm soát.
Triệu chứng của viêm xoang mạn tính
Không giống viêm xoang cấp tính, viêm xoang mạn tính thường không sốt cao mà biểu hiện âm thầm, kéo dài:
Các triệu chứng điển hình
- Nghẹt mũi kéo dài (thường cả hai bên)
- Chảy dịch mũi đặc, màu vàng xanh, mùi hôi
- Đau âm ỉ vùng mặt, trán hoặc sau gáy
- Giảm hoặc mất khứu giác
- Hơi thở hôi, khô họng, ho kéo dài
Dấu hiệu kéo dài cần lưu ý
Nếu các triệu chứng xuất hiện liên tục hơn 12 tuần, ngay cả khi đã dùng thuốc thông thường, người bệnh cần đi khám để được chẩn đoán chính xác.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn nên đến cơ sở y tế nếu:
- Đau nhức vùng mặt kéo dài và lan rộng
- Chảy dịch mũi liên tục không dứt
- Khó thở, giảm ngửi nghiêm trọng
- Sau 2 tuần điều trị bằng thuốc không cải thiện
Chẩn đoán viêm xoang mạn tính
Việc chẩn đoán chính xác giúp đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.
Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ hỏi kỹ bệnh sử và kiểm tra bên ngoài mũi – mặt để đánh giá mức độ viêm và các dấu hiệu đi kèm.
Nội soi mũi xoang
Là phương pháp phổ biến giúp quan sát trực tiếp niêm mạc mũi – xoang, phát hiện polyp, mủ, viêm lan tỏa hoặc bất thường cấu trúc.
Chụp CT Scan xoang
Hình ảnh cắt lớp giúp bác sĩ đánh giá chính xác mức độ tổn thương của từng xoang, hỗ trợ quyết định điều trị nội khoa hay phẫu thuật.
*Tiếp theo: Các phương pháp điều trị viêm xoang mạn tính sẽ được trình bày ở phần sau của bài viết.*
Các phương pháp điều trị viêm xoang mạn tính
Việc điều trị viêm xoang mạn tính phụ thuộc vào mức độ tổn thương và nguyên nhân nền. Thông thường, bác sĩ sẽ lựa chọn điều trị nội khoa trước khi xem xét phẫu thuật nếu cần thiết.
Điều trị nội khoa
Phương pháp này là lựa chọn đầu tiên trong hầu hết các trường hợp viêm xoang mạn tính:
Thuốc kháng sinh
Chỉ định khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn rõ rệt. Thời gian điều trị thường kéo dài 2–4 tuần, tùy vào đáp ứng của người bệnh. Việc sử dụng cần tuân thủ chỉ định để tránh kháng thuốc.
Thuốc corticoid tại chỗ hoặc toàn thân
- Xịt mũi chứa corticoid giúp giảm viêm, phù nề niêm mạc xoang.
- Trường hợp nặng có thể dùng corticoid đường uống nhưng phải theo dõi kỹ tác dụng phụ.
Rửa mũi bằng dung dịch muối sinh lý
Thực hiện đều đặn mỗi ngày để làm sạch dịch nhầy, vi khuẩn, cải thiện lưu thông không khí qua các xoang.
Phẫu thuật nếu điều trị nội khoa thất bại
Khi các phương pháp nội khoa không còn hiệu quả hoặc có biến chứng như polyp mũi, vẹo vách ngăn, viêm đa xoang lan rộng… bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật.
Phẫu thuật nội soi chức năng mũi xoang (FESS)
Đây là phương pháp phổ biến nhất hiện nay:
- Ít xâm lấn, thời gian hồi phục nhanh
- Loại bỏ polyp, nạo sạch dịch mủ, sửa lại cấu trúc xoang
- Tăng hiệu quả điều trị nội khoa sau mổ
Biến chứng có thể gặp nếu không điều trị kịp thời
Viêm xoang mạn tính kéo dài không kiểm soát có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm:
Viêm tai giữa, viêm họng mạn
Dịch xoang chảy xuống họng hoặc vòi nhĩ gây nhiễm trùng vùng tai – họng, làm bệnh diễn tiến thành mạn tính, ảnh hưởng khả năng nghe và nói.
