Nứt kẽ môi – tưởng chừng chỉ là một tình trạng nhỏ nhưng lại mang đến không ít phiền toái: đau rát, khó ăn uống, thậm chí chảy máu hay nhiễm trùng. Điều đáng lo ngại là tình trạng này thường bị bỏ qua, khiến tổn thương kéo dài và có nguy cơ trở nặng. Bài viết dưới đây từ ThuVienBenh.com sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện, chính xác và khoa học về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả tình trạng này.
Nứt kẽ môi là gì?
Nứt kẽ môi là hiện tượng các vết nứt xuất hiện ở vùng viền môi hoặc khóe miệng, gây đau rát, khô căng và dễ chảy máu. Trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy xót khi ăn đồ mặn, chua hoặc nóng, đồng thời môi dễ bị bong tróc, tạo thành vảy khô.
Tình trạng này khác với khô môi thông thường bởi tổn thương có thể lan rộng xuống cả khóe miệng, kéo dài và tái phát nhiều lần nếu không được điều trị đúng cách.
Nguyên nhân gây nứt kẽ môi
1. Tác động từ môi trường
Thời tiết hanh khô, lạnh buốt hay tiếp xúc với ánh nắng gay gắt trong thời gian dài đều có thể làm mất độ ẩm tự nhiên của môi. Theo nghiên cứu của National Institutes of Health, môi không có tuyến dầu như da nên dễ bị tổn thương nếu thiếu ẩm, đặc biệt trong mùa đông hoặc vùng khí hậu khô cằn.
2. Thiếu hụt dưỡng chất
Thiếu các vitamin nhóm B (B2, B6, B12), kẽm và sắt là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến nứt kẽ môi. Vitamin B2 (riboflavin) có vai trò quan trọng trong việc duy trì làn da và niêm mạc khỏe mạnh, đặc biệt là vùng môi.
- Thiếu vitamin B2: gây viêm da, bong tróc ở khóe môi.
- Thiếu kẽm: làm giảm chức năng bảo vệ của da, khiến môi dễ nứt nẻ.
- Thiếu sắt: liên quan đến hội chứng viêm khóe môi (angular cheilitis).
3. Thói quen sinh hoạt không đúng
Một số thói quen tưởng chừng vô hại như:
- Liếm môi thường xuyên (làm mất lớp dầu bảo vệ môi)
- Cắn môi, bóc da môi khi khô
- Uống không đủ nước trong ngày
…đều có thể khiến tình trạng nứt môi nghiêm trọng hơn. Đặc biệt ở trẻ em, việc liếm môi liên tục là nguyên nhân hàng đầu gây viêm khóe miệng mãn tính.
4. Bệnh lý liên quan
Một số bệnh lý tiềm ẩn cũng có thể gây nứt môi kéo dài như:
- Viêm da tiếp xúc dị ứng hoặc kích ứng
- Nhiễm nấm candida ở khóe môi
- Thiếu máu do thiếu sắt
- Bệnh Crohn, suy dinh dưỡng
Việc phát hiện và điều trị nguyên nhân nền là yếu tố then chốt giúp phục hồi tổn thương môi nhanh chóng và hiệu quả.
5. Ảnh hưởng từ thuốc hoặc điều trị y tế
Một số loại thuốc có thể gây khô da, khô môi như:
- Retinoid (dùng trong điều trị mụn trứng cá)
- Hóa trị liệu ung thư
- Thuốc lợi tiểu, kháng histamin
Việc sử dụng thuốc kéo dài mà không có biện pháp dưỡng ẩm đi kèm sẽ dễ gây tổn thương môi nghiêm trọng.
Triệu chứng nhận biết nứt kẽ môi
Các biểu hiện của nứt kẽ môi rất đa dạng, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương:
1. Đau rát khi ăn uống
Người bệnh thường cảm thấy đau, xót khi ăn thức ăn có vị chua, mặn hoặc nóng. Vết nứt ở môi giống như “vết thương hở” nhỏ, rất dễ bị kích ứng khi tiếp xúc với thực phẩm hoặc đồ uống.
