Ung thư âm hộ là một trong những bệnh ung thư phụ khoa hiếm gặp, nhưng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, khả năng sinh sản và cả tính mạng của người phụ nữ nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Sự thiếu kiến thức và tâm lý e ngại khiến nhiều người chậm trễ trong việc thăm khám, dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn thông tin toàn diện, chuyên sâu và đáng tin cậy nhất về ung thư âm hộ.
Ung thư âm hộ là gì?
Giải phẫu vùng âm hộ
Âm hộ là phần ngoài của cơ quan sinh dục nữ, bao gồm môi lớn, môi bé, âm vật, lỗ niệu đạo và lỗ âm đạo. Đây là khu vực nhạy cảm, thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố môi trường và vi khuẩn, do đó dễ bị tổn thương và viêm nhiễm.
Bệnh ung thư âm hộ là gì?
Ung thư âm hộ là tình trạng các tế bào bất thường tại vùng âm hộ phát triển không kiểm soát, hình thành khối u ác tính. Đây là bệnh hiếm, chiếm khoảng 4% trong tổng số các loại ung thư phụ khoa, nhưng có xu hướng gia tăng ở phụ nữ lớn tuổi và người nhiễm HPV lâu dài.
Phân loại ung thư âm hộ
Ung thư âm hộ được chia thành nhiều loại, phổ biến nhất là:
- Ung thư tế bào vảy: chiếm khoảng 90% các trường hợp.
- Ung thư tuyến: hiếm gặp, thường xuất phát từ tuyến Bartholin.
- Melanoma âm hộ: dạng ung thư sắc tố, phát triển nhanh và dễ di căn.
Nguyên nhân gây ung thư âm hộ
Nhiễm virus HPV
Virus HPV (Human Papillomavirus), đặc biệt là các chủng nguy cơ cao như HPV-16 và HPV-18, được xem là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư âm hộ. Virus này lây qua đường tình dục, có thể tồn tại lâu dài trong cơ thể và gây biến đổi tế bào âm hộ thành ung thư.
Theo WHO: Hơn 70% các trường hợp ung thư âm hộ có liên quan đến HPV.
Tuổi tác và mãn kinh
Phụ nữ trên 60 tuổi, đặc biệt là sau thời kỳ mãn kinh, có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do suy giảm miễn dịch, thay đổi nội tiết và sự tích lũy đột biến tế bào theo thời gian.
Bệnh lý tiền ung thư
Các tình trạng như loạn sản âm hộ (VIN – Vulvar Intraepithelial Neoplasia), lichen sclerosus, viêm âm hộ mạn tính có thể là bước khởi đầu của ung thư nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách.
Yếu tố nguy cơ khác
- Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc ung thư do làm suy yếu miễn dịch tại chỗ.
- Suy giảm miễn dịch: bệnh nhân HIV hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch sau ghép tạng dễ mắc bệnh hơn.
- Tiền sử bệnh ung thư cổ tử cung hoặc âm đạo.
Dấu hiệu nhận biết ung thư âm hộ
Biểu hiện lâm sàng giai đoạn sớm
Ở giai đoạn đầu, bệnh thường không có triệu chứng rõ rệt hoặc chỉ xuất hiện những dấu hiệu dễ bị bỏ qua:
- Ngứa ngáy âm hộ kéo dài
- Đau rát khi quan hệ tình dục
- Xuất hiện nốt, mảng da lạ (thường màu trắng hoặc đỏ)
- Chảy máu nhẹ không rõ nguyên nhân
Triệu chứng tiến triển
Khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng hơn, người bệnh có thể gặp các triệu chứng:
- Khối u sờ thấy ở môi lớn hoặc môi bé
- Đau dữ dội vùng đáy chậu, lan ra hậu môn hoặc bẹn
- Tiết dịch âm đạo có mùi hôi
- Sưng hạch bẹn
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào kể trên kéo dài trên 2 tuần, hãy đi khám chuyên khoa phụ khoa càng sớm càng tốt. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp tăng khả năng chữa khỏi lên đến 90%.
Các giai đoạn của ung thư âm hộ
Phân loại theo FIGO
Theo Hiệp hội Sản phụ khoa Quốc tế (FIGO), ung thư âm hộ được chia thành 4 giai đoạn:
| Giai đoạn | Mô tả |
|---|---|
| I | Khối u giới hạn ở âm hộ, kích thước nhỏ hơn 2cm |
| II | U >2cm nhưng chưa xâm lấn hạch bẹn |
| III | Xâm lấn hạch bẹn hoặc mô lân cận |
| IV | Di căn xa đến cơ quan khác (bàng quang, trực tràng, phổi…) |
Tiên lượng theo từng giai đoạn
Tiên lượng sống phụ thuộc rất lớn vào giai đoạn phát hiện bệnh. Theo nghiên cứu của American Cancer Society:
- Giai đoạn I: Tỷ lệ sống sau 5 năm đạt 85–90%
- Giai đoạn II: Khoảng 70%
- Giai đoạn III: Giảm còn 50–60%
- Giai đoạn IV: Chỉ khoảng 15–30%
Phương pháp chẩn đoán ung thư âm hộ
Thăm khám lâm sàng và soi âm hộ
Bác sĩ sẽ quan sát kỹ vùng âm hộ bằng mắt thường và dụng cụ soi phóng đại để phát hiện tổn thương bất thường.
