Viêm mũi mạn tính là một bệnh lý hô hấp phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ do triệu chứng âm ỉ, kéo dài và dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, bệnh có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, đồng thời là yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm xoang mạn tính, hen suyễn và nhiều biến chứng khác.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu về viêm mũi mạn tính – từ nguyên nhân, triệu chứng, phân loại cho đến cách điều trị và phòng ngừa. Nội dung được biên soạn bởi đội ngũ y khoa, kết hợp các số liệu và khuyến cáo mới nhất từ tổ chức y tế uy tín trong và ngoài nước.
Viêm mũi mạn tính là gì?
Viêm mũi mạn tính là tình trạng viêm kéo dài ở niêm mạc mũi, với các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy nước mũi, ngứa mũi kéo dài trên 12 tuần liên tiếp. Khác với viêm mũi cấp tính – thường tự khỏi sau vài ngày, viêm mũi mạn tính diễn tiến âm thầm, dai dẳng và dễ tái phát.
Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng, đặc biệt phổ biến ở người sống tại khu vực đô thị ô nhiễm, người thường xuyên tiếp xúc với chất gây dị ứng, và người có cơ địa mẫn cảm.
Phân loại viêm mũi mạn tính
1. Viêm mũi mạn tính không dị ứng
Không liên quan đến hệ miễn dịch hay yếu tố dị nguyên. Loại này thường do môi trường, thay đổi nội tiết hoặc rối loạn chức năng thần kinh mũi.
2. Viêm mũi mạn tính dị ứng
Liên quan đến phản ứng miễn dịch quá mức của cơ thể với các tác nhân dị ứng như phấn hoa, lông thú, bụi nhà, nấm mốc.
3. Viêm mũi vận mạch (vasomotor rhinitis)
Do rối loạn thần kinh chi phối mạch máu trong mũi, khiến mạch máu giãn nở bất thường dẫn đến nghẹt mũi và chảy nước mũi.
4. Viêm mũi teo mạn tính
Thường gặp ở người lớn tuổi hoặc người từng trải qua phẫu thuật mũi. Niêm mạc mũi bị teo, khô và dễ viêm nhiễm.
Nguyên nhân gây viêm mũi mạn tính
Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm mũi kéo dài, trong đó phổ biến nhất bao gồm:
- Ô nhiễm môi trường: Khói bụi, khí thải công nghiệp, bụi mịn PM2.5 là yếu tố kích ứng mạnh mẽ niêm mạc mũi.
- Dị nguyên đường hô hấp: Phấn hoa, lông chó mèo, nấm mốc, mạt bụi trong nhà.
- Rối loạn chức năng thần kinh vận mạch mũi: Thường xảy ra khi có sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, stress kéo dài.
- Yếu tố nội tiết: Phụ nữ mang thai, người mắc bệnh tuyến giáp có nguy cơ cao.
- Lạm dụng thuốc xịt mũi chứa corticoid hoặc thuốc co mạch: Sử dụng lâu dài gây phản tác dụng và làm tổn thương niêm mạc mũi.
Triệu chứng thường gặp của viêm mũi mạn tính
Không giống như viêm mũi cấp tính – triệu chứng rầm rộ, viêm mũi mạn tính thường tiến triển âm ỉ, kéo dài:
- Nghẹt mũi kéo dài, thường xuyên thở bằng miệng
- Chảy nước mũi loãng hoặc dịch nhầy, đôi khi có mùi hôi
- Ngứa mũi, thường xuyên hắt hơi
- Giảm hoặc mất khứu giác
- Đau đầu, mệt mỏi, mất ngủ do nghẹt mũi
- Khô niêm mạc, đóng vảy trong mũi (viêm mũi teo)
Lưu ý: Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 12 tuần, bạn nên đến cơ sở y tế để được nội soi mũi xoang và chẩn đoán chính xác.
Hình ảnh minh họa viêm mũi mạn tính
| Hình ảnh | Mô tả |
|---|---|
 |
Niêm mạc mũi sung huyết, dày và có hiện tượng phù nề – đặc trưng của viêm mũi mạn tính |
 |
Hình ảnh bác sĩ đang tiến hành nội soi mũi xoang để chẩn đoán và đánh giá mức độ viêm |
| Viêm mũi mạn tính thường đi kèm với viêm xoang, gây nhiều khó khăn trong điều trị |
Viêm mũi mạn tính có nguy hiểm không?
Nếu không được kiểm soát, viêm mũi mạn tính có thể dẫn đến nhiều biến chứng:
- Viêm xoang mạn tính: Là biến chứng phổ biến nhất do dịch nhầy ứ đọng lâu ngày gây nhiễm trùng xoang.
- Hen phế quản: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng viêm mũi mạn tính làm tăng nguy cơ mắc hen suyễn do phản ứng viêm lan xuống đường thở dưới.
- Viêm tai giữa, viêm họng mạn: Dịch nhầy từ mũi chảy xuống họng hoặc tai có thể gây viêm nhiễm lan rộng.
- Suy giảm chất lượng cuộc sống: Người bệnh thường mệt mỏi, mất ngủ, ảnh hưởng đến công việc và học tập.
Theo Viện Hàn lâm Dị ứng, Hen suyễn và Miễn dịch học Hoa Kỳ (AAAAI), có đến 60% bệnh nhân viêm mũi dị ứng mạn tính gặp biến chứng viêm xoang nếu không điều trị đúng cách.