2. Môi bong tróc, chảy máu nhẹ
Lớp da môi khô, nứt nẻ, có thể bong ra thành từng mảng nhỏ. Một số trường hợp nặng có thể chảy máu nhẹ, đặc biệt khi cười to hoặc nói chuyện nhiều.
3. Nứt khóe miệng, da quanh miệng đỏ
Đây là biểu hiện đặc trưng của viêm khóe miệng – một dạng nứt kẽ môi tập trung ở hai bên khóe miệng. Khu vực này thường đỏ, nứt rớm máu và có thể đóng vảy trắng hoặc vàng nhẹ.
Hình ảnh nứt khóe miệng – triệu chứng thường gặp khi thiếu vitamin B2
4. Khó mở miệng to hoặc nói chuyện
Vết nứt sâu ở khóe miệng khiến bệnh nhân cảm thấy căng, đau mỗi khi mở miệng rộng hoặc cười to. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt hàng ngày, đặc biệt là ăn uống và giao tiếp.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Một số trường hợp nứt kẽ môi có thể tự lành sau vài ngày chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu bạn gặp những dấu hiệu sau, cần đến cơ sở y tế để kiểm tra:
- Nứt môi kéo dài quá 7 ngày không cải thiện
- Vết nứt sưng, rỉ dịch hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng
- Kèm theo sốt, nổi hạch hoặc mệt mỏi
- Môi bong tróc lan rộng, đau rát nặng
Việc phát hiện sớm các bệnh lý nền (thiếu máu, viêm da, nhiễm trùng…) là điều cần thiết để điều trị triệt để và ngăn tái phát.
Các phương pháp điều trị nứt kẽ môi
1. Dưỡng ẩm đúng cách
Việc dưỡng ẩm là yếu tố tiên quyết trong điều trị nứt kẽ môi. Các sản phẩm như vaseline, sáp ong, dầu dừa, hoặc son dưỡng chứa ceramide và lanolin giúp phục hồi lớp hàng rào bảo vệ môi, giảm khô và nứt nẻ.
- Bôi dưỡng môi 2–3 lần/ngày, đặc biệt sau khi ăn và trước khi ngủ.
- Ưu tiên các sản phẩm không hương liệu, không cồn, không chất tạo màu.
Dưỡng môi hằng ngày là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả giúp làm lành vết nứt
2. Bổ sung vitamin và khoáng chất
Nếu nguyên nhân là do thiếu vi chất, cần bổ sung kịp thời:
- Vitamin B2, B6: có nhiều trong gan động vật, trứng, sữa, rau lá xanh.
- Kẽm: có trong hàu, hải sản, ngũ cốc nguyên cám.
- Sắt: có trong thịt đỏ, đậu lăng, rau dền.
Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng viên uống bổ sung.
3. Điều trị nguyên nhân nền
Nếu do viêm da, nhiễm nấm hoặc bệnh lý khác, cần phối hợp điều trị nguyên nhân mới có thể chữa lành hoàn toàn:
- Thuốc chống nấm (nystatin, clotrimazole) nếu có nhiễm nấm candida.
- Thuốc kháng sinh dạng bôi nếu có dấu hiệu nhiễm trùng vi khuẩn.
- Thuốc mỡ có chứa corticoid liều thấp (trong trường hợp viêm nặng, có chỉ định).
4. Tránh các tác nhân kích thích
Trong thời gian điều trị, người bệnh cần lưu ý:
- Không liếm môi hoặc bóc da môi.
- Tránh ăn đồ mặn, cay, chua gây kích ứng vết nứt.
- Không dùng son môi chứa chì, hương liệu tổng hợp.
Cách phòng ngừa nứt kẽ môi hiệu quả
Phòng bệnh vẫn luôn tốt hơn chữa bệnh. Dưới đây là các cách bạn có thể áp dụng để bảo vệ đôi môi mỗi ngày:
- Uống đủ nước: từ 1.5 – 2 lít/ngày giúp cơ thể và môi luôn được cấp ẩm.