Sinh thiết mô tổn thương
Là phương pháp chẩn đoán xác định ung thư. Mẫu mô nghi ngờ sẽ được lấy để phân tích tế bào dưới kính hiển vi.
Các xét nghiệm hình ảnh
- Siêu âm vùng chậu: Kiểm tra hạch bẹn và mô lân cận
- Chụp CT/MRI: Đánh giá mức độ lan rộng của khối u
- X-quang phổi: Tìm kiếm di căn xa
Các phương pháp điều trị ung thư âm hộ
Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho ung thư âm hộ, đặc biệt ở giai đoạn sớm. Tùy theo vị trí và mức độ xâm lấn của khối u, bác sĩ có thể lựa chọn:
- Cắt bỏ tổn thương đơn giản: áp dụng cho u nhỏ, không lan rộng.
- Cắt âm hộ toàn phần: áp dụng khi khối u lớn hoặc lan tỏa.
- Phẫu thuật vét hạch: loại bỏ các hạch bẹn nghi ngờ di căn.
Xạ trị
Xạ trị sử dụng tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Phương pháp này có thể được sử dụng:
- Trước phẫu thuật để làm nhỏ khối u.
- Sau phẫu thuật để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót.
- Thay thế phẫu thuật cho người bệnh không đủ sức khỏe để mổ.
Hóa trị
Hóa trị ít được sử dụng riêng lẻ trong ung thư âm hộ, nhưng có thể kết hợp với xạ trị hoặc phẫu thuật trong một số trường hợp nặng. Thuốc hóa trị thường dùng là Cisplatin hoặc 5-FU.
Điều trị kết hợp
Ở những trường hợp bệnh tiến triển hoặc di căn, bác sĩ có thể phối hợp nhiều phương pháp nhằm kéo dài sự sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Tiên lượng và tỷ lệ sống
Tỷ lệ sống theo giai đoạn bệnh
Tiên lượng sống của người bệnh ung thư âm hộ phụ thuộc vào giai đoạn phát hiện, độ biệt hóa của tế bào ung thư và khả năng đáp ứng điều trị. Nếu được phát hiện ở giai đoạn I, khả năng chữa khỏi có thể lên đến 90%.
Yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng
- Tuổi của bệnh nhân
- Kích thước và độ sâu xâm lấn của khối u
- Sự có mặt của di căn hạch bẹn
- Tình trạng miễn dịch và bệnh lý nền
Phòng ngừa ung thư âm hộ
Tiêm vaccine HPV
Vaccine phòng HPV (như Gardasil hoặc Cervarix) có thể giảm đến 90% nguy cơ mắc các loại ung thư liên quan đến HPV, bao gồm cả ung thư âm hộ. Khuyến nghị tiêm cho bé gái từ 9–14 tuổi, trước khi quan hệ tình dục lần đầu.
Khám phụ khoa định kỳ
Phụ nữ nên duy trì việc khám phụ khoa 6–12 tháng/lần, đặc biệt sau mãn kinh hoặc có yếu tố nguy cơ như nhiễm HPV, viêm âm hộ mạn tính.
Duy trì lối sống lành mạnh
- Không hút thuốc lá
- Quan hệ tình dục an toàn
- Vệ sinh vùng kín đúng cách
- Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tăng cường rau xanh và trái cây
Giải đáp các câu hỏi thường gặp
Ung thư âm hộ có di truyền không?
Hiện chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy ung thư âm hộ có yếu tố di truyền mạnh. Tuy nhiên, người có tiền sử gia đình bị ung thư phụ khoa nên đi tầm soát sớm.
Bệnh có chữa khỏi không?
Hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phát hiện ở giai đoạn đầu và điều trị đúng phác đồ. Tỷ lệ sống sau 5 năm ở giai đoạn I là trên 85%.
Bị ung thư âm hộ có sinh con được không?
Nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị bảo tồn, khả năng sinh sản vẫn có thể được duy trì. Tuy nhiên, một số trường hợp cần phẫu thuật triệt để sẽ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
Kết luận
Ung thư âm hộ là căn bệnh nguy hiểm nhưng có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Việc nâng cao nhận thức, chủ động thăm khám định kỳ và tiêm vaccine HPV là chìa khóa giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Đừng vì ngại ngùng mà trì hoãn việc kiểm tra sức khỏe, bởi sự chủ động hôm nay có thể cứu lấy tương lai của bạn.
Hãy chia sẻ bài viết này để giúp nhiều phụ nữ khác nhận biết sớm và phòng ngừa ung thư âm hộ hiệu quả hơn!
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
- 1. Ung thư âm hộ có lây không?
- Không, ung thư âm hộ không lây lan giữa người với người. Tuy nhiên, virus HPV – nguyên nhân chính gây bệnh – có thể lây qua quan hệ tình dục.
- 2. Có thể điều trị ung thư âm hộ bằng Đông y không?
- Hiện nay chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh Đông y có thể điều trị khỏi ung thư âm hộ. Đông y có thể được sử dụng hỗ trợ, song phải theo hướng dẫn bác sĩ chuyên khoa.
- 3. Có nên khám âm hộ định kỳ khi không có triệu chứng?
- Có. Khám phụ khoa định kỳ giúp phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư và điều trị kịp thời, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh hoặc có tiền sử nhiễm HPV.
Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, hãy đến ngay cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra. Sức khỏe phụ nữ cần được ưu tiên và bảo vệ đúng cách.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.