Phương pháp chẩn đoán viêm mũi mạn tính
Việc chẩn đoán chính xác là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong điều trị viêm mũi mạn tính. Dưới đây là các phương pháp được sử dụng phổ biến:
1. Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh lý, môi trường sống, tần suất và thời gian xuất hiện triệu chứng để phân biệt với các bệnh lý hô hấp khác.
2. Nội soi mũi xoang
Dùng ống soi mềm hoặc cứng để quan sát niêm mạc mũi, kiểm tra dấu hiệu sung huyết, dịch tiết, polyp mũi hay lệch vách ngăn.
3. Chụp CT scan hoặc MRI xoang
Giúp đánh giá mức độ viêm lan rộng, xác định tình trạng tổn thương ở các hốc xoang hoặc cấu trúc giải phẫu mũi.
4. Xét nghiệm dị ứng
Áp dụng cho những trường hợp nghi ngờ viêm mũi dị ứng. Có thể sử dụng test lẩy da (Skin Prick Test) hoặc xét nghiệm IgE đặc hiệu trong máu.
Điều trị viêm mũi mạn tính hiệu quả
Tùy theo nguyên nhân và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp. Việc phối hợp giữa thuốc, thay đổi lối sống và điều trị nguyên nhân nền là cần thiết để kiểm soát bệnh lâu dài.
1. Điều trị nội khoa (dùng thuốc)
- Thuốc xịt mũi chứa corticosteroid: Giảm viêm và phù nề niêm mạc.
- Thuốc kháng histamin: Dùng cho viêm mũi dị ứng để giảm ngứa, hắt hơi, chảy nước mũi.
- Thuốc co mạch mũi: Chỉ dùng trong thời gian ngắn để giảm nghẹt mũi cấp tính.
- Thuốc kháng sinh: Chỉ dùng khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn thứ phát.
2. Điều trị ngoại khoa
Áp dụng khi điều trị nội khoa không đáp ứng. Các thủ thuật có thể bao gồm:
- Phẫu thuật chỉnh vách ngăn mũi
- Phẫu thuật cắt polyp mũi
- Mở xoang nội soi chức năng (FESS)
3. Liệu pháp miễn dịch (dành cho viêm mũi dị ứng)
Tiêm hoặc nhỏ giọt dị nguyên để cơ thể làm quen dần và giảm phản ứng dị ứng. Liệu pháp này giúp giảm đáng kể triệu chứng trong thời gian dài.
Biện pháp phòng ngừa viêm mũi mạn tính
Để hạn chế tái phát và hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả, người bệnh nên lưu ý các biện pháp sau:
- Giữ vệ sinh mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý.
- Tránh tiếp xúc với dị nguyên như khói bụi, phấn hoa, lông động vật.
- Không lạm dụng thuốc xịt mũi co mạch quá 5 ngày liên tục.
- Đeo khẩu trang khi ra đường hoặc dọn dẹp nhà cửa.
- Tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột (đi từ phòng máy lạnh ra nắng gắt).
- Uống đủ nước, bổ sung vitamin C để tăng sức đề kháng.
So sánh viêm mũi mạn tính và viêm xoang
| Tiêu chí | Viêm mũi mạn tính | Viêm xoang |
|---|---|---|
| Vị trí tổn thương | Niêm mạc mũi | Xoang (khoang rỗng quanh mũi) |
| Triệu chứng chính | Nghẹt mũi, ngứa mũi, chảy dịch loãng | Đau đầu, nặng mặt, chảy dịch đặc, hôi |
| Biến chứng | Hen suyễn, viêm tai giữa | Viêm xoang mạn, áp xe mắt |
| Phương pháp điều trị | Thuốc xịt, điều trị miễn dịch | Kháng sinh, nội soi xoang |
Chuyên gia nói gì về viêm mũi mạn tính?
“Viêm mũi mạn tính là bệnh lý thường gặp, song nếu được điều trị bài bản và thay đổi thói quen sinh hoạt, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.”
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Viêm mũi mạn tính có chữa dứt điểm được không?
Viêm mũi mạn tính có thể được kiểm soát và hạn chế tối đa triệu chứng nếu người bệnh tuân thủ điều trị và loại bỏ các yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, với một số cơ địa dị ứng hoặc bệnh lý nền thì khả năng tái phát vẫn tồn tại.
2. Viêm mũi mạn tính có nên rửa mũi bằng nước muối hàng ngày không?
Có. Việc rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp loại bỏ dịch nhầy, dị nguyên và vi khuẩn trong khoang mũi, hỗ trợ làm sạch niêm mạc và giảm viêm hiệu quả.
3. Thuốc xịt mũi có gây nghiện không?
Một số loại thuốc xịt co mạch nếu sử dụng quá lâu (trên 5-7 ngày) có thể gây hiện tượng “phụ thuộc” và khiến niêm mạc mũi bị tổn thương, dẫn đến viêm mũi thuốc. Do đó, cần sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
Kết luận
Viêm mũi mạn tính tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng sống nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm triệu chứng, hiểu rõ nguyên nhân và tuân thủ phác đồ điều trị là chìa khóa giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng này.
Đừng chủ quan với những biểu hiện như nghẹt mũi kéo dài hay giảm khứu giác. Hãy thăm khám tại các cơ sở tai mũi họng uy tín để được chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.
Hành động ngay hôm nay
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp triệu chứng viêm mũi kéo dài, hãy đặt lịch khám với bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng ngay hôm nay để được tư vấn điều trị kịp thời!
Thông tin trong bài viết mang tính chất tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán và điều trị y khoa. Vui lòng liên hệ bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Viêm mũi mạn tính