Ảnh hưởng đến thị lực
Xoang sàng và xoang bướm gần hốc mắt, nếu viêm lan sẽ gây viêm mô quanh ổ mắt, ảnh hưởng đến thị giác.
Áp xe ổ mắt, viêm màng não
Đây là những biến chứng hiếm nhưng rất nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không xử lý kịp thời.
Phòng ngừa viêm xoang mạn tính tái phát
Giữ vệ sinh mũi họng
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý mỗi ngày
- Tránh khói bụi, môi trường ô nhiễm
Điều trị triệt để dị ứng, viêm mũi
Đây là nguyên nhân nền phổ biến dẫn đến viêm xoang kéo dài, đặc biệt ở trẻ em và người có cơ địa dị ứng.
Tăng cường miễn dịch
- Ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin C, D
- Ngủ đủ giấc, vận động nhẹ nhàng
- Không tự ý lạm dụng kháng sinh
Câu chuyện thực tế: Người phụ nữ 38 tuổi khỏi hẳn viêm xoang sau 5 năm vật lộn
“Tôi từng sống chung với viêm xoang gần như mỗi ngày trong 5 năm, mệt mỏi và mất ngủ triền miên. Sau khi phẫu thuật nội soi tại một bệnh viện lớn và kiên trì rửa mũi đều đặn, tôi như được sống lại cuộc đời mới.” – chị H.T.L (Hà Nội) chia sẻ.
Tổng kết
Viêm xoang mạn tính là bệnh lý phức tạp, cần chẩn đoán và điều trị sớm để tránh biến chứng. Sự kết hợp giữa điều trị nội khoa, chăm sóc vệ sinh cá nhân và can thiệp phẫu thuật đúng lúc sẽ mang lại hiệu quả lâu dài. Mỗi người bệnh cần hiểu rõ tình trạng của mình và tuân thủ hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa để có kết quả điều trị tốt nhất.
ThuVienBenh.com – nơi bạn có thể tìm thấy tất cả thông tin y học cần thiết: từ triệu chứng đến phương pháp điều trị, được cập nhật đầy đủ và dễ hiểu.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm xoang mạn tính có chữa khỏi hoàn toàn được không?
Với phương pháp điều trị đúng và theo dõi lâu dài, nhiều trường hợp viêm xoang mạn tính có thể kiểm soát tốt và không tái phát. Tuy nhiên, việc khỏi hoàn toàn phụ thuộc vào nguyên nhân nền và khả năng tuân thủ điều trị của người bệnh.
2. Bao lâu thì cần phẫu thuật viêm xoang?
Khi điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả sau 6–8 tuần, hoặc có polyp, viêm đa xoang nặng, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật nội soi xoang để cải thiện tình trạng.
3. Viêm xoang mạn tính có di truyền không?
Không di truyền trực tiếp, nhưng nếu trong gia đình có cơ địa dị ứng, viêm mũi, hen suyễn thì nguy cơ mắc viêm xoang mạn tính cũng cao hơn bình thường.
4. Có nên dùng thuốc nam hay xông hơi để điều trị viêm xoang mạn?
Xông hơi bằng thảo dược có thể hỗ trợ giảm triệu chứng nhưng không thay thế được thuốc điều trị chính thống. Người bệnh nên tham khảo bác sĩ trước khi áp dụng các phương pháp dân gian.
5. Trẻ em có bị viêm xoang mạn tính không?
Có. Trẻ em cũng có thể bị viêm xoang kéo dài, nhất là khi có tiền sử viêm mũi dị ứng, viêm VA hoặc miễn dịch kém. Việc chẩn đoán và điều trị sớm ở trẻ là rất quan trọng để tránh ảnh hưởng phát triển thể chất.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Viêm xoang mạn tính