- Dưỡng môi hằng ngày: đặc biệt trong mùa lạnh hoặc khi ngồi điều hòa lâu.
- Ăn uống cân bằng: bổ sung đủ vitamin nhóm B, sắt, kẽm.
- Che chắn môi khi ra nắng hoặc gió mạnh: dùng khẩu trang hoặc dưỡng môi chống nắng (SPF 15 trở lên).
Những điều nên tránh khi bị nứt kẽ môi
Để quá trình điều trị hiệu quả, bạn cần tránh những hành vi sau:
- Gãi, bóc da môi: gây tổn thương sâu hơn, dễ nhiễm trùng.
- Sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc: như son môi chứa kim loại nặng hoặc corticoid không kê toa.
- Tự ý dùng thuốc bôi có steroid: nếu không có chỉ định có thể làm mỏng da môi.
Câu chuyện thực tế: Đôi môi lành lại sau 10 ngày điều trị đúng cách
“Tôi từng bị nứt khóe môi suốt mùa đông. Dù đã bôi đủ các loại son dưỡng nhưng vẫn không khỏi. Sau khi đến khám, bác sĩ phát hiện tôi bị thiếu vitamin B2. Sau 10 ngày bổ sung và sử dụng thuốc bôi phù hợp, môi tôi hoàn toàn lành lại. Giờ tôi luôn mang theo son dưỡng có SPF và uống đủ nước mỗi ngày.”
ThuVienBenh.com – Nơi cung cấp thông tin y khoa bạn có thể tin tưởng
Với đội ngũ chuyên môn cập nhật liên tục các kiến thức y học mới nhất, ThuVienBenh.com cam kết mang đến cho bạn những thông tin chính xác, dễ hiểu và có giá trị thực tiễn cao. Tại đây, bạn có thể tìm hiểu về các triệu chứng, nguyên nhân, phương pháp điều trị và phòng ngừa hàng trăm loại bệnh phổ biến – tất cả trong một nơi đáng tin cậy.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Nứt kẽ môi có phải là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm?
Phần lớn các trường hợp nứt kẽ môi là do môi khô, thiếu dưỡng chất hoặc thói quen xấu. Tuy nhiên, nếu kèm theo sốt, sưng hoặc kéo dài không khỏi, bạn nên đến bác sĩ kiểm tra để loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn.
2. Có nên dùng son dưỡng môi có chứa hương liệu?
Không nên. Hương liệu tổng hợp có thể gây kích ứng môi, nhất là khi môi đang tổn thương. Bạn nên chọn sản phẩm không mùi, không màu và không chứa cồn.
3. Bao lâu thì môi nứt kẽ có thể hồi phục hoàn toàn?
Nếu điều trị và chăm sóc đúng cách, vết nứt kẽ môi có thể hồi phục sau 5–10 ngày. Trường hợp do bệnh lý nền thì thời gian hồi phục sẽ tùy vào mức độ nghiêm trọng và phương pháp điều trị.
4. Có nên sử dụng thuốc kháng sinh bôi nếu môi nứt?
Chỉ nên sử dụng nếu có dấu hiệu nhiễm trùng (sưng, mủ, nóng đỏ) và được bác sĩ chỉ định. Việc tự ý dùng kháng sinh có thể gây kháng thuốc và tác dụng phụ không mong muốn.
5. Người bị nứt kẽ môi nên kiêng gì?
Nên kiêng ăn đồ cay nóng, uống rượu bia, hút thuốc lá và tránh liếm môi, cắn môi. Những yếu tố này đều làm vết nứt khó lành và dễ tái phát.
ThuVienBenh.com – Nơi bạn có thể tin tưởng tìm hiểu kiến thức y khoa chính xác, rõ ràng và cập nhật nhất.
📝Nguồn tài liệu: Chọn lọc từ nhiều nguồn y tế uy tín
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan. Vui lòng tham khảo ý kiến của Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên gia y tế để nhận được